नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्षसमेत रहेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड कुनै तनाब होस् वा पार्टीका लागि एकान्तस्थलको खोजीका लागि होस् उनी पुग्ने गन्तव्य हो सुकुटे बिच । सिन्धुपाल्चोकेमा रहेको यो क्षेत्र अहिले प्रचण्डसँग परिपुरकजस्तै देखिएको छ। देशको शीर्ष नेतृत्वको बारम्बारको आगमनलाई यहाँका व्यवसायीले ब्रान्डको रूपमा लिएका छन्। सुकुटेबिचमा पछिल्लो पटक प्रधानमन्त्री प्रचण्ड मंसिर ४ मा भएको प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभाको निर्वाचनको नतिजा सार्वजनिक भएपछि परिवारसहित पुगेका थिए। पारिवारिक र राजनीतिक तनाब बिसाउने थलो बनेको सुकुटे पछिल्लो समय पर्यटकीय केन्द्र बन्दै गएको छ। यसैबीच, सिन्धुपाल्चोकको पर्यटन क्षेत्र र सुकुटे क्षेत्रमा देखिएका समस्या र प्रचण्डको उपस्थितिजस्ता विषयमा केन्द्रित रहेर सिन्धु पर्यटन व्यवसायी संघका अध्यक्ष तथा र्याफ्टिङ व्यावसायी महासंघ (नारा)का महासचिव नारायण श्रेष्ठसँग नेपाल लाइभले गरेको कुराकानीः
कोरोना भाइरस महामारीपछि सिन्धु पर्यटन कसरी उठ्दै छ?
विश्वव्यापी रूपमा फैलिएको कोरोना महामारीपछि सबै क्षेत्रमा असर परेको थियो। सँगै सबैभन्दा बढी असर पर्यटन क्षेत्रमा परेको देखियो। अन्य क्षेत्र छोटो समयमा ‘रिकभर’ भएर माथि उढ्दै छ। तर, पर्यटन क्षेत्रमा भने लामो समय यसो असर देखियो। अहिलेसम्म पनि असर परिरहेको छ। त्यतिबेलादेखि नै धेरै असर पर्दै आएको छ। हिजोका दिनमा भएका खाल्डो पुर्दै अगाडि बढ्न सकिन्छ भन्नेमा हामी विश्वस्त छौँ। त्यसैले सिन्धुपाल्चोकको पर्यटन विकासको लागि भनेर कोरोना महामारीपछि पनि हामी बिस्तारै बामे सरेर अगाडि बद्ढै गरेका छौ।
सिन्धुपाल्चोकका भोटेकोशी या सुनकोशी नदी र्याफ्टिङका लागि महत्वपूर्ण गन्तव्य मानिन्छन्। यिनलाई थप उचाईमा पुर्याउन के गर्न सकिन्छ?
सिन्धुपाल्चोकको सुकुटेसँगै र दुई नदीहरू भोटेकोशी र सुनकोशी र्याफ्टिङका लागि ब्रान्ड बनिसकेका छन्। अब हामीले यो ब्रान्डलाई कसरी अगाडि बढाउने यसलाई व्यवस्थापन गरेर अगाडि बढ्न सके सुकुटे र यहाँको र्याफ्टिङ कायाकिङको बजार धेरै देखिएको छ। अब हामीले सुकुटेलाई आधार बनाएर धेरै पर्यटनको काम गर्न पर्नेछ। अहिलेदेखि नै हामीले काम गर्नपर्ने देखिन्छ। सुकेटेसँगै समग्र सिन्धुपाल्चोकको विकासका लागि अहिलेसम्म बनेको ब्रान्डलाई कायमै राख्दै अगाडि बढ्न पर्ने देखिएको छ। यसमा राज्यले समेत ध्यान दिनपर्ने समय आएको छ।
पछिल्लो समय सिन्धुपाल्चोकलाई चिनाउन भूमिका खेलिरहेको सुकुटेसँगै समग्र सिन्धुपाल्चोकलाई पर्यटनको ‘हब’ बनाउन के गर्नुपर्ला?
अब राज्यले अब सिन्धुपाल्चोक र सुकुटेको लागि लगानी गर्न पर्ने देखिन्छ। अहिलेसम्म यहाँ व्यक्तिगत लगानीमात्र छ। व्यक्तिले चलाएका रिसोर्टले नै सिन्धुपाल्चोक चिनिएको छ। अब हामीजस्ता व्यावसायीलाई राज्यले प्रोत्साहन गर्नपर्ने देखिन्छ। हामीले राज्यलाई सबै किसिमका कर तिरेका छौं। सरकारले पर्यटन क्षेत्रको विकासको लागि विससित हुने खालको नीति बनाउन आवश्यक छ। सुकुटे राजधानीबाट नजिक छ। छिटो पुग्न सकिने ठाउँ भएको हुनाले यो ठाउँलाई सुविधासम्पन्न र मनोरञ्जन दिन सकिने वातावरणबाट अगाडि बढाउन सकिन्छ।
सुकुटे क्षेत्रलाई देशकै पर्यटकीय‘ हब’ बनाउने आधारशीला यी हुन् भनेर के–के पेश गर्न सक्नु हुन्छ?
पानीसँग सम्बन्धित खेल हाम्रो प्राथमिकतामा छन्। हामीले अहिले एसियामा नै नभएको र्याफ्टिङ स्कुल सञ्चालन गर्ने तयारी थालेका छौं। यो र्याफ्टिङ स्कुल अति महत्वपूर्ण छ। यसले गर्दा देश विदेशलाई समेत प्रत्यक्ष फाइदा पुग्छ। योसँगै हरेक वर्ष सुकुटे महोत्सव गर्ने योजनामा छौं। यसले गर्दा सुकुटेको पहिचान थप बलियो बन्दै जान्छ ब्रान्डमाथि ब्रान्ड थपिन्छ। अर्को कुरा, स्थानीय स्तरमा नै उत्पादन भएका, सागपात, गोलभेँडा, कागती, आलु, चामललगायतलाई जोड दिएर अगाडि बढ्ने योजना बनाएका छौं। अर्कोतर्फ, हाइकिङ, प्याराग्लाइडिङ, र्याफ्टिङ, कायकिङजस्ता विषय छन्। यसमा हामीले धेरै नै ध्यान दिएर लाग्नुपर्ने अवस्था छ। यसका लागि हामीले योजना बनाएका छौं। यी योजनाले सिन्धु पर्यटनको विकास हुन्छ भन्ने हाम्रो दाबी छ। त्यसका लागि स्थानीय सरकार, प्रदेश र केन्द्र सरकारले हामीलाई सहयोग र साथ दिनसक्नु पर्छ। त्यसअनुसार यहाँ स्टार लेभलका होटेल रिसोर्ट बन्न सक्छन्।
योजना त सुनाउनु भयो, तर पछिल्लो समय भइरहेको आर्थिक मन्दीले पर्यटन क्षेत्रमा असर परिरहेको होला नि! असर कस्तो छ?
अहिलेको आर्थिक मन्दीले गर्दा यसअघि चलेका होटेल रेस्टुरेन्ट, रिसोर्ट पर्यटकीय नगरी लगायतमा धेरै असर पारेको छ। लगानी गर्न सक्ने अवस्था छैन। लगानी गरेर काम गर्नको लागि बैंकिङ लोन मिलेको छैन। हामीले लगानी जति पहिला गरेका छौ पछिल्लो समय त्यसमा मात्रै सीमित भएको छ। हरेक कुराको नयाँ–नयाँ योजना आउँछन् भने हामीले पनि पर्यटनलाई नयाँ के दिने त भन्दा लगानीको कुरा अगाडि आउँछ। त्यसैले अहिले देखिएको आर्थिक मन्दीले व्यवसायलाई धरासायी बनाएकै छ। यस्तै अवस्था भइरह्यो भने झनै खस्किन्छ।
आर्थिक मन्दीको असरबाहेक यस क्षेत्रका व्यवसायीले भोग्नु परेका अन्य समस्या के–कस्ता छन्?
हामीले भोगेको समस्या भनेको सुरक्षाको ‘थ्रेट’ थियो। त्यसले गर्दा धेरै डर मानेर बस्नपर्ने अवस्था थियो। तर, अहिले सुरक्षाको ‘थ्रेट’ छैन। नदी कटान अथवा नदी उत्खनन्को समस्या छ। यसलाई राज्यले तत्काल नियन्त्रण गर्न सक्नुपर्छ, यो समस्या धेरै ठूलो छ। यस क्षेत्रमा जनशक्तिको पनि अभाव छ। हामीले जति गरेका छौं, त्यतिमात्रै हो। अर्को विषय भनेको नदीमा फालिने फोहर हो। नदी फोहर हुँदा खानेपानी व्यवस्थापनमा समेत समस्या देखिने गर्छ।
चीनसँगको तातोपानी नाका नचल्दाका असर पनि त होलान्, कस्ता छन्?
तातापानी नाका बन्द हुँदा आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक र पर्यटन क्षेत्रमा ठूलो असर परिरहेको छ। पर्यटन क्षेत्रमात्रै होइन सिन्धुपाल्चोकलगायत देशलाई नै असर परेको छ। नेपाली या विदेशी पर्यटक काठमाडौंदेखि सिन्धुपाल्चोकको सुकुटे, बाह्रबिसे र तातोपानी नाकाहुँदै कैलाश मानसरोवर पुग्छ्न्। तर, अब नाका बन्द हुँदा जान सक्ने अवस्था छैन। त्यतिबेला सुकुटेमा ५० प्रतिशत आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक आउने गरेकोमा अहिले सबै बन्द भएको छ। त्यसैले, सुकुटेलाई ठूलो असर पर्ने नै भयो। राजमार्गको दायाँबायाँ रहेको रिसोर्ट नाका चल्दाको समय धेरै विकास भएकै हो। तर, आज नाका नचल्दा पर्यटन क्षेत्र, व्यावसायसँगै सिन्धुपाल्चोकलाई नै ठूलो असर परेको छ। नाका चल्दा रातभर रिसोर्ट चल्थे भने अहिले त्यो छैन।
माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डको गन्तव्यमा सधैँ सुकुटे पर्ने गरेको छ। यसले यहाँको पर्यटनलाई कत्तिको मद्दत पुगेको छ?
हामीले पार्टीको रूपमा लिएका छैनौ ब्रान्डको रूपमा लिएका छौं। उहाँहरूको पार्टीको मिटिङ बैठक जस्ता कार्यक्रमले सुकुटे एउटा ब्रान्ड बनेकै हो। यसलाई हामीले भन्ने गरेका छौं कि, सिन्धुपाल्चोकको सुकुटेमा प्रचण्ड जानुभन्दा अगाडि र गएपछिको मार्केट नै फरक छ। हामीले दशौं वर्ष लगानी गरेर यसलाई प्रचारप्रसार गर्न सकेका थिएनाै। तर, प्रचण्ड आएर बस्न थालेपछि व्यवसाय बढेको छ। अर्को कुरा, हामीले कसरी सुकुटेलाई ‘पर्यटकीय हब’ बनाउन सक्छौ भन्नेतर्फ हाम्रो ध्यान पनि गएको छ। प्रचण्डको आगमनले सुकुटेको छुट्टै पहिचान बनेको छ। हामीले यसलाई गर्वको रूपमा लिएका छाै। प्रचण्डमात्रै होइन अरु नेताहरू, कला र गीत–संगीत क्षेत्रका व्यक्तिसँगै सबै खाले मानिस सुकुटे आउनु पर्छ र यहाँको विकासको लागि सहयोग गर्नुपर्छ।
पहिलेदेखि नै सुकुटे आइरहने प्रचण्ड अहिले प्रधानमन्त्री छन्, यस्तोमा तपाईँको अपेक्षा के छ?
प्रचण्ड अहिले प्रधानमन्त्रीको रूपमा देश हाँक्ने कुर्सीमा पुग्नुभएको छ। धेरै–धेरै बधाई छ। अहिले देशको अर्थतन्त्र खराब अवस्था छ। नेपालको विकास गर्ने भनेको पर्यटनल नै हो। यसर्थ, पर्यटनलाई यसलाई केन्द्रका राखेर नीति बनाउन आग्रह प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई आग्रह गर्दछु। त्यस्तै उहाँ प्रधानमन्त्री भएलगत्तै रसुवा नाका खुलेको कुरा सुनेको छु। चीनसँग पहल गरेर तातोपानी नाका पनि छिटै खुलाइदिन आग्रह गर्छु। यो हुन सकेमा हाम्रो क्षेत्रका चिनियाँ पर्यटकहरू आउनेछन्। नेपालीहरूकोन गतिविधि पनि बढ्ने छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
