रंगशालामा उत्साहित भएर चिच्याइरहेको भीड, सजाय पाउने डरले आतंकित केही मानिस तथा हतियार र कोर्रा बोकेर बसेका डरलाग्दा तालिवानी। यो यस्तो दृश्य थियो, जसले १९९० को दशकमा पूरै विश्वलाई आतंकित तुल्यायो।
अफगानिस्तानमा देखिने यस्ता तस्बिर र भिडियोले, त्यतिबेला विश्व समूदायको ध्यान खिच्यो। यी तस्बिरहरू पछि गएर तालिवानी क्रुरताको प्रतीक बन्यो।
सन् २०२१ मा तालिवानले पुनः अफगानिस्तानी सत्तामा कब्जा जमाउँदा धेरैको मनमा यही दुविधा थियो- ती विगत फर्किने त होइनन्? नभन्दै अफगानिस्तानमा फेरि तालिवानको क्रासदीपूर्ण विगत फर्किने छाँट देखिएको छ।
यही बुधबार एउटा रंंगशालामा तीन महिलासहित कुल १२ जनालाई कोर्रा हान्ने सजाय सुनाइयो। सजायको दिन आफ्नो क्रुरता प्रदर्शन गर्न तालिवान सरकारले आम नागरिकलाई रंगशाला आउने निम्तो दिएको थियो। राजधानी काबुलदेखि दक्षिणमा अवस्थित लोगर प्रान्तका गर्भनरले माननीय, विद्वान, मुजाहिद्दिन, परिपक्व व्यक्ति, स्थानीय नेतादेखि सबैलाई पुल अलाम रंगशालामा जम्मा हुन निम्तो पठाएका थिए। त्यो निम्तो सोसल मिडियामार्फत जारी भएको थियो। र, सूचनामा बिहानको ९ बजे रंगशाला पुग्ने उर्दी थियो।
फर्किन लागेको हो विगत?
जुन व्यक्तिहरूलाई सजाय सुनाइएको थियो, उनीहरूलाई २१ देखि ३९ पल्टसम्म कोर्रा लगाउने उर्दी थियो। गभर्नरको कार्यालयमा कार्यरत एक स्थानीय अधिकारीले नाम नछाप्ने सर्तमा भने- सजाय पाएका व्यक्तिको बारेमा आरोप थियो, उनीहरूले चोरी गर्नुको साथै अवैध सम्बन्ध स्थापित गरेका थिए।
यस बाहेक उनले कुनै जानकारी दिन मानेनन्। उनले भने, ‘त्यो घटना हेर्न सयौंको संख्यामा मानिस रंगशाला पुगेका थिए। उनीहरूलाई फोटो खिच्न र भिडियो बनाउन प्रतिबन्ध थियो।’
तालिवानको सत्तारोहणपछि यो नै पहिलो घटना थिएन, मानिसहरूलाई सार्वजनिक रूपमा दण्डित गरेको। यसअघि ११ नोभेम्बरमा १९ पुरुष र महिलालाई कोर्रा हानिएको थियो। घरबाट भाग्ने, चोरी र अवैध सम्बन्ध बनाएको आरोपमा यिनीहरूलाई ३९–३९ कोर्रा हिर्काइएको थियो।
तालिवानको अमानवीय व्यवहारको विषयमा त्यतिबेला पनि तिब्र प्रतिक्रिया भएको थियो। अफगानिस्तानको पुनर्वास तथा शरणार्थी मन्त्रीका पूर्वविशेष सल्लाहकार शबनम नसीमीले २० नोभेम्बरमा बेलायतबाट जारी गरेको भिडियोमा स्पष्ट देख्न सकिन्थ्यो–एक व्यक्तिले महिलालाई कोर्रा हान्दै गरेको। भिडियोलाई सार्वजनिक गर्दै उनले लेखेका थिए, ‘यो अफगानिस्तानको नुरिस्तान प्रान्त हो। जहाँ महिलालाई संगीत सुनेको आरोपमा कोर्रा हिर्काइएको छ। तालिवानको अतिवादी शासनले मानिसलाई आतंकित बनाउने कार्यको सुरुवात भएको छ। यो कहिले समाप्त हुन्छ?’
सुध्रिएन् तालिबान
रंगशालामा भिड जम्मा पारेर अपराधीलाई सजाय दिने प्रथा ९० को दशकमा तालिवानले नै सुरु गरेको हो। सन् २०२१ मा तालिवानले काबुल कब्जा गर्दा उनीहरूले स्थानीय मानिसलाई आफूहरू पुरानो तालिवान नभएको भन्दै आश्वस्त पार्न खोजेका थिए। उनीहरूले यतिबेला आफूहरू परिवर्तन भइसकेको बताएका थिए। उनीहरूले अन्तर्राष्ट्रिय समूदायसँग महिला स्वतन्त्रता र मानव अधिकारलाई प्राथमिकता दिने बताएका थिए।
तर, लोगरमा भएको यो घटनाले तालिवान ‘सरिया कानुन’ लाई त्यही रूपमा लागू गर्ने अभियानमा रहेको सन्देह उत्पन्न हुन्छ। स्थानीय अधिकारीहरू यस विषयमा खुलेर कुरा गरिरहेका छन्। लोगरका उपगर्वनर इनायातुल्लाह सुजाले हालै एउटा बयानमा भनेका छन्, ‘सरिया कानुन नै अफगानिस्तानको सबै समस्याको निकास हो। यसलाई लागू गर्नै पर्छ।’
उनको भनाइको अर्थ स्पष्ट छ- सन् १९९६-२००१ सम्म तालिवानले जसरी सत्ता चलायो, त्यसैलाई अफगानिस्तानले निरन्तरता दिँदैछ। त्यतिबेला सजाय पाएका व्यक्तिलाई कोर्रा मात्र होइन, सार्वजनिक स्थलमा ढुंगा हान्ने र रंगशालामा सबैलाई जम्मा पारेर घाँटी रेट्ने चलन पनि थियो।
तालिवानले सत्तामा फर्किएपछि जनतासँग गरेको कुनै पनि वाचा पूरा गरेको छैन। उल्टै महिलामाथि अमानवीय व्यवहार बढेको छ। उनीहरूलाई शिक्षामाथिको अधिकारबाट बञ्चित पार्ने काम भएको छ। यसै साता तालिवानले महिलालाई मोबाइलको सिम कार्ड किन्न पनि प्रतिबन्ध लगाएको थियो।
रिपोर्टः एपी
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
