ललितपुर : विदेशबाट आएकाहरुको पहिचान प्राथमिकतामा

कोरोना अपडेट

हेमन्त जोशी बिहीबार, चैत २७, २०७६ ०८:४१

ललितपुर–कोरोना भाइरसको जोखिम न्यूनीकरणका लागि सबै प्रदेश र स्थानीय सरकार तयारीमा जुटेका छन्। ६ वटा महानगरपालिका मध्येको एक ललितपुर महानगरपालिकाले पनि योजनाबद्ध तरिकाले कोभिड १९ संक्रमणविरुद्धको लडाइँ लडिरहेको जनाएको छ।

ललितपुर महानगर प्रमुख चिरिबाबु महर्जनले कोरोना संक्रमण रोकथामका लागि साधन, श्रोत र क्षमताले भ्याएसम्मको सम्पूर्ण तयारी गरिरहेको जनाएका छन्। विदेशबाट आएकाहरुको ट्रयाकिङ र पहिचान गर्ने कामलाई महानगरले अहिले प्राथमिकताका साथ गरिरहेको उनको भनाइ छ। लकडाउनका बेला दैनिक उपभोग्य वस्तुको अभाव हुन नदिनेदेखि राहत वितरण र संक्रमणको अवस्था विकराल भएमा कसरी व्यवस्थापन गर्ने विषयमा पनि महानगरपालिकाले योजनासहित काम गरिरहेको उनको दावी छ।

संक्रमण फैलन नदिन सरकारले घोषणा गरेको लकडाउनको पूर्ण पालनाका लागि महानगरपालिकाले समन्वयकारी भुमिका खेलिरहेको छ। ‘लकडाउन लागू भएपछि सुरुमा अलि गाह्रो भएको थियो। तर मानिसहरुलाई अत्यावश्यक अवस्थामा बाहेक बाहिर ननिस्कन हामीले माइकिङ ग¥यौं, सामाजिक दूरी कायम राख्न भन्यौं। अहिले यो प्रभावकारी छ,’ महानगरपालिका प्रमुख महर्जनले भने।

सजकता र तयारी

संक्रमण फैलन नदिन लकडाउनको पूर्ण पालना गर्नेदेखि डिसइन्फेक्सन स्प्रे छर्कने, संक्रमित आशंका गरिएकालाई अस्पताल पु¥याउन बन्दोबस्ती जुटाउनेलगायत सक्दो प्रयास गरिरहेको बताउँछिन महानगरपालिका उपप्रमुख गीता सत्याल। ‘यो विश्वव्यापी महामारी नियन्त्रणका लागि आवश्यक सजकता अपनाउनु नै अहिलेसम्म पत्ता लागेको एकमात्र उपाय हो। हामी जनप्रतिनिधि भएका कारण त्यो हाम्रो जिम्मेवारी पनि हो र हामीले सक्ने गरेका पनि छौं,’ नेपाल लाईभसँगको कुराकानीमा उनले भनिन्।

एम्बुलेन्सले बिरामी नबोक्ने गरेको गुनासो आएपछि अहिले महानगर आफैंले एम्बुलेन्स सञ्चालन गरेको छ। अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा) ले महानगरपालिकालाई दिएका २ वटा एम्बुलेन्समध्ये एउटा एम्बुलेन्स कोरोना संक्रमित आशंका गरिएका व्यक्ति र अर्को एम्बुलेन्स आकस्मिक बिरामी बोक्न प्रयोग गर्ने महानगरपालिकाले निर्णय गरिसकेको छ। ती दुवै एम्बुलेन्सलाई २४ घण्टा तयारी अवस्थामा राखिने गरिएको छ। नगरवासीले आफूलाई कुनै समस्या पर्दा महानगरपालिकाले हटलाईन ११३१ मा सिधै सम्पर्क गर्न सक्छन।

कोरोना संक्रमणको दोश्रो चरणमा विकराल अवस्था देखियो भने आवश्यक पर्ने क्वारेन्टाइनको व्यवस्था गर्न पनि ललितपुर महानगर लागिपरेको छ। बागमती प्रदेशका लागि ३६ सयको संख्यामा क्वारेन्टाइन आवश्यक पर्ने अनुमान प्रदेश सरकारको छ। अहिले साढे ७ सयको हाराहारीमा प्रयोग भईरहेका छन। आवश्यक परेको खण्डमा महानगरपालिकाभित्र मात्रै ५ सय थप गर्न सकिने गरि तयारी गरिएको छ। सार्वजनिक स्थान पहिचान गर्ने काम गरिसकेको भए पनि त्यस्ता स्थानको सुरक्षा चुनौती टड्कारो रुपमा देखिएको उपप्रमुख सत्याल बताउँछिन्।

पाटन अस्पतालसँग समन्वय गरेर संक्रमणको आशंका गरिएका व्यक्तिलाई परीक्षण गर्ने काम भईरहेको महानगरले जनाएको छ। ग्लोबल, सुमेरु, गणेशमान अस्पताललगायत अन्य अस्पतालमा पनि आइसोलेसन वार्डको व्यवस्था गर्ने, चेकजाँचका आवस्यक उपकरण जुटाउने र तयारी अवस्थामा राख्न महानगरले भनिसकेको छ।

कोभिड १९ परीक्षण किट, भेन्टिलेटर, पर्सनल प्रोटेक्सन इक्विपमेन्ट (पीपीइ) लगायतका मेडिकल उपकरण पर्याप्त मात्रामा नपाएको गुनासो महानगरको छ। केन्द्र सरकारले यो विषयमा बढी जिम्मेवारीबोध गरेर आवस्यक स्वास्थ्य सामग्री उपलब्ध गराउनुपर्ने सत्याल बताउँछिन। ‘हामी पूरै तयारीका साथ बसेका छौं भन्यो भने यो अवाञ्छनीय हुन्छ। मैले हामीसँग पर्याप्त मेडिकल इक्विपमेन्ट छन् भन्दा असान्दर्भिक पनि होला। मेडिकल सामग्रीको उपलब्धताका लागि स्थानीय तहले केही गर्न सक्दैनन्। यो केन्द्र सरकारले नै परिपूर्ति गर्नुपर्छ,’उनले भनिन्।

सत्यालले केही दाताले दिएका मेडिकल सामग्री र उपकरण पाटन अस्पताललाई हस्तान्तरण गरेको पनि बताइन्। ‘युएनडीपीले केही थान मास्क, पीपीइ, ग्लोब्स, सेनिटाइजर दिएको छ। ती हामीले अस्पताललाई हस्तान्तरण गरेका छांैं। आफै किन्नसक्ने अवस्था छैन,’ उनले भनिन्।

महानगरपालिकाले सेनिटाइजर र मास्क आफैं बनाउने भने पनि त्यसलाई निरन्तरता भने दिन सकेन। लकडाउन सुरु भएपछि आवश्यक कच्चापदार्थ नपाएर सेनिटाईजर उत्पादन गर्ने काम रोकियो। तथापि महानगरपालिकाले ५ सय लिटर सेनिटाइजर र केही मास्क उत्पादन गरेर २९ वटै वटामा वितरण गरेको थियो भने फोहोरमैला व्यवस्थापनमा खटिने कर्मचारीलाई पनि त्यो बाँडेको थियो।

विदेशबाट फर्किएका र सम्भावित संक्रमितको ट्रयाकिङ

महानगर प्रमुख महर्जनले आफ्नो पहिलो प्राथमिकतामा विदेशबाट फर्किएका र सम्भावित संक्रमितको पहिचान गर्नु रहेको बताए। उपप्रमुख सत्याल पनि विदेशबाट आएकाहरुलाई पहिचान गर्ने र उनीहरुलाई क्वारेन्टाईनमा राख्ने लगायतका काममा अहिले महानगरले बढी ध्यान केन्द्रित गरेको दाबी गर्छिन्। ‘विदेशबाट फर्किएका १ सय ५८ जनालाई पहिचान गरि उनीहरुलाई घरमै छुट्टै राख्नु भनि महानगरपालिकाले निर्देशन दिएको छ। उनीहरुको स्वास्थ्य परीक्षण गर्न लगाएको छ। हरेक वडाका प्रतिनिधि र कर्मचारीलाई खटाएर त्यस्ता व्यक्तिबारे जानकारी लिने, क्वारेन्टाइनमा बसे नबसेको बारे पनि निरीक्षण भईरहेको छ,’उनले भनिन्।

राहत प्याकेज

लकडाउनका कारण समस्यामा पर्नसक्ने विपन्न वर्ग, असहाय, असक्त, अपांग, दैनिक ज्यालादारी तथा मजदूरी गरेर गुजारा गर्नेहरुका लागि राहत वितरण गर्ने निर्णय महानगरपालिकाले गरिसकेको छ। १७ हजार परिवारका १ लाख राहतापेक्षी व्यक्ति पहिचान गरेर तिनलाई राहत वितरण गर्ने प्रकृया अन्तिम अवस्थामा पुगेको छ। महानगरपालिकाले २ जनासम्मको परिवारका लागि चामल ५ किलो, दाल १ किलो, १ प्याकेट नुन, २ गोटा साबुन, १ प्याकेट चिउरा र आधा लिटर तेल वितरण गर्ने गरी मापदण्ड बनाएको छ।

त्यस्तै ३ जनाभन्दा माथिको परिवारका लागि १० किलो चामल, २ किलो दाल, १ प्याकेट नुन, डेढ किलो चिउरा, आधा लिटर तेल र ३ गोटा साबुन वितरण गर्नेछ। बिहीबारबाट सबै वडामा राहत वितरण गरिने उपप्रमुख सत्यालले जानकारी दिईन। ‘महानगरपालिकाको गच्छेअनुसार राहत वितरण गर्न हामीले सबै वडामा सर्कुलर पनि गरिसकेका छौं। एक दुई दिनभित्रमा त्यो वितरण पनि भईसक्छ,’ उनले भनिन। राहत सामाग्री उपलब्ध गराउन साल्ट ट्रेडिङ कर्पोरेसनलाई महानगरपालिकाले अर्डर गरिसकेको छ।

दैनिक उपभोग्य वस्तु र खाद्यान्न आपूर्ति

लकडाउनका कारण उद्योग, कलकारखानामात्र होइन साना खाद्यान्न पसल पनि बन्द छन्। तर महानगरपालिकाले निजी क्षेत्र र उद्योगी व्यवसायीबाट निरन्तर बजारको अवस्थाबारे जानकारी लिने गरेको छ। दैनिक उपभोग्य वस्तु र खाद्यान्न अभाव नहुने आस्वासन उनीहरुबाट महानगरले पाएको छ। बजारमा वस्तु आपूर्तिको अवस्थाबारे जानकारी लिनेमात्र नभई अनुगमनलाई पनि निरन्तरता दिईएको छ।

‘हामीले मंगलबारसम्म बजार अनुगमनलाई निरन्तरता दिएका थियौं। खाद्यान्न अभाव बजारमा छैन। तर तरकारीको बजार निकै अव्यवस्थित र असुरक्षित भएको हामीले पायौं। तरकारीको मूल्य नियन्त्रणभन्दा बाहिर गएको छ,’ उपप्रमुख सत्यालले भनिन्।

उनकानअनुसार तरकारीको मूल्य नियन्त्रणका लागि महानगरपालिकाले प्रयास गरे पनि त्यो सफल हुन सकेको छैन। ‘तरकारीको मूल्य नियन्त्रण गर्न नै हम्मे–हम्मे परेको छ। केहलिाई कारबाही पनि गरेका छौं। तर ढुवानीको अभाव बढेको भन्ने गुनासो आएको छ। ढुवानी भाडामा एकरुपता ल्याउन केन्द्र सरकारले लकडाउन अवधिका लागि भाडादर तोकिदिनुप¥यो,’उनले भनिन्।

५ करोड रुपैयाँ बराबरको कोष

महानगरपालिकाको विपद जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन समितिले ५ करोड रुपैयाँ बराबरको आकस्मिक कोरोना भाईरस (कोभिड १९) नियन्त्रण तथा राहत कोष स्थापना गरेको छ। महानगरपालिका प्रमुख महर्जन आफैं उक्त समितिको संयोजक छन। उक्त कोषबाट नै लकडाउनका कारण काम गर्न नपाएका दैनिक ज्याला मजदूरी गर्नेलाई राहत उपलब्ध गराउने महानगरको योजना छ।