काठमाडौं–मंसिर महिनाको १५ दिनमा वाणिज्य बैंकहरुमा २६ अर्ब रुपैयाँले निक्षेप बढेको छ। वैदेशिक रोजगारमा गएका नेपाली तथा युरोप अमेरिकामा बसेका नेपालीले पठाएको रेमिट्यान्सका कारण बैंक तथा वित्तीय संस्थामा पछिल्लो एक सातामै १९ अर्ब रुपैयाँले निक्षेप बढेको छ।
यसका साथै कोभिड–१९ का कारण बन्द रहेका उद्योग कलकारखाना तथा आर्थिक गतिविधि विस्तारै बढ्न थालेपछि वाणिज्य बैंकहरुमा निक्षेप थुप्रिएको हो। यस्तो सुधार गएका वर्षको सामान्य अवस्थाको भन्दा पनि बढी हो।
मंसिर दोस्रो सातासम्ममा वाणिज्य बैंकको निक्षेप संकलन ३६ खर्ब ७५ अर्ब रुपैयाँ रहेको छ। गत वर्षको यही अवधिमा ३५ खर्ब ५९ अर्ब रुपैयाँले बढेको हो। एक वर्षकै अवधिमा एक खर्ब १५ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप बढेको नेपाल बैंकर्स संघले जनाएको छ।
निक्षेपसँगै कर्जा विस्तार भने त्यति धेरै बढेको देखिदैन। मंसिरको दुइ साता अवधिमा कर्जा विस्तार १४ अर्ब रुपैयाँ मात्रै भएको छ। जबकि यही अवधिमा निक्षेप संकलन २६ अर्ब रुपैयाँले बढेको छ।
मंसिर दोस्रो सातासम्ममा वाणिज्य बैंकहरुले ३० खर्ब ६६ अर्ब रुपैयाँ कर्जा लगानी गरेका छन्। गत वर्षको यही अवधिमा कर्जा विस्तार २९ खर्ब ६८ अर्ब रुपैयाँ थियो। एक वर्ष अवधिमा कर्जा विस्तार ९८ अर्ब रुपैयाँले बढेको छ।
यस अवधिमा व्यापारीहरुले विदेशबाट सामान आयात गर्न थालेका छन्। ८–९ महिनासम्म रोकिएको आयात खुल्न थालेसँगै कर्जाको माग केही हदसम्म बढ्न थालेको छ। उद्योगहरुले कच्चा पदार्थको आयात बढाएका छन् भने व्यापारीहरुले नियमित रुपमा आयात गर्दै आएका सामान पनि भित्र्याइरहेका छन्।
केही समयदेखि ओभरड्राफ्ट अत्याधिक बढेको नेपाल राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक तथा अनुसन्धान विभागका प्रमुख डा. गुणाकरण भट्टले जानकारी दिए। तरलता थुप्रिन थालेपछि बैंकहरुको कर्जा अनियन्त्रित हुन थालेको राष्ट्र बैंकको ठहर छ। बैंकहरुले व्याजदर घटाएसँगै लगानीकर्ताको ध्यान शेयरमा केन्द्रित छ। यसै सिलसिलामा घुमाउरो बाटोबाट बैंकहरुको कर्जा शेयरमा गैरहेको छ। शेयर कर्जाको सीमा थोरै भएकाले लगानीकर्ताहरुले ओभर ड्राफ्टजस्ता अन्य बाटोमार्फत् शेयर बजारमा कर्जा पार्किङ भइरहेको हो।
बैंकहरुको कर्जा कतै अनुत्पादनमुलक क्षेत्र वा तोकिएका क्षेत्रमा भन्दा बाहिर जाने हो कि भन्ने जोखिम बढेको भट्ट बताउछन्। यसका लागि राष्ट्र बैंकले विभिन्न उपकरण प्रयोग गरेर बजारबाट तरलता खिचिरहेको छ। केही समय अगाडि रिभर्स रिपो जारी गरेको राष्ट्र बैंकले पछिल्ला दिनमा निक्षेप संकलनको उपकरण प्रयोग गरिरहेको छ। यसले केही हदसम्म नियन्त्रण गरे पनि यो दीर्घकालिन समाधान होइन।
कोभिड–१९ ले कर्जा रोकिनुका साथै निक्षेप पनि सुधार नहुने आँकलन गरिएको थियो। तर वैदेशिक रोजगारमा गएका नेपालीले पठाउने रेमिट्यान्समा सुधार भएको छ। कोभिड–१९ का कारण केही महिना तलब रोकिएको थियो। उक्त रकम रोजगारदाता संस्थाले विस्तारै भुक्तानी गर्दै गएकाले पनि पछिल्ला दिनमा रेमिट्यान्सको रकम बढिरहेको हो। जबकि गएका वर्षको तुलनामा वैदेशिक रोजगारमा जाने नयाँ कामदारको संख्या घटिरहेको छ। तत्काल यस्तो रकम बढे पनि केही समयपछि यसको वृद्धिदर खुम्चिने भट्टको विश्लेषण छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।