काठमाडौं– सरकारले कोरोना नियन्त्रण गर्न लकडाउन गरे पनि त्यसबेला सर्वसाधारणलाई अर्को चिन्ता थपिएको थियो– बजार बन्द भएका बेला कसरी खानेकुराको जोहो गर्ने? कसरी ग्यास ल्याउने? कसरी अन्य अत्यावश्यक सामग्री जुटाउने?
यस्तो बेला केही युवाले ‘आइडिया’ निकाले– मानिसहरुलाई अत्यावश्यक वस्तुको होम डेलिभरि गरिदिने। दुई वर्षअघि सुरु भएको यही आइडिया अहिले लजिस्टिक कम्पनीमा परिणत भएको छ। ‘पिक एण्ड ड्रप’ नाम दिइएको कम्पनीले आफ्नो कार्यक्षेत्र काठमाडौंमा मात्र सीमित नगरी देशभर फैलाइसकेको छ।
कोरोनाको त्रास र लकडाउनका कारण घरबाट बाहिर निस्कन नसक्ने क्रेतालाई सामान घरसम्म ल्याइदिएर क्रमशः सेवा विस्तार गर्दै लग्यो। कम्पनीले लकडाउनपछि पनि कामलाई निरन्तरता दिइरह्यो र बिक्रेता र क्रेताको दूरी नजिक बनायो। कम्पनीका सह–सस्थांपक तथा अध्यक्ष शिशिर खनाल भन्छन्, ‘लकडाउनका बेला मानिसहरु ग्यास नपाएर, खाने कुरा ल्याउन नपाएर धेरै गुनासा गरिरहेका थिए। यहीबेला ग्यासको होम डेलभरी गर्न हामीले संस्था सञ्चालनमा ल्यायौं।’
‘पिक एन्ड ड्रप’ ले अहिले पनि देशको मुख्य सहरमा ग्यास, किराना सामान, खाद्यान्न, कपडालगायत सामग्री डेलिभरी गर्छ। दराज, सस्तोडिललगायतका नाम चलेका ३०० भन्दा बढी इ–कमर्स कम्पनीसँग मिलेर काम गरिहेको खनाल बताँउछन्।
इ–कमर्स कम्पनी सुरु गर्ने सोच उनको पहिल्यैदेखिको थियो। आफ्नै सोचका केही साथीहरु भेटे पनि। अनि तीन जना मिलेर ‘पिक एन्ड ड्रप’ सञ्चालनमा ल्याए। यो कम्पनीमा आउनुअघि घनश्याम खनाल र नवीन पराजुली एउटै कम्पनीमा काम गर्थे। दुवै जना प्रविधि बुझेको भएका कारण पनि इ–कमर्समा काम गर्ने योजनामा सँगै काम गरेको खनाल बताउँछन्।
उनी भन्छन्, ‘त्यसताका नेपालमा फस्टाउँदो इ–कमर्स व्यवसायलाई टेवा पुर्याउन सक्ने हिसाबमा केही काम गर्ने सोचमा थियौं। सोचअनुसारको समय मिलेको थिएन। कोरोना महामारीले यो व्यवसायमा काम गर्ने अवसर जुरायो।’
नेपालको सन्दर्भमा लजिस्टिक कम्पनी एकदमै नयाँ हो। यस्तो कम्पनीलाई कोरोना महामारीपछि मात्रै जनताले बुझ्न थालेको खनाल बताउँछन्। उनी भन्छन्, ‘अहिले पनि यसबारे धेरैलाई थाहा छैन। हामीले गरिरहेको काम के हो भनेर मान्छेलाई बुझाउनु पर्ने अवस्था छ।’
जम्मा तीन जनाबाट सुरू पिक एन्ड ड्रपको टोलीमा अहिले ठूलो संख्यामा कर्मचारी छन्। डेलिभरीका लागि कम्पनीले पिक–अप भ्यान र बाइकहरु प्रयोग गरिरहेको छ। डेलिभरी शुल्क भने ६५ रूपैयाँबाट सुरू भएर सामान र ठाउँ अनुसार फरक पर्छ।
देशभर सेवा विस्तार गर्ने लक्ष्य
पिक एण्ड ड्रपले आफ्नो सेवा अब देशभर विस्तार गर्ने योजना बनाएको छ। यसले दूरदराजको सामान बजारीकरण गर्न सहज हुने संस्थापक खनाल बताउँछन्। उनी भन्छन्, ‘अहिले काठमाडौंमा बस्ने व्यक्तिले टाढाको गाउँघरमा उत्पादन भएका वस्तु ल्याएर खान्छु वा प्रयोग गर्छु भन्दा समस्या छ। अब आगामी दिनमा त्यस्तो सामान ल्याउन दूरी घटाउने काम हाम्रो कम्पनीको हुनेछ।’
यसरी गाउँको उत्पादनलाई सहरसम्म ल्याउँदा त्यसले गाउँ र सहरको दूरी कम गर्ने र काठमाडौंमा बसेर पनि गाउँमा भएको उत्पादनको प्रयोग गर्न सकिने उनको बुझाइ छ।
कम्पनी चलाउनै चुनौती
नेपालमा अहिले पिक एण्ड ड्रपजस्तो कम्पनी सञ्चालन गर्न एकदमै कठिन अवस्था रहेको सहसंस्थापक खनाल बताउँछन्। कोरोना महामारीसँगै इ–कमर्स व्यवसायमा पहिलेभन्दा सुधार भए पनि चुनौतीहरु धेरै भएको उनी बताउँछन्।
नेपालमा अनलाइन व्यवसायी र यस्तो व्यवसायबाट सामान खरिद गर्ने ग्राहकलाई सहज बनाउने खालको कुनै पनि सरकारी नीति नभएको उनको भनाइ छ। ‘ग्राहकले अर्डर गरेको सामान उपयोगविहीन छ या मन परेको छैन भने त्यसलाई फिर्ता गर्ने वा परिवर्तन गर्न पाउनेजस्ता केही नीति निर्माण नभएकाले पनि अनलाइन व्यवसायमा चुनौती देखिएको छ,’ उनी भन्छन्, 'यसले गर्दा ग्राहक र व्यवसायीलाई नजिक्याउन समस्या भइरहेको छ।'
ग्राहकले सामान अर्डर गर्दा दिएको लोकेसन परिवर्तन हुँदा पनि समस्या हुने गरेको खनाल बताउँछन्। यसो हुँदा अनलाइन कम्पनीको खर्चको भार बढ्ने र समय पनि खेर जाने हुन्छ। यस्तै, ग्राहकले अर्डर गरेर पनि सामान नलिने मुख्य समस्या रहेको उनी बताउँछन्। ‘सामान मागेको ठाउँमा पुर्यायो, ग्राहक त्यहाँ आएका हुँदैनन्। फिर्ता गरौं, उता व्यवसायीले के भन्लान्, गाली गर्लान् भन्ने डर,’ खनाल भन्छन्।
केही ग्राहकले विज्ञापन गरिएको फोटो हेरेर अर्डर गर्छन्। तर, वास्तविकतामा अर्कै पाउँदा पनि अनलाइन कम्पनीलाई नराम्रो ठान्ने गरेको उनको भनाइ छ। ‘यसमा हाम्रो होइन, जसले सामान पठायो उसैको भूमिका हुन्छ, तर ग्राहकको नजरमा हामी नराम्रो हुन्छौं,’ उनी भन्छन्।
अनलाइन कम्पनीका लागि अर्को चुनौती भनेको नगद नै लिनुपर्ने अवस्था हो। ‘अहिले पनि मानिसहरुले अनलाइन पेमेन्टभन्दा नगदै तिर्न रुचाउने गरेका कारण सामान डेलिभरी गरेर आफूले फेरि क्यास ब्याक गर्नुपर्ने अवस्था छ। यसले पनि समयको सदुपयोग गर्न सजिलो छैन,’ खनाल भन्छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1749801778.jpg)
-1749826086.png)
