काठमाडौं- करिब डेढ वर्षअघि सुरू भएको कोरोना महामारीले विश्वलाई अझै आक्रान्त बनाइरहेको छ। नेपालमा संक्रमण उच्च विन्दुमा पुगेको छ। यहीबेला नेपाली जनता भने महामारीसँगै राजनीतिक अस्थिरताको भूमरीमा परेका छन्।
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले शुक्रबार मध्यरातमा प्रतिनिधि सभा विघटन गर्दै आगामी कात्तिक २६ र मङ्सिर ३ गतेका लागि निर्वाचन घोषणा गरेकी छन्। चुनाव घोषणासँगै यसको पक्ष र विपक्षमा मत विभाजित बनेका छन्।
यस सन्दर्भमा कलाकारहरू पनि दुई धारमा विभाजित देखिएका छन्। अधिकांश कलाकारलाई देशको राजनीतिबारे चासो नै देखिँदैन। उनीहरू समाचारले नकारात्मकता फैलाउने भन्दै देशका हरेक खबरबाट टाढा रहन्छन्। राजनीतिक समाचार त झन् उनीहरू पूरै बेवास्ता गर्छन्। राजनीतिक समाचारमा चासो राख्ने केही कलाकारसँग राष्ट्रपतिले घोषणा गरेको चुनावबारे नेपाललाइभले कुराकानी गरेको थियो। त्यही कुराकानीका क्रममा उनीहरूले व्यक्त गरेका विचार यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ:
चुनावभन्दा पहिले कोभिडसँग लडौं
हाम्रा नेताहरूले संविधान त बनाए तर यसलाई जसरी पनि व्याख्या गर्न मिल्ने बनाएछन्। आफ्नो सुविधाअनुसार हरेक धारा, उपधाराको व्याख्या गरेर ‘घुमिफिरी रूम्जाटार’को स्थिति सिर्जना गर्ने काम भइरहेको छ।
मैले दिनभरजस्तो प्रधानमन्त्रीको भाषण हेरेर बिताउने गरेको छु। चार घण्टाअघि प्रधानमन्त्रीको कुर्सीदेखि वाक्क भएँ अब छाड्छु भन्छन्, फेरि केही समयमा त्यो हटेर जाँदो रहेछ। यस्तो केटाकेटीपनाले देश त बर्बाद हुन्छ।
यतिखेर सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण भूमिका हुने राष्ट्रपतिले समेत गति छाडेको देखेर दु:ख लागेको छ। हाम्रो देशको कार्यपालिका कमजोर बन्यो यसले महामारीको बेलामा देशलाई झनै कमजोर बनाउँछ। यो हाम्रा लागि सुखद् घटना हैन।
एक स्वतन्त्र नागरिकको हिसाबले यो समय कोभिडसँग लड्ने हो, चुनाव लड्ने हैन भन्न चाहन्छु। सरकारको यो निर्णयबाट म खुसी छैन।
राजनीति हैन, ‘लाजनीति’ भयो
मलाई त यो सरकारले निर्वाचन घोषणा गरेको पटक्कै मन परेको छैन। मलाई मात्रै हैन सायद नेपाललाई माया गर्ने कुनै पनि नागरिकलाई सरकारको यो घोषणा मन परेको छैन होला।
देश यतिखेर संकटमा छ। विश्वको ध्यान कोभिडलाई कसरी परास्त गर्ने, महामारीविरुद्ध कसरी लड्ने भनेर सोचिरहेका छन् तर हामी भने कुर्सीको खिचातानी र अस्वस्थ राजनीतिमा भुलिरहेका छौं। यो विलकुलै गलत हो।
मलाई त अझै अहिले भइरहेको हर्कतहरू राजनीतिभन्दा पनि ‘लाजनीति’ जस्तो लाग्छ।
अहिलेको स्थितिमा चुनाव घोषणा गर्नु सरकारको विलकुलै गलत कदम हो। यसलाई सच्याएर अगाडि बढ्नुको विकल्प छैन।
अहिलेको आवश्यकता चुनाव होइन
हाम्रो देशको राजनीति जालझेलमा मात्रै केन्द्रित भयो। राजनीतिको नाम नै ‘जालझेल नीति’मा परिणत भएजस्तो लाग्छ। यस्तो राजनीतिलाई पछिल्लो पुस्ताले कसरी मूल्यांकन गर्लान्?
पछिल्लो पुस्ताले सिक्ने राजनीति पनि यस्तै हुन बेर छैन। त्यसैले दीर्घकालीन भएर हाम्रा नेताहरूले सोच्न जरुरी छ। किनभने, चुनावमा जाने भनेपछि त्यसले पछिल्लो पुस्तालाई पनि प्रभाव पार्छ जस्तो लाग्छ। अहिले धेरै युवाहरू राजनीतिमा चासो राख्ने र बुझ्ने भएका छन्।
यही तरिकाले देशको राजनीति अघि बढे यो एउटा फोहोरी खेलबाहेक अरू बन्दैन। अहिलेको समय चुनाव घोषणा गर्नतिर हैन, स्थायी सरकार बनाउन ध्यान दिनुपर्ने समय हो।
अन्योलतामा बाँचेको अस्थायी सरकारले देशलाई निकास दिँदैन। त्यसैमाथि अहिलेको आवश्यकता चुनाव हुँदै हैन। जनताले दिएको भोटकै आधारमा सांसद सरकारमा पुगेका हुन्। उनीहरूले बनाएको सरकार जनताको भोटले नै बनाएको सरकार हो।
कोभिड महामारीको समयमा यदि चुनाव भयो भने पनि जनताको स्वास्थ्यको सुरक्षा गर्नसक्ने सरकारको हैसियत छैन। त्यसैले चुप लाग्ने, वर्तमान सरकारलाई निरन्तरता दिनुको विकल्प छैन।
चुनाव घोषणा गर्नु सरकारको बाध्यता
गतिला मान्छेलाई भगवानले समेत लखेट्छन् भन्थे, हो रहेछ। त्यसैमाथि नेपाललाई ‘सतीले सरापेको देश’ भन्छन्।
अहिलेको राजनीति ‘एनि हाउ कुर्सी बचाउ, कुर्सीमै जाउँ’ भन्नेजस्तो भएको छ। त्यही कुर्सीको लोभमा काम गर्ने मान्छेलाई बाधा भइरहेको छ। त्यही भएर मेरो विचारमा सरकारले घोषणा गरेको चुनाव बाध्यता हो, नेपालका लागि। यसबाहेक अर्को विकल्प नै छैन।
मेरै कुरा गर्ने हो भने, राष्ट्रिय लोक तथा दोहोरी गीतको संस्थापक अध्यक्ष भएको समयमा अहिलेका प्रधानमन्त्रीलाई जस्तै अप्ठ्यारो पारेका थिए। तर मैले चुनावमा नगइ, युवा भाइहरूलाई पद हस्तान्तरण गरें। त्यसैले त अहिलेसम्म उनीहरू मलाई सम्मान गर्छन्।
हाम्रा प्रधानमन्त्रीलाई भने हस्तान्तरण गर्ने गतिलो युवा नै भएन। हाम्रा युवाहरू तात्नुपर्यो, यी बूढाखाडालाई निकालेर सरकार चलाउने हिम्मत देखाउनुपर्यो।
हाम्रा प्रधानमन्त्रीले पनि सरकार टिकाउनकै लागि कुर्सी छाडेको भए हुने। उनलाई पनि पाँच वर्षसम्म सरकार चलाएको भनेर इतिहासमा नाम लेखाउन मन लाग्यो होला। मेरो बुझाइमा चुनाव प्रधानमन्त्रीको रहर हैन, बाध्यता हो। कोभिडले आक्रान्त पारेको छ, त्यसैले बाँच्नपर्यो, बाँचेपछि जसको बाजामा नाचे पनि हुन्छ।
जनतालाई चुनावभन्दा भ्याक्सिन जरुरी छ
अहिलेको अवस्थामा चुनाव आवश्यक हैन। मलाई मात्रै हैन, सबैले अहिलेको अवस्थामा चुनाव आवश्यक ठान्छ जस्तो लाग्दैन।
मान्छेहरू मरिमराउ भइरहेको छ। बिहान काम गरेर बेलुकी छाक टार्न मुस्किल परिरहेको अवस्थामा चुनावका लागि कसरी खर्च जुटाउनु। चुनाव गर्दा लाग्ने खर्चले बरू जनतालाई गाँस, बास, कपास र भ्याक्सिनको व्यवस्था गरिदिए राम्रो हुन्छ।
मलाई त राजनीति पहिलेदेखि नै ‘डर्टी गेम’ जस्तो लाग्थ्यो। झनै महामारीको समयमा भएका यस्ता हर्कतले राजनीति ‘डर्टी गेम’ नै हो भन्ने प्रमाणित गरिदिएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।