भारतीय सिनेमाका विभिन्न विधाहरू जस्तै, त्यहाँ विभिन्न स्वभावका फिल्ममेकर छन्।
जसमध्ये एक अनुराग कश्यप हुन्, जो रगत देखेर बेहोस हुन सक्छन्। कसैको अन्त्येष्टिमा जाने सोचले उनको हात खुट्टा काँप्छ।
अनुरागका फिल्ममा अधिकांश सामाजिक मुद्दाहरू उठाइएका हुन्छन्। जसमा लागूपदार्थ, धूम्रपानको लत, बाल दुर्व्यवहार, डिप्रेसन र तनाव जस्ता समस्याहरू उठाइएका छन्।
अनुराग आफैं यी समस्याबाट गुज्रिएका छन्, त्यसैले उनले यस्ता विषय रोज्छन् भन्ने कुरा कमैलाई थाहा होला।फिल्मको दुनियाँमा आफ्नो छुट्टै पहिचान बनाएका अनुरागले यही काममा ३० वर्ष लगानी गरिसकेका छन्।
अनुराग बलिउडका ती निर्देशकमध्ये गनिन्छन्, जसले फरक बाटो हिँडेर आफ्नो छुट्टै पहिचान बनाए। उनका फिल्महरू सधैं विवादमा फस्छन्। तैपनि तपाईं उनीहरूका फिल्मलाई बेवास्ता गर्न सक्नुहुन्न।
अनुरागले फिल्म निर्माणको फरक विधा र नयाँ परिभाषा सिर्जना गर्न महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेका छन्। नयाँ कलाकारलाई प्रशस्त अवसर दिनु पनि उनको विशेषता हो।
नवाजुद्दीन र विक्की कौशललाई अवसर
उनले नवाजुद्दीन सिद्दिकीलाई ब्रेक दिएका थिए। नवाज बाहेक विक्की कौशल, जसलाई युवा कलाकारहरूमा निकै प्रतिभाशाली मानिन्छ। अनुरागले उनलाई आफ्नो फिल्म ‘ग्याङ्ग्स अफ वासेपुर’मा सहायकको रुपमा काम गर्ने अवसर पनि दिएका थिए।
एक टेलिभिजनमा धारावाहिक लेखेपछि कश्यपले राम गोपाल वर्माको अपराध नाटक सत्य (२९९८) मा सह-लेखकको रूपमा आफ्नो ठूलो ब्रेक पाए। त्यो नाटक सेन्सरशीप मुद्दाहरूको कारण रिलिज भएन।
त्यसपछि उनले ब्ल्याक फ्राइडे (२००४) निर्देशन गरे, जुन १९९३को बम्बई बम विस्फोटको बारेमा हुसैन जैदीको पुस्तकमा आधारित थियो।
अनुरागका चलचित्रहरू
कश्यपको ‘नो स्मोकिंग’ (२००७)ले नकारात्मक समीक्षाका साथ बक्स अफिसमा खराब प्रदर्शन गर्यो ।
उनको देव डी (२००९), देवदासको आधुनिक रूपान्तरण, एक महत्वपूर्ण र व्यावसायिक सफलता थियो। त्यसपछि सामाजिक-राजनीतिक नाटक ’गुलाल (२००९), र ’थ्रिलर द गर्ल इन येलो बुट्स’ (२०११) र ग्याङ्ग्स अफ वासेपुर (२०१२)बाट कश्यपको लोकप्रियता बढ्यो।
कश्यप आलोचनात्मक रूपमा प्रशंसित ‘द लन्चबक्स’ र ‘शाहिद’ २०१३ को सह-निर्माता थिए। जसले अङ्ग्रेजी भाषामा सर्वश्रेष्ठ फिल्मको लागि बाफ्टा अवार्ड नामांकन प्राप्त गरेको थियो। उनका अन्य फिल्महरू एन्थोलोजी बम्बे टकीज (२०१३) र ड्रामा अग्ली (२०१४) थिए।
२०१६मा, कश्यपले रमन ‘राघव २.०’ निर्देशित गरे, जुन सिरियल किलर रमन राघवबाट प्रेरित फिल्म हो। उनको अर्को फिल्म खेलकुद नाटक मुक्काबाज थियो, जुन २०१८ मा रिलिज भयो।
सोही वर्ष, उनले विक्रम चन्द्रको सोही नामको उपन्यास र रोमान्टिक नाटक मनमर्जियानमा आधारित भारतको पहिलो नेटफ्लिक्स शृंखलाको अपराध थ्रिलर सेक्रेड गेम्सको सह-निर्देशन गरे। उनी चलचित्र निर्माण कम्पनी गुड ब्याड फिल्म्सका सह-संस्थापक पनि हुन्।
अनुरागको रणबीर कपूर र अनुष्का शर्मा स्टारर बम्बे टकिजको इतिहास तपाई सबैलाई थाहा होला। अनुरागलाई यो फिल्मबाट यति ईर्ष्या भयो कि उनले फिल्मी दुनियालाई अलविदा गर्ने धम्की समेत दिए।
कश्यप जहिले पनि सेन्सर बोर्डको आलोचनामा रहँदै आएका थिए। जसका कारण फिल्म ‘उडता पञ्जाब’ (२०१६) र सेन्सर बोर्डबीच निकै टकराव भएको थियो।
अनुरागको विवादसँग गहिरो सम्बन्ध छ। चाहे त्यो उसको मुखर कथन होस्, सामाजिक सञ्जालमा पोष्ट होस्, पारिवारिक सम्बन्ध होस् वा फिल्म कम्पनीमा साथीहरूसँगको झगडा।
बाल्यकालमा यौन दुर्व्यवहारको सिकार भएका थिए
केही वर्षअघि एक अन्तर्वार्ताका क्रममा अनुराग कश्यपले बाल्यकालमा यौन दुर्व्यवहारको सिकार भएको खुलासा गरेका थिए।
अनुरागले भनेका थिए, ‘मलाई ११ वर्षसम्म दुर्व्यवहार भयो। तर, अहिले मैले त्यो मान्छेलाई माफ गरिदिएको छु। उसले मलाई दुर्व्यवहार गर्दा २२ वर्षको थियो। धेरै वर्षपछि भेट्दा ऊ पनि पछुताएको थियो। तर यो मलाई भुल्न सजिलो थिएन। तनाव, निराशा र क्रोधमा म मुम्बई आएँ। सुरुका वर्षमा यहाँ पनि संघर्ष गरेँ, तर कल्कीले मलाई डिप्रेसनबाट बाहिर आउन धेरै मद्दत गरे।’
अनुरागको व्यक्तिगत जीवन
अनुरागले सन् १९९७ मा आरती बजाजसँग पहिलो विवाह गरे। तर सन् २००९ मा दुवैको सम्बन्धविच्छेद भयो।
दुवैको १९ वर्षकी छोरी आलिया छिन्।
पछि अनुरागले अभिनेत्री कल्की केकलान (२०११)सँग विवाह गरे। यो विवाह पनि लामो समय टिक्न सकेन। २०१५ मा दुवै अलग भए।
अनुरागसँग काम गर्नेहरू के भन्छन्?
अनुरागका धेरै फिल्ममा काम गरिसकेका अभिनेता मनोज बाजपेयी भन्छन्, ‘अत्यन्तै अव्यवस्थित व्यक्तिदेखि व्यवस्थित व्यक्तिसम्म, एक अस्थिर व्यक्तिबाट स्थिर व्यक्तिसम्म, क्रोधितदेखि शान्त व्यक्तिसम्म उनलाई मैले देखेको छु।’
मनोज आफू अनुरागको यात्राको साक्षी भएको बताउँछन्। ‘उनको यात्रा कठिन तर अद्भुत छ। यसबाट उनी कहिल्यै डराएनन्। अनुरागले सधैं कठिनाइहरूको सामना गर्छन् र समाधान खोज्छन्,’ मनोज भन्छन्।
बीबीसी हिन्दीबाट नेपालीमा भावानुवाद
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।