संक्रमित थपिँदै गएपछि दैलेखको नारायणबाट प्रश्न- हामी एक्लै लड्नुपर्ने हो?

कोरोना अपडेट

दुर्गा दुलाल बुधबार, जेठ २१, २०७७ ०७:५१

दैलेखको नारायण नगरपालिकाकाे क्वारेन्टाइन। तस्बिर : सावित्री मल्ल।

काठमाडौ- जेठ ११ गते एकै पटक दुई सय मानिस भारतबाट घर फर्कंर्दै गर्दा नेपालगञ्ज नाकामा अलपत्र भएको खबर नगरपालिकामा आयो। उनीहरुलाई सवारी साधान जोहो गर्दै दैलेखको नारायण नगरपालिकाले भित्र्यायो। यसरी भित्रिनेमा बालबालिकादेखि युवासम्म थिए।

भारतमा श्रम गर्न गएका उनीहरु कोरोना संक्रमणको जोखिम बढ्दा पनि फर्कन सकेका थिएनन्। भारतमा जारी लकडाउन केही खुकुलो भएसँगै सीमासम्म आइपुगेका थिए। त्यसपछि आफ्नो नगरपालिकासम्म आइपुगे।

यसरी भित्रिएका मानिसहरुलाई राख्न नगरपालिकाले रातारात क्वारेनटाइन निर्माण गर्‍यो। त्यससँगै उनीहरुको कोरोना परीक्षणको प्रक्रिया पनि अघि बढ्यो।

जेठ ११ देखि २० गतेसम्म नगरपालिकामा ६६ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएको छ। दैलेख जिल्लाकै सबैभन्दा धेरै संक्रमित भएको नगरपालिका हो, नारायण।

कर्णाली प्रदेशको दैलेख र त्यसमा पनि दुल्लु र नारायण नगरपालिकामा नयाँनयाँ संक्रमित देखिन थालेका छन्। दैलेखमा मंगलबार मात्र पनि ९ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको थियो। यीमध्ये धेरै नारायण नगरपालिका थिए। दुल्लुमा एक जनाको मृत्यु भइसकेको छ।

संक्रमण पुष्टि हुने सबै भारतबाट फर्किएका नागरिकहरु छन्।

नगरपालिकामा हाल ४३० जना क्वारेनटाइनमा रहेका छन्। मंगलबार मात्रै ४०० जना आउँदै गरेको गाउँपालिका अध्यक्ष रत्नबहादुर खड्काले बताएका थिए। नगरपालिकामा २१ वटा क्वारेनटाइन सञ्चालनमा रहेको खड्काले बताए। २ सय १२ जनाको स्वाब संकलन गरेर पठाएकोमा एकै पटक ४० जनामा संक्रमण पुष्टि भएको उनले जानकारी दिए।

जिल्लाकै धेरै संक्रमित हुनुको कारण जिल्ला सदरमुकाम नजिक भएर हुनसक्ने मेयर खड्काले बताए।

‘परीक्षणमा ढिलाई भयो’
मेयर खड्काले दैनिक मानिस थपिने क्रम चलिरहेको तर परीक्षणमा ढिलाई हुँदा समस्या भएको बताए। ‘दैनिक ४०० जनाका दरले मानिस थपिएका छन् तर नगरमा परीक्षण किट छैन’, उनले भने, ‘एक पटकमा जम्मा १० जनाको रिपोर्ट आउँछ , यसरी कहिले परीक्षण सकिएला?’

कोरोनाको परीक्षण नहुँदासम्म को संक्रमित हो र को होइन भन्ने थाहा नहुने भएकाले समस्या भएको उनले बताए। ‘हिजो मात्रै सुत्केरी महिलालाई क्वारेनटाइनमा ल्याइएको छ’, उनले भने, ‘बच्चा र महिलाको स्याहार गर्न समस्या छ। छिट्टै परीक्षण गर्न पाए उनलाई त्यही अनुसारको व्यवस्था गर्न सहज हुन्थ्यो।’

स्वाब संकलन रिपोर्ट जुम्ला र सुर्खेतबाट आउने र जिल्लाभरीको चाप पर्ने भएकाले ढिलाई हुने गरेको उनले बताए।

नगरपालिकाले सकेसम्म क्वारेनटाइनलाई व्यवस्थित गर्ने प्रयास जारी राखेको उनले खड्काले बताए। नगरपालिकाभित्रका अधिकांश क्वारेनटाइनलाई मापदण्ड अनुसार बनाउने प्रयास गरेको उनको दाबी छ। महिलालाई अलग्गै राख्ने तथा सेनेटरी प्याड पनि वितरण गर्ने काम गरेको बताए।

परीक्षण किट र स्वास्थ्य सामग्री छैन
मेयर खड्काले नगरपालिकामा अहिले स्वास्थ्य सामग्री अभाव भएको र परीक्षण पनि किट नपाएको गुनासो गरे। प्रदेशले २० लाख रुपैयाँ उपलब्ध गराएको तर त्यति रकमले किट किन्ने कि क्वारेनटाइन व्यवस्थित गर्ने भन्ने समस्या भएको उनले बताए।

क्वारेनटाइनहरुमा मास्क, स्यानिटाइजर र निर्मलीकरण गर्ने औषधीको अभाव भएको उनले बताए।

हामी एक्लै लड्ने हो?
मेयर खड्काले संघीय सरकारबाट सहयोग नपाएको बताए। ‘नगरपालिकाले आफ्नै क्षमतामा सयौं मानिस राखेको छ’, उनले भने, ‘परीक्षण किट छैन। सामान्य पञ्जा समेत अभाव छ। यस्तो महामारीमा पनि स्थानीय सरकार एक्लै लड्नुपरेको छ।’

सामाजिक संस्थाले पनि कर्णालीलाई नहेरेको उनले गुनासो गरे। ‘सामाजिक संस्था डलर कमाउने काम मात्र गर्ने रहेछन’, मेयर खड्काले भने, ‘हाम्रो तथ्यांक देखाएर उनीहरु पैसा कमाउने तर हामी आपतमा हुँदा उनीहरु कता छन्?’

उनले अवस्था यस्तै रहेमा केही समयमै कर्णाली प्रदेशमा भयावह अवस्था आउने चेतावनी दिए। परीक्षण नहुँदा क्वारेनटाइनमा रहेका मानिसहरु भाग्ने प्रयास गरिरहेको उनले बताए।

‘मानिसहरुलाई थुनेर राखेको धेरै दिन भइसक्यो। परीक्षण रिपोर्ट आउँदैन’, मेयर खड्काले भने, ‘कति दिन हामीलाई थुन्ने कि त परीक्षण गर्नुस् कि त घर जान दिनुस् भन्न थालिसके।’

मानिसलाई सधैं थुनेर राख्न नसकिने भएकाले परीक्षणको रिपोर्टको आधारमा उनीहरुलाई घर पठाउने निर्णय गर्न सहज हुने उनले बताए।

कर्णाली प्रदेशमा मात्र ४० हजार मानिस भारतबाट फर्किने भएकाले केन्द्र सरकारले समयमै तयारी गर्नुपर्ने नत्र भयावह अवस्था आउने उनको चेतावनी छ।

‘समयमै केन्द्र सरकारले सोचेर योजना बनाए भने केही होला, नत्र समय गएपछि भयावह हुन्छ। त्यसपछि केही गर्न सकिँदैन’, उनले भने, ‘सधैं भोकले मर्ने कर्णालीबासी अब भोक र रोग दुवैले मर्ने छन्।’