विराटनगर- साउन अन्त्यतिर बाढीले घर डुबानमा परे पनि जसोतसो गुजारा चलेकै थियो । बाढीपछिको खोलाको कटानले घर नै बगायो । थातथलो नै बगेपछि जंगलमा त्रिपालमुनि बसिरहेका मोरङ, बेलबारी–१ का ५० मुसहर समुदायको जिन्दगी बेहाल बनेको छ।
साउनको बाढीपछि पूर्वी छेउको मानवबस्ती कटान गर्दै बगिरहेको लोहान्द्रा खोलाले शनिबार आठ वटा घर बगायो । यो घटनाका कारण अति विपन्न मुसहर समुदायका ५० जना रातारात ‘जंगलवासी’ बन्न पुगे।
मिहिनेत–मजदुरी गरेर गुजारा चलाइरहेको मुसहर परिवारको थातथलो नै खोलाले बगाएपछि उनीहरू अहिले बेलाबारीकै अमुना सिसौलिया सामुदायिक वनमा आश्रय लिन बाध्य छन्।
सामुदायिक वनको खाली ठाउँमा बच्चासहित त्रिपालमुनि बसिरहेका मुसहर समुदायका ५० जनालाई अझै रात काट्न समस्या छ। खोलाले निरन्तर घर काटिरहेकाले कयौं दिनदेखि राति सुत्न नसकेको उनीहरू विस्थापित हुँदा पनि राति निदाउन सकेका छैनन्।
विस्थापित भएर जंगलमा बसिरहेका ५० जना मुसहर समुदाय मध्ये अधिकांश बालबालिका छन्। जंगली जनावरले बालबालिकालाई क्षति पुर्याउने डरले त्रिपालमा बसिरहेका परिवारका मुख्य मान्छेहरु भने रातभर जाग्राम बस्छन्।
‘जंगलको बास छ, त्यो पनि त्रिपालमुनि,’ सवत ऋषिदेवले नेपाल लाइभसँग भने– ‘रातिराति हात्ती आएर तर्साउँछन्, धेरै साना नानीहरू छन् । हामी निदाएकै छैनौं।’
विस्थापित भएर जंगलमा बसिरहेका उनीहरूलाई जंगली जनावरको त्रासले राति निद्रा नै लाग्दैन । विस्थापित हुँदा पनि हालचाल सोध्न कोही नआएकोमा उनीहरू दुःखी छन्। ‘बेलबारी नगरपालिकाले चामल, म्याट्रेस र त्रिपाल पठाइदियो,’ लटिया ऋषिदेवले भने, ‘तर, त्यसपछि हामी कसरी बसिरहेका छौं, कोही सोध्न आएका छैनन्।’
नगरपालिकाले दिएको चामल सकिसकेको छ। उनीहरूलाई अहिले २ छाक टार्न नै समस्या छ । बुधन ऋषिदेवका अनुसार जंगलबाट निगुरो साग र खोलामा बालुवा चालेर जेनतेन २ छाक टरिरहेको छ। ‘हाम्रो त बेहाल छ,’ उनले भने, ‘खान–बस्न समस्या छ । घरको व्यवस्था भए आफैं कमाएर परिवारको गुजारा चलाउँछु।’
लोहान्द्रा खोलाले मानव बस्ती निरन्तर कटान गरिरहेकाले त्यहाँ रहेका अन्य घरहरु पनि जोखिमा छन् । खोलाको वहाव छेक्न दीर्घकालीन उपाय नगरे बेलवारी बजारलाई समेत खोलाले कटान गर्ने खतरा रहेको स्थानीय राजनीतिकर्मी दिनेश गिरी बताउँछन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।