काठमाडौं- नेपाली सेनाका पूर्व महारथी राजेन्द्र क्षत्रीले अर्बौंको भ्रष्टाचार गरेको भन्दै व्यक्तिगतरुपमा सैन्य अधिकारीहरुमार्फत संसदीय समितिमा उजुरी पर्यो।
सेनाजस्तो संवेदनशील संगठनभित्रका अनियमितता र भ्रष्टाचारका बारेमा उजुरी आउन थालेपछि प्रतिनिधि सभाको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिले यसप्रति चासो देखायो।
सेनाभित्र भएका अनियमिततामा संसदीय समितिले पहिलो पटक औपचारिक कदम चाल्दै गत असोजमा अध्ययन तथा सुझाव कार्यदल नै गठन गर्यो। सांसद रेखा शर्माको संयोजकत्वमा गठीत कार्यदलले ती उजुरीहरुको अध्ययन गरेर समितिमा बुझाएपछि राज्य व्यवस्था समितिले विभागीय मन्त्री उप्रधान एवं रक्षामन्त्री इश्वर पोखरेल र प्रधानसेनापति पूर्णचन्द्र थापालाई बोलाउने निष्कर्षमा पुग्यो।
कार्यदलको प्रतिवेदनमाथि समितिले फागुन १ र २ गते छलफल गरेर उजुरीमाथि छलफल गर्न रक्षामन्त्री पोखरेल र प्रधानसेनापति थापालाई बोलाउने औपचारिक निर्णय गर्यो। समिति सभापति शशि श्रेष्ठको अनेकौं प्रयासपछि रक्षा सचिव रश्मिराज पाण्डे र नेपाली सेनाका रथि शदरकुमार गिरीको उपस्थितिमा बिहीबार समितिको बैठक सुरु भयो।
तर, सांसद अमरेश सिंहले रक्षामन्त्री र प्रधानसेनापति बैठकमा नआएर संसदीय समितिको अपमान गरेको सुरुमै भन्दै आपत्ति जनाए। ‘यो समितिको मर्यादामाथि प्रहार हो,’ आक्रोसित हुँदै सिंहले बैठकमा भने, ‘यो समितिको कार्यक्षेत्र, कार्यतालिकामाथि, र व्यवस्थापिकामाथिको प्रहार हो। यो लोकतन्त्रमाथिको प्रहार हो। नेपाली सेनाका प्रधानसेनापति पनि आउनुपर्ने हो। लेफ्टिनेन्ट जर्नेल यहाँ आउनुभएको छ। ‘फोर स्टार’ नै यसप्रति उत्तरदायी हुन्छ।’
समिति भनेको मिनी संसद भएको भन्दै उनले रक्षा मन्त्री र प्रधानसेनापति नआई बैठक नै बस्न नसक्ने र बसे आफूले बहिस्कार गर्ने चेतावनी दिए। समितिमा उनले मुख खोलेपछि अरु सांसदहरुलाई पनि शायद सजिलो भयो होला, सिंहले राखेजस्तै धारणा अधिकांशले राखे।
अधिकांश सदस्यले बैठक अघि नबढाउन भनेपछि सभापति श्रेष्ठले अर्को पटक रक्षामन्त्री र प्रधानसेनापतिलाई बैठकमा ल्याउने जिम्मेवारी रक्षा सचिवलाई सुम्पदै बैठक स्थगित गरिन्।
‘माननीय सदस्यहरुले राम्रो खालको सुझाव दिनुभयो,’ बैठक स्थगित भएको जानकारी दिँदै उनले भनिन्, ‘सम्बन्धित मन्त्रालयको बारेमा र मन्त्रालयअन्तर्गत सम्बन्धित निकायको विषयमा जसरी गम्भीरतापूर्वक कुराहरु उठिकसेपछि सम्बन्धित मन्त्रालयका मन्त्री र निकायका प्रमुख नभइकन यो बैठक अगाडि बढ्न नसक्ने भएको हुँदा अर्को बैठकमा रक्षा सचिवमार्फत माननीय सदस्यहरुले उठाउनुभएको विषयको सन्देशसहित अर्को बैठकमा उपस्थित हुने गरेर आजको यो बैठक स्थगित गर्दछु।’
बैठक स्थगित गरेपछि अर्को मितिको लागि अनौपचारिक छलफलमा सभापति श्रेष्ठ लागिन्। रक्षा सचिवलाई मन्त्री र प्रधानसेनापति ल्याउने समन्वयको जिम्मा रक्षा सचिवलाई दिँदै गर्दा उनले हैरानी पनि पोखिहालिन्।
‘यसको समन्वय गर्ने जिम्मा म पनि गरौंला,’ उनले सुनाइन्, ‘तर, मैले गर्दा गाह्रो भयो। त्यसकारण मैले सचिवज्यूलाई विशेष गरी जिम्मा दिएको। भन्नुहोस् समय कहिले हुन्छ? तपाईंले समन्वय गर्नुहोला, मन्त्रीज्यूसँग। र, तपाईंहरुले जहिले भन्नुहुन्छ त्यहिले बैठक गरौंला।’
समिति सभापतिले अनुनय गरेको देखेपछि सांसद कृष्णगोपाल श्रेष्ठले जंगिदै भने, ‘सभापतिज्यू, यो त तपाईंको महानता हो। यो महानताको म उच्च सम्मान गर्दै, उहाँहरुको फुर्सदमा हाम्रो बैठक बस्ने होइन नि। रुलिङ हुनुपर्यो, त्यो मितिमा दुवै (रक्षा मन्त्री र प्रधान सेनापति) उपस्थित हुनुपर्यो।’
लगत्तै कृष्णगोपाललाई जवाफ फर्काउँदै समिति सभापति श्रेष्ठले भनिन्, ‘प्रयत्न गरेर अहिले नभएका कारणले अलि लिब्रल (नरम) बन्या हो।’
कृष्णगोपालले कडा हुँदै फेरी भने, ‘लिब्रल तपाईंको कुरा हो। तर, हामीले रुलिङ गरेपछि मन्त्रीज्यू पनि आउनुपर्यो, प्रधानसेनापति उपस्थित हुनुपर्छ । उपस्थित हुन सक्नुभएन भने हामी अर्को निर्णय गर्छौं।’
त्यसपछि सभापति श्रेष्ठले कुरा टुंग्याइन्, ‘ल यो कुरालाई पनि मध्यनजर गरेर अर्को बैठक बस्ने भयो। माननियज्यूहरुको भावनाको उच्च सम्मानका साथ अर्को बैठक राखिन्छ।’
अमरेश सिंह
समिति भनेको मिनी संसद हो। जसरी मन्त्री नै नआइकन संसद चल्दैन, त्यस्तै मन्त्री नै नआइकन संसद चल्दैन्।
यो समितिको मर्यादामाथिको प्रहार हो। यो समितिको कार्यक्षेत्र, कार्यतालिकामाथि, व्यवस्थापिकामाथि प्रहार हो। यो लोकतन्त्रमाथिको प्रहार हो। नेपाली सेनाका प्रधानसेनापति पनि आउनुपर्ने हो। लेफ्टिनेन्ट जर्नेल यहाँ आउनुभएको छ। ‘फोर स्टार’ नै यसप्रति उत्तरदायी हुन्छ।
लोकतान्त्रिक प्रणालीमा, संसदीय प्रणालीमा मन्त्री संसदप्रति उत्तरदायी हुन्छ। संसदीय समिति भनेको मिनी संसद हो। त्यसैले मन्त्री नआइकन यो बैठकको औचित्य छैन। ‘ब्रिफिङ’ पनि चिफसापले नगरेर अरुले गर्नुले खासै महत्व राख्दैन। यस्ता बैठक चलाएर हामी कहिँ पनि पुग्दैनौं। र, यसले खासै महत्व पनि राख्दैन।
लालबाबु पण्डित
अहिले जानकारी लिउँ। यदि नपुग रहेछ भने अझै थप माथिल्लो स्तरबाट नै थप जानकारीको आवश्यकता हुन्छ भने उहाँहरुलाई पनि सामेल बनाई अन्तिम निष्कर्षमा पुग्नु उचित हुन्छ।
झपट रावल
मिनी संसदको गरिमा र यसको महत्वलाई बेवास्ता गरेको मेरो बुझाइ छ। सम्बन्धित विभागीय मन्त्री र सेनाको प्रमुख नआउनुभएको हुनाले आजको बैठक स्थगित गरौं।
कृष्ण गोपाल श्रेष्ठ
यो मिनी संसद, यो राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिले जे विषयको गम्भीरतालाई लिएर छलफल गर्न खोजिरहेको छ। त्यो छलफलमा सम्बन्धित मन्त्रालयको मन्त्री र सम्बन्धित संस्थाको प्रमुखको उपस्थिति बेगर बैठक नबसौं।
यस्तो खालको समितिको आफ्नै गरिमा, सम्मानप्रति पनि सम्बन्धित मन्त्रालय र संस्थाले पनि सम्मान गर्नुपर्छ। रक्षा मन्त्री र प्रधानसेनापतिको अनिवार्य उपस्थितिका लागि यो समितिमार्फत रुलिङ पनि हुनुपर्यो। सम्बन्धित मन्त्री र सेना प्रमुखको उपस्थित भएपछिमात्रै हाम्रो निर्णय सही र व्यवस्थित हुने छ। त्यसपछिमात्रै हामीले खोजेको परिणाम आउँछ।
वृजेशकुमार गुप्ता
सम्बन्धित मन्त्री र सेना प्रमुख नै हुनुहुन्न। उहाँहरुको जहिले उपस्थिति हुन्छ त्यहिले बैठक राखौं। उहाँहरुकै उपस्थितिमा छलफल राखौं।
तस्बिर : रोशन सापकोटा/रासस
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।