सरकारको ‘ब्रेन गेन’ अभियान : शिक्षा क्षेत्रका विज्ञ प्रवासी नेपालीको धेरै रुचि

राजनीति

रामकुमार डिसी शुक्रबार, माघ १०, २०७६ १२:१०

‘ब्रेन गेन’ अभियानबारे परराष्ट्र मन्त्रालयले आयोजना गरेको छलफलमा सहभागीहरु।

काठमाडौं– ‘ज्ञान पलायन’ बढेको भन्दै त्यसलाई नेपालकै हितमा प्रयोग गर्न सरकाले गरेको ‘ब्रेन गेन’ अभियानमा अहिलेसम्म ७ सय २५ प्रवासी नेपाली जोडिएका छन्।

गैरआवासीय नेपालीको सीप र क्षमतालाई केन्द्रमा राखेर उनीहरूको ज्ञानलाई नेपालको विकासमा प्रयोग गर्न सरकारले गत बैशाखमा अभियान सुरु गरेको थियो। परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत् सञ्चालन भएको अभियानका लागि मन्त्रालयले एउटा ‘डाटाबेस सेन्टर’ समेत बनाएको थियो, जसमा अभियानमामा आबद्ध हुन चाहेका विभिन्न क्षेत्रका विज्ञ ७ सय २५ प्रवासी नेपालीले डाटाबेसमा सूचना भरेका हुन्।

परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवालीले यो अभियानमा सहभागी हुन मन्त्रालयमार्फत् विदेशका विभिन्न ठाउँमा रहेका नेपाली कुटनीतिक नियोग र गैरआवासिय नेपाली संघहरूलाई अपिल पठाइएका थिए।

शिक्षा क्षेत्रमा काम गर्ने विज्ञको धेरै रुचि
अभिायनमा आबद्ध भएकामध्ये शिक्षा क्षेत्रमा विज्ञता हासिल गरेका धेरै प्रवासी नेपालीले नेपालमा आफ्नो विज्ञतासहित सहयोग गर्न तयार भएका छन्। शिक्षा क्षेत्रका ५५ विज्ञ प्रवासी नेपाली अभियानमा आबद्ध भएका हुन्।

शिक्षापछि इन्जिनियरिङ क्षेत्रका धेरै विज्ञले अभियानमा रुचि देखाएका छन्। यस क्षेत्रका ३३ जना अभियानमा आबद्ध भएका छन्। त्यस्तै नेचुरल साइन्स, मेडिकल, विकास तथा योजना, व्यापार तथा उद्योग क्षेत्रमा विज्ञता हासिल गरेका विज्ञले पनि अभियानमा आबद्ध भएर सेवा गर्न रुचि देखाएका छन्।

अमेरिकामा धरै विज्ञ
अभियनमा अमेरिका रहेका धेरै विज्ञ नेपालीले रुचि देखाएका छन्। त्यहाँका २०८ जना विज्ञले अभियानमा आबद्धताका लागि डाटा वेसमा सूचना भरेका छन्। त्यसपछि अष्ट्रेलिया, क्यानडा, बेलायत, कतार र चीनमा रहेका धेरै विज्ञ नेपालीले अभियानमा रुचि देखाएका छन्।

सन् २०३० सम्म नेपालाई मध्यम आय भएको मुलुकमा रुपान्तरण गर्न ठूलो मात्रामा बाह्य र आन्तरिक श्रोत आवश्यक रहेको भन्दै सरकारले अभियान सुरु गरेको थियो।

बजारमा आएको विश्वव्यापीकरणले पछिल्लो दशकमा ‘ज्ञान पलायन’ बढेको भन्दै बाहिरिएका नेपालीको सीप, क्षमता यो अभियानमार्फत् नेपालमै प्रयोग गर्न अभियान सुरु गरिएको परराष्ट्र मन्त्रालय अन्तर्गतको नीति योजना, विकास कूटनीति तथा प्रवासी नेपाली महाशाखाका प्रमुख कुमारराज खरेलले जानकारी दिए।

कसरी आबद्ध हुने अभियानमा?
अभियान सञ्चालनका लागि परराष्ट्र मन्त्रालयले एउटा डाटाबेस सञ्चालनमा ल्याएको छ। जसमा सहभागिहरुले आफ्नो विज्ञताको सम्बन्धमा इच्छा अनुसारको सूचना आद्यावधिक गर्न सक्नेछन्।

डाटाबेसमा आफूले सहज महसुस गर्ने सीप र क्षमता सम्बन्धी सूचना मात्रै प्रवेश गराउनुपर्ने छ। आफूले डाटाबेसमा प्रवेश गरेका सूचना समय अनुसार अद्यावधिक तथा फेरवदल समेत गर्न सकिने छ। ‘सरकारले यो अभियान सञ्चालन गर्नुका ५ उदेश्य तोकेको छ,’ खरेलले भने, ‘सरकारले राखेका ती ५ उदेश्यमा नेपालीको सीप तथा क्षमताको पहिचान, प्रवर्द्धन, सम्पर्क, परिचालन र पुरस्कृत गर्नु रहेको रहेको छ।’

सरकारी निकाय र प्राज्ञिक तथा सामाजिक संस्थालाई प्रवासी नेपालीको विज्ञतासम्म पर्‍याउन उत्साहित गर्ने र सम्पर्क बढाउने अवसर प्रदान यसले गर्ने उनले बताए।

के भन्छन् विज्ञ?
अभियानलाई अघि बढाउन परराष्ट्रमन्त्री ज्ञवालीले १९ पुसमा मन्त्रालयमा छलफल आयोजना गरेका थिए। आर्थिक विकासमा डायस्पोराको भूमिका विषयको उक्त छलफलमा विभिन्न क्षेत्रका विज्ञ सहभागि भएका थिए।

छलफलमा अमेरिकाका विज्ञ डा. सतिश देवकोटाले कृषि, शिक्षा, स्वास्थ्य र सार्वजनिक सेवासँग जोडिएर काम थालनी भएको बताएका थिए। अर्थविद् विश्व पौडेलले विदेशमा रहेका नेपालीलाई स्वदेशमा आकर्षण गर्न पाँच वर्षमा देशभित्र पाउन सक्ने रोजगारीका अवसरको पहिचान गर्न सुझाएका थिए।

त्यस्तै अर्का अर्थविद डा. स्वर्णिम वाग्लेले आईबीएन मोडल, सेमी अटोनोेमस मोडल र अध्ययन मोडलमा ब्रेन गेन सेन्टरले काम गर्नु उपयुक्त हुने बताएका थिए। छलफलमा पूर्वप्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले देशको विकासका लागि सघाउन आफू र आफ्नो पार्टी तयार रहेको बताएका थिए। उनले विश्व विकासको चर्चा गर्दै प्रतिभा पलायन रोक्ने कामममा सरकारको साथमा रहेको बताएका थिए।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।