निषेधाज्ञाको मारमा चलचित्र प्राविधिक, सरकारले बेवास्ता गरेपछि कलाकार आफैं सहयोगमा जुटे

सिनेमा

पुष्पा थपलिया सोमबार, असार ७, २०७८ ०७:०४

काठमाडौं- चलचित्र प्राविधिक संघका अध्यक्ष पुष्कर लामालाई फोन आयो- फिल्मका प्राविधिकलाई सहयोग गर्न म पनि तयार छु।

फोन साजन बस्ताकोटी क्षेत्रीको थियो, जो आफै ‘स्पट व्वाइ’ हुन्।

पर्दा पछाडि बसेर काम गर्ने प्राविधिक आर्थिक अभावमा परेको खबर मात्रै सुनिरहेका अध्यक्ष लामालाई स्पट व्वाइ साजनको कुराले हौसला दियो। उनले हाँस्दै भने, ‘सुरूमा त ए भाइ तिमीसँगै छैन के सहयोग गर्छौ? भनेँ। तर, उनले हाम्रो विपद् व्यवस्थापन कोषका लागि १० हजार रूपैयाँ सहयोग गरे,’ लामाले भने, ‘करोड भएका मानिसले लाखौं दिन्छु भन्नु र हुँदै नभएको मान्छेले हजार दिन्छु भन्नुमा हजार ठूलो हुँदोरहेछ।’

यसरी कोभिड-१९ को महामारीकै लागि स्थापना गरिएको विपद् व्यवस्थापन कोषमा अहिले पाँच लाख रूपैयाँ हाराहारीको रकम जम्मा भएको छ। जम्मा भएका रकममा अधिकांश विदेश बस्ने नेपाली कलाकारले दिएका छन्।

कलाकार निर्मल शर्माले २५ हजार रूपैयाँ सहयोग गरेर सुरू भएको कोषमा नेपालमा भएका कलाकारलेभन्दा पहिले नेपाली फिल्ममा काम गरेर विदेश पलायन भएका कलाकारको सहयोग बढी आइरहेको लामाले बताए। उनले भने, ‘नेपालमा बस्ने कलाकारले खाद्यान्न सहयोग गरिरहेका छन्। विदेश बस्नेले दीर्घकालीन सहयोगस्वरूप कोषमा सहयोग गरिरहेका छन्।’

अमेरिकाबाट जीवन लुइँटेल, राजवल्लभ कोइरालालगायतले एकमुष्ट रकम जम्मा गरेर पठाएको लामाको भनाइ छ। उनीहरूले एक लाख ७४ हजार रूपैयाँ विपद् व्यवस्थापन कोषमा प्राविधिकका लागि भनेर जम्मा गराएका छन्।

त्यस्तै विदेशमा रहेका अन्य कलाकार रमेश उप्रेति, प्रज्वल गिरी, गणेश उप्रेति, प्रोडक्सन डिजाइनर कृष्ण कोइराला, पवन गौतमलगायतले पनि कोषमा रकम जम्मा गरेका छन्। कोषमा रकम घोषणा गर्ने र जम्मा गर्ने क्रम जारी छ।

प्राविधिकलाई खाद्यान्न बाँडियो
प्राविधिकका लागि नेपालमा रहेका कलाकारहरूले चामल, नून, तेललगायतका खाद्यान्न वितरण गरेका छन्। पहिलो चरणको लकडाउनमा प्राविधिक समस्यामा परेको खबर बाहिरिए पनि केही कलाकारले मात्रै सहयोग गरेका थिए। तर, यो पटक भने केही कलाकारले संयुक्तरूपमा अभियान नै चलाएर प्राविधिकहरूलाई सहयोग गरेका छन्।

सुरूमा कलाकार तथा क्याप्टेन विजय लामाले ५० परिवारका लागि खाद्यान्न वितरण गरेका थिए। पछि लामो समयदेखि फिल्म क्षेत्रबाट हराएकी नायिका सुमिना घिमिरे र उनका श्रीमानले ४० परिवार प्राविधिकका लागि खाद्यान्न वितरण गरे।

त्यसपछि नायिका करिष्मा मानन्धरको टोलीले ३० परिवारका लागि खाद्यान्न र ग्यास किन्न प्रतिपरिवार १५ सय रूपैयाँ सहयोग गरिन्। कार्यक्रम प्रस्तोता प्रकाश सुवेदीको रजतपट कोसेली भन्दै विभिन्न कलाकारले देश विदेशबाट पठाएको रकम संकलन गर्दै ३० घरपरिवारका प्राविधिकलाई खाद्यान्न वितरण गरेका थिए।

त्यस्तै, फिल्म ‘लप्पन छप्पन’को टोलीले २५० बोरा चामल प्राविधिकका लागि सहयोग गरेको छ। हालै नायिका स्वस्तिमा खड्काको संयोजकत्वमा विभिन्न दातृ संस्थाको सहयोग प्राविधिकलाई हस्तान्तरण गरिएको छ। उनले करिब चार लाख ५० हजार रूपैयाँ रकम संकलन गर्दै त्यसबाट ५५ जना स्पटमा काम गर्ने प्राविधिकलाई खाद्यान्न सहयोग गरेकी हुन्। उनले खाद्यान्नसँगै ५५ जनालाई छ हजार रूपैयाँका दरले नगदसमेत वितरण गरेकी थिइन्।

योसँगै अब प्रायः सबै प्राविधिकको घरमा एक महिनाका लागि खाद्यान्नको जोहो भएको अध्यक्ष लामाले बताए। उनले भने, ‘हामीले प्राविधिकको भोक केही समयका लागि शान्त बनाउन सक्यौं तर, कोठा भाडा, बालबालिकाको स्कूल फी लगायतको समस्या छ।’

फिल्म क्षेत्र शून्य भएसँगै सयौं प्राविधिक बेरोजगार बन्नुपरेको भन्दै लामाले भने, ‘हामीले उनीहरूलाई जोगाउन सकेनौं भने फिल्म फेरि शून्यमा जान्छ।’

नेपाली फिल्मको सुरुआतमा छिमेकी देशबाट सम्पूर्ण प्राविधिक नेपाल झिकाएर फिल्म खिचिएको थियो। लामाले भने, ‘यदि पर्दा पछाडि काम गरिरहेकाहरूले बाध्यतामा परेर अर्को पेसा अँगाले भने, हामी फेरि सुरुआती चरणमा जानेछौं।’

पलायन हुन थाले प्राविधिक
निषेधाज्ञाकै कारण लामो समयदेखि काम गर्दै आएका केही कुशल प्राविधिक पेसाबाट पलायन भएको अध्यक्ष लामाले बताए। उनले भने, ‘फिल्म क्षेत्र नचलेपछि नेपालमा गर्ने काम केही छैन, त्यसैले प्राविधिकहरू खाडी मुलुक गइरहेका छन्।’

पहिलो लकडाउनदेखि अहिलेसम्म केही प्राविधिक गुमाइसकेको भन्दै उनले भने, ‘लकडाउनकै कारण फिल्म प्राविधिक तारा थापा दुबई गएकी छन्। लामो समयदेखि लाइट म्यानका रूपमा काम गर्दै आएका नवीन कार्की पनि यो क्षेत्रबाट पलायन भएर गाउँमा खेती गरेर बसेका छन्।’

लामाका अनुसार नेपाली फिल्मको सुरुआती चरणदेखि भेषभूषा साजसज्जामा काम गर्दै आएका प्राविधिक लकडाउनकै कारण उनको गृहजिल्ला वैतडी गए। पछि उनी बिरामी परेर उपचारका लागि काठमाडौं आए पनि दोस्रो लहरको कोरोनाका कारण ग्यास सिलिण्डरसमेत लिएर फेरि गृहजिल्ला फर्किएका छन्। कतिपय प्राविधिक सम्पर्कमै नआएको पनि उनको भनाइ छ।

राज्यले नहेरेको गुनासो
प्राविधिक संघका अध्यक्ष लामाले आफूहरू अलपत्र पर्दा पनि राज्यले नहेरेको गुनासो गरे। ‘हामी यतिधेरै अलपत्र छौं तर सरकारले वास्ता गरेको छैन,’ उनले भने, ‘सरकारले बजेट ल्यायो, फिल्मका लागि केही रकम त छुट्याएको रहेछ तर प्राविधिकलाई हेरेन।’

सरकारको यस्तो व्यवहारले आफूहरू अनाथजस्तो हुनुपरेको उनको भनाइ छ। ‘हामी बिचल्लीमा छौं/थियौं, केही चलचित्रकर्मीले सहयोग गरेका छन्, आभारी छु,’ लामाले भने।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।