काठमाडौं- लकडाउनका कारण बैंकहरुमा निक्षेप संकलनको वृद्धिदर २.७३ गुणाले घटेको छ। चैतमा बैंकहरु जम्मा १० दिनमात्रै पूर्ण रुपमा सञ्चालन भएका थिए। सरकारले कोरोना रोगको नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि चैत ११ गतेदेखि पूर्ण रुपमा लकडाउन गर्दा बैंकिङ कारोबार पूर्णरुपमा प्रभावित भएका छन्। बैंकहरुले निक्षेप संकलन तथा पैसा झिक्ने व्यवस्था गरेपनि यस अवधिमा खासै सुधार भएन।
चैत महिना बैंकहरुको त्रैमासिक किस्ता र ब्याज उठाउने समय हो। जसले गर्दा बैंकहरुमा निक्षेप संकलन बढ्छ। चैत महिनाभरिमा जम्मा ४९ अर्ब रुपैयाँले निक्षेप संकलन भएको छ। फागुन महिनामा बैंकिङ प्रणालीमा एक खर्ब २३ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन भएको थियो। फागुन महिनाको तुलनामा निक्षेप संकलनको वृद्धिदर २.७३ प्रतिशतले घटेको हो।
बैंकहरुले चालु आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमासिक अवधिमा ३१ खर्ब ८९ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेका छन्। फागुन महिनामा ३१ खर्ब ४० अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेका थिए।
तर गत वर्षको चैत महिनाको तुलनामा यस वर्षको चैतमा भने एक खर्ब ३७ अर्ब रुपैयाँले निक्षेप बढेको हो। यस आर्थिक वर्षको ८ महिना १० दिन बैंकिङ प्रणाली उत्साहप्रद भएकाले तुलनात्मक रुपमा गत वर्षको चैतभन्दा यस वर्षको चैतमा निक्षेप बढेको हो।
त्यस्तै कर्जा विस्तारको वृद्धिदर पनि केही घटेको छ। फागुन महिनामा कर्जा ५३ अर्ब रुपैयाँले बढेको थियो। चैत महिनामा कर्जा विस्तार जम्मा ४२ अर्ब रुपैयाँले मात्रै बढेको छ। बैंकहरुले यस महिनाको १० दिनमा यति कर्जा विस्तार गरेका हुन्। लकडाउनमा बैंकहरुले कर्जा विस्तार गर्न सकेका छैनन्।
चैत महिनामा बैंकहरुले २८ खर्ब ४५ अर्ब रुपैयाँको कर्जा लगानी गरेका छन्। फागुन महिनामा बैंकहरुले २८ खर्ब ३ अर्ब रुपैयाँ कर्जा लगानी गरेका थियो। चालु आर्थिक वर्षमा कर्जा विस्तारको वृद्धिदरमा खासै सुधार हुन सकेको छैन।
लकडाउन अगाडि बैंकहरु नयाँ कर्जाको माग नआएको भन्दै चिन्तित थिए। पुराना कर्जाको फाइलअनुसार लगानी गर्नेबाहेक नयाँ कर्जाको लागि प्रस्ताव खासै आउन सकेको थिएन। यससँगै नेपाल राष्ट्र बैंकले केही महिनाअघि आवासीय घर कर्जामा केहि खुकुलो पारिदिएको थियो। कर्जा विस्तारको वृद्धिदर घट्न थालेसँगै बैंकहरु नेपाल राष्ट्र बैंक र अर्थमन्त्रालय धाउन थालिसकेका थिए।
लकडाउनपछि के कस्तो नीति लिने भन्ने विषयमा नेपाल राष्ट्र बैंकले गृहकार्य गरिरहेको छ। निक्षेपको ठूलो स्रोत मानिने रेमिट्यान्समा भारी गिरावट आउने निश्चित छ। यसले गर्दा बैंकिङ प्रणालीमा निक्षेप बढ्नेभन्दा पनि घट्ने विश्लेषण गर्न थालिएको छ।
रोजगारी गुम्दै जाने, काम नहुँदा आफूसँग भएको निक्षेप नै बाँच्नका लागि खर्च गर्नुपर्ने अवस्था आउने भएकाले भोलिका दिनमा बैंक निक्षेप बढ्नेभन्दा पनि घट्ने सम्भावना धेरै छ।
उद्योग कलकारखाना बन्द हुँदा नयाँ निक्षेप बढ्न सक्ने अवस्था छैन। व्यापार व्यवसाय गरिरहेकाको खातामा पैसा थपिनेभन्दा पनि बाँच्नका लागि खर्च गर्नुपर्ने हुन्छ। यसले गर्दा केही व्यवसायीले मात्रै निक्षेप संकलन गर्न सक्छन्। औषधी, तरकारीलगायत अत्यवश्यक सामग्रीको व्यापार गर्नेले बाहेक निक्षेप सिर्जना गर्दैनन्। आन्तरिक रुपमै निक्षेप सिर्जना हुन सक्दैन।
विज्ञहरुका अनुसार लकडाउनको अवधिमा निक्षेपको आवागमन लगभग ७५ प्रतिशतले घट्ने अनुमान गरिएको छ। विश्वव्यापी रुपमा फैलिरहेको कोरोना भाइरसका कारण विदेशमा रहेका धेरै नेपालीले आगामी केही महिना रेमिट्यान्स पठाउन सक्ने अवस्था छैन। त्यस्तै कतिपय देशले भएका कामदार नै कटौती गर्ने आँकलन गरिएको छ। यससँगै वैदेशिक रोजगारमा गएका नेपालीले पठाउने रेमिट्यान्समा भारी गिरावट आउने आँकलन गरिएको छ।
लकडाउनले कतिपय उद्योगी तथा व्यवसायीले केही समय किस्ता र ब्याज तिर्न सक्ने अवस्था छैन। उनीहरुले कर्जाको किस्ता र ब्याज तिर्न नसक्ने भएकाले निक्षेप सुधार हुँदैन। साथै बैंकको ब्यालेन्स सिटको आकार पनि सुधार हुन सक्दैन।
तीन महिनामा बैंकहरुले संकलन गरेको निक्षेप र कर्जा लगानी
Deposit and Lending Of Commercial Banks FY 2076/77 (in Billions) |
महिना | मिति | निक्षेप | कर्जा लगानी |
गत वर्ष | यस वर्ष | जम्मा | गत वर्ष | यस वर्ष | जम्मा |
29/09/2076 | 2931 | 129 | 3060 | 2650 | 81 | 2731 |
माघ | 03/10/2076 | 2925 | 127 | 3052 | 2632 | 83 | 2715 |
10/10/2076 | 2914 | 122 | 3036 | 2645 | 82 | 2727 |
17/10/2076 | 2921 | 124 | 3045 | 2651 | 84 | 2735 |
24/10/2076 | 2920 | 128 | 3049 | 2657 | 85 | 2742 |
29/10/2076 | 2934 | 133 | 3066 | 2664 | 86 | 2750 |
फागुन | 02/11/2076 | 2934 | 130 | 3063 | 2663 | 86 | 2749 |
08/11/2076 | 2943 | 123 | 3066 | 2666 | 87 | 2753 |
16/11/2076 | 2944 | 124 | 3068 | 2671 | 88 | 2759 |
23/11/2076 | 2950 | 126 | 3076 | 2678 | 92 | 2770 |
30/11/2076 | 3007 | 133 | 3140 | 2710 | 93 | 2803 |
चैत | 30/12/2076 | 3052 | 137 | 3189 | 2748 | 98 | 2845 |
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।