काठमाडाैं- राष्ट्रिय गाैरवको आयोजना माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत् आयोजनाबाट विद्युत उत्पादन सुरु भएको छ। प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आज उद्घाटन गरेसँगै आयोजनाबाट विद्युत् उत्पादन सुरु भएको हो।
दोलखा जिल्लाको बिगु-१ लामाबगरमा निर्माण सम्पन्न भएको यस आयोजनाको प्रधानमन्त्री ओलीले बालुवाटारबाट 'भर्चुअल' प्रविधिमार्फत स्वीच थिचेर उद्घाटन गरेका हुन्। स्वदेशी लगानी र इन्जिनियरिङमा निर्माण गरिएको यो नेपालकै पहिलो आयोजना हो।
उद्घाटनसँगै आयोजनाबाट ७६ मेगावट विद्युत् उत्पादन सुरु हुने आयोजनाले जानकारी दिएको छ। आयोजनाको छ वटा युनिटमध्ये तत्काल एउटाबाट मात्र सञ्चालनमा ल्याइनेछ। प्रत्येक युनिटबाट ७६ मेगावट विद्युत् उत्पादन हुन्छ। त्यसैले आयोजनाको कूल उत्पादन क्षमता ४५६ मेगावाट भए पनि तत्काल परीक्षणका लागि एउटा युनिटबाट मात्र उत्पादन हुनेछ। आयोजनाले परीक्षण अवधि १५ दिन हुने जानकारी दिएको छ। त्यसपछि क्रमश: सबै युनिटबाट विद्युत् उत्पादन सुरु गरिने आयोजनाको भनाइ छ।
आयोजनाबाट उत्पादित विद्युत् विद्युतगृह रहेको दोलखाको गोगरदेखि खिम्तीसम्मको कूल ४७.२ किलोमिटर लामो २२० केभी क्षमताको प्रसारण लाइनमार्फत जोडिएको छ। आयोजनाले शनिबार मात्रै ढल्केबरदेखि न्यू खिम्ती सवस्टेशनबीचको लाइन चार्ज गरेको थियो।
आयोजनाबाट उत्पादित बिजुली विद्युतगृह रहेको गोगरबाट न्यू खिम्ती सवस्टेसन हुँदै ढल्केबर पुग्नेछ। ढल्केबर सवस्टेसनबाट राष्ट्रिय प्रसारण प्रणालीमा जोडिनेछ। माथिल्लो तामाकोशीको विद्युत् गृहबाट आएको २२० केभी क्षमताको प्रसारण लाइनलाई न्यू खिम्तीमा रहेको सवस्टेसनमा जोडिएको नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले जानकारी दिएको छ।
३५ अर्बले बढ्यो लागत
राष्ट्रिय गाैरवको यो आयोजना विभिन्न कारणले छ वर्ष ढिलाइ हुँदा लक्ष्यभन्दा ३५ अर्ब रुपैयाँ बढी खर्च भएको छ। आयोजना सम्पन्न हुँदा अनुमानित लागत १७ अर्ब र ब्याज १४ अर्ब गरी ३५ अर्ब रुपैयाँ बढी खर्च भएको आयोजनाले जानकारी दिएको छ।
सुरुमा करिब ३५ अर्ब लागतमा सम्पन्न हुने अनुमान गरिएकोमा बढेर ५२ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। यस्तै ब्याज १८ अर्ब रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान गरिएकोमा बढेर ३२ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ।
२०६७ बाट निर्माण सुरु भएको उक्त आयोजना ११ वर्षपछि सम्पन्न भएको हो। आयोजनाको शिलान्यास भने तत्कालीन प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालले २०६८ जेठ ४ गते गरेका थिए।
आयोजना सुरु गर्दा २०७२ असारमा सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखिएको थियो। तर, २०७२ सालको भूकम्प, कोरोना महामारीलगायत प्राकृतिक विपत्ति र अन्य विभिन्न कारण आयोजनाको काममा ढिलाइ हुन पुगेको थियो। आयोजना छ वर्ष ढिलाइ हुँदा लागत र ब्याज बढ्न पुगेको हो।
राष्ट्रिय आत्मविश्वास बढायो : प्रधानमन्त्री
सोमबार आयोजना उद्घाटन गर्दै प्रधानमन्त्री ओलीले माथिल्लो तामाकोशी सम्पन्न हुँदा राष्ट्रिय आत्मविश्वास बढाएको बताए। यसमा सम्पूर्ण नेपाली गर्व गर्नुपर्ने उनको भनाइ थियो।
'हाम्रो आफ्नै लगानी, हाम्रै बलबुत्तामा यति ठूलो आयोजना सम्पन्न गर्याैं। आफ्नै लगानी, आफ्नै इन्जिनियरिङ, कन्सल्ट्यान्ट प्रयोग भएको यो आयोजनाले ऊर्जा क्षेत्रको मात्रै होइन, राष्ट्रिय आत्मविश्वास बढाएको छ,' प्रधानमन्त्री ओलीले भने, 'यसबाट हाम्रा अनुभव, बाैद्धिकता, सीप निर्यात गर्नसक्ने आत्मविश्वास बढाएको छ।'
उनले आयोजना अलिकति ढिला हुँदा लागत अनुमान बराबर घाटा बेहोर्नुपरेको बताए। यसबाट पाठ सिकेर आगामी दिनमा आयोजनाहरुको काममा ढिलाइ गर्न नहुने उनले बताए।
ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइमन्त्री विष्णुप्रसाद पाैडेलले नेपालकै सबैभन्दा ठूलो जलविद्युत् आयोजन सञ्चालनमा आउनु मुलुकको लागि गाैरवको कुरा भएको बताए। उनले यस आयोजनाले मुलुकबाट लोडसेडिङ दीर्घकालीन रुपमा अन्त्य गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने बताए। तामाकोशी आयोजनाले मुलुकको जीडीपीमा एक प्रतिशत योगदान दिने अनुमान गरिएको समेत उनले जानकारी दिए।
'यो आयोजनाले हामीलाई ठूलो शिक्षा पनि छाडेको छ। हामीसँग छरिएर रहेको स-सानो पुँजीलाई संगठित गर्न सक्छाैंर माथिल्लो तामाकोशी जस्ता ठूला आयोजनामा लगानी गर्न सक्छाैं। देशको विकासमा महत्त्वपूर्ण योगदान दिन सक्छाैं भन्ने सन्देश यसले दिएको छ,' ऊर्जामन्त्री पाैडेलले भने। यो आयोजना ऊर्जा क्षेत्रका लागि एउटा महत्त्वपूर्ण पाठशालासमेत बनेको उनको भनाइ थियो।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।