काठमाडौं- नेपालमै पहिलो पटक एक व्यक्तिबाट अर्कोमा सरेपछि कोरोना संक्रमण दोस्रो चरणमा प्रवेश गरेकोछ। हालसम्म ९ जनालाई कोरोना संक्रमण पुष्टि भइसकेको छ। यद्यपि, अहिलेसम्म समुदायमा संक्रमण भने फैलिसकेको छ।
गत शनिबार एकै दिन तीन जनामा कोरोना संक्रमण भएको पुष्टि भएको थियो। जसमध्ये २ जना विदेशबाट आएका हुन् भने एकजना भने विदेशबाट आएका परिवारका सदस्य। त्यसयता भने थप संक्रमित देखिएका छैनन्। जोखिम भने बढ्दो छ।
कोरोना संक्रमण सुरु भएपछि विदेशबाट नेपाल भित्रिएकाहरुको पहिचान र परीक्षण प्रभावकारी हुन सकेको छैन। भारतमा कोरोना संक्रमण बढेसँगै नेपाल फर्किएका लाखौं नेपालीको स्वास्थ्य परीक्षण कसरी र कहिले हुन्छ, निश्चित छैन।
यहीबेला भारतमा तिब्र रुपमा कोरोनाको संक्रमण बढेको छ। भारतको स्वास्थ्य मन्त्रालयको वेबसाइटमा राखिएको सोमबार बेलुका सम्मको तथ्यांक अनुसार भारतका तीसवटै क्षेत्रमा कोरोना संक्रमण देखिइसकेको छ। सबैतिर गरेर ४ हजार २ सय ८१ जनामा संक्रमण भएको पुष्टि भएको छ।
त्यहाँ कोरोना संक्रमणबाट एक सय ११ जनाको मृत्यु भइसकेको छ।
नेपालसँग खुला सीमाना भएको र आवातजावात पनि सहजै हुनसक्ने छिमेकी देश भएका कारण भारतमा बढ्दै गएको कोरोना संक्रमणको दरले नेपाललाई पनि जोखिममा राखेको छ। कारण, त्यहीँबाट प्रशस्तै मानिस केही समयअघिसम्म मात्रै नेपाल फर्किरहेका थिए।
सबैभन्दा ठूलो जोखिम नेपालसँग सीमा जोडिएका भारतको प्रदेशमा बढिरहेको कोरोना संक्रमणको पनि हो। नेपालसँग सीमा जोडिएको पश्चिम बंगाल, बिहार, उत्तरप्रदेश र उत्तराखण्डमा कोरोनाको संक्रमण पुगिसकेको छ।
बिहार, जहाँको स्वास्थ्य संयन्त्र सबैभन्दा कमजोर छ र नेपालतिर आवातजावत पनि बढी छ। त्यहाँ कोरोनाको संक्रमितको संख्या ३२ पुगिसकेको छ भने एक जनाको मृत्यु भइसकेको छ।
बिहारसँग बिराटनगर-जोगबनी र वीरगञ्ज-रक्सौलमा सीमा जोडिएको छ। यी दुवै नेपाल-भारतको मुख्य व्यापारिक केन्द्र मात्रै होइन, बाक्लो आउजाउ हुने क्षेत्र पनि हो।
पश्चिम बंगालमा ८० जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएको छ र तीन जनाको मृत्यु भइसकेको छ। पश्चिम बंगालको पानी ट्यांकी र दार्जलिङको नेपालसँग सहज सम्बन्ध छ। यद्यपि, दार्जलिङमा कोरोना भाइरस संक्रमण देखिइसकेको छैन तर जोखिम भने छ।
त्यस्तै, नेपालको भैरहवा र नेपालगञ्ज जोडिएको उत्तर प्रदेशमा पनि कोरोना संक्रमित बढ्दै गएको देखिन्छ। उत्तरप्रदेशमा ३०५ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भइसकेको छ। तीन जनाको मृत्यु नै भइसकेको छ। उत्तर प्रदेश पनि नेपालको तराई क्षेत्रसँग सहज र पारिवारिक सम्बन्ध जोडिएको प्रदेश हो।
नेपालको भिमदत्त र भारतको बनबासा जोडिएको उत्तराखण्ड प्रदेशमा मृत्यु नभए पनि कोरोना संक्रमितको संख्या २६ पुगिसकेको छ।
जोडिएका जिल्ला कुन कुन ?
भारतसँग नेपालका प्रदेशहरु १, २, बागमती, ५ र सुदूरपश्चिमको सीमाना जोडिएका छन्। यी चार प्रदेशका विभिन्न २६ जिल्ला भारतीय सिमासँग जोडिएका छन्।
सुदूरपश्चिमको दार्चुला, बैतडी, डडेल्धुरा उत्तराखण्डसँग जोडिएका छन्। यही प्रदेशको कञ्चनपुर र कैलालीसँगै प्रदेश ५ का बाँके, बर्दिया, दाङ, कपिलवस्तु, रुपन्देही, नवलपरासी(पश्चिम) उत्तर प्रदेशसँग जोडिएको छ।
बिहारसँग बागमती प्रदेशको चितवन; प्रदेश २ का बारा, पर्सा, रौतहट, सर्लाही, महोत्तरी, धनुषा, सिराहा र सप्तरी र प्रदेश नम्बर १ को सुनसरी र मोरङ जोडिएका छन्।
पश्चिम बंगालसँग प्रदेश १ का झापा, इलाम, पाँचथर र ताप्लेजुङ जोडिएका छन्।
खुल्ला सिमा नियन्त्रण कसरी?
नेपाल र भारत दुवै सरकारले लकडाउन गरेर आवतजावत बन्द गराए पनि पैदलै हिँडेर सिमामा आइरहेका नेपालीको संख्या कम छैन। नेपाली मात्रै होइन भारतीय नागरिकलाई पनि नेपाल आउन रोकतोक केही हुँदैन। खुला सीमाका कारण कति नेपाली र भारतीय नागरिक सुटुक्क नेपाल प्रवेश गरिरहेका छन्। अवैध प्रवेशको लगतको सम्भावना पनि हुँदैन।
भारतमा कोरोना भाइरसको संक्रमण बढ्दै जाँदा त्यहाँबाट हुनसक्ने आवातजावतलाई रोक्नु मुख्य चुनौती देखिन्छ। अवैध प्रवेश हुने सम्भावना बढी र जोखिमयुक्त हुन्छ। अन्य देशबाट आएका आफ्नै वा अन्य देशका नागरिकको निगरानी सहज हुने भए पनि लुकीछिपी प्रवेश हुनसक्ने भारतीय वा भारतबाट नेपाल आउने नेपाली नागरिककै पनि निगरानी भने कठिन छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।