काठमाडौं– गुजराती फिल्म ‘छेल्लो शो’ (अन्तिम शो) अमेरिकी एकेडेमी अफ मोसन पिक्चर आर्ट एन्ड साइन्स (अस्कर)मा पठाउने घोषणा भएसँगै विगत वर्षझैं आरोप–प्रत्यारोपको सिलसिला सुरु भएको छ।
कसैलाई लाग्छ कि यो अस्करका लागि कमजोर फिल्म हो। कसैले यसको ‘गुजराती’ भाषामा पनि भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र राजनीतिज्ञको हात देखिएको टिप्पणी गरेका छन्।
कसैले भने यसलाई विदेशी फिल्मको नक्कल गरेको बताइरहेका छन्। कतिपयले भने आरआरआर या ‘द कश्मीर फाइल्स’जस्ता फिल्मलाई नपठाइनुमा अचम्म प्रकट गरिरहेका छन्। तर, यस्ता टिप्पणी न नयाँ रहेका छन् न त यसअघि नसुनिएका हुन्। प्रत्येक वर्ष अस्करमा पठाउने फिल्मका विषयमा सर्मथन र विरोधका आवाज सुनिने गरेका छन्।
अस्करमा अधिकांश हलिउड चलचित्रका लागि हुने गर्दछ। तर, विभिन्न देशबाट सहभागी हुने आफ्नै भाषाका फिल्महरुका लागि अन्तर्राष्ट्रिय फिचर फिल्मको क्याटागोरीमा आमन्त्रण गरिन्छ। यसका लागि विश्वभरका भाषाका फिल्महरुले प्रतिस्पर्धा गर्दछन्। २०१८ सम्म यो पुरस्कारको नाम विदेशी भाषाको सर्वश्रेष्ठ फिल्म थियो। भारतबाट अस्करका लागि फिल्म छानेर पठाउने आधिकारिक संस्था फिल्म फेडेरेसन अफ इन्डिया (एफएफआई) हो।
जसमा देशभरका फिल्म निर्माताहरुसँग पछिल्लो एक सालमा निर्माण भएका कुनै एक सिनेमा जुन कमसेकम एक सातासम्म सार्वजनिक रुपमा प्रर्दशन भएको हुनुपर्ने भनिन्छ। यसको मनसाय यो हो कि अस्करमा पठाउने फिल्म निर्माताको आत्मसन्तुष्टि या सिर्फ अवार्ड पाउने मनसाय राखेर मात्र निर्माण नभई दर्शकसम्म पुगेको होस् भन्ने हो।
तर, यो अलग कुरा हो कि कयौंपटक निर्देशक÷निर्माताहरुले आफ्नो खल्तीबाट खर्च गरेर फिल्म रिलिज गर्ने गरेका छन्। उनीहरुले खाली थिएटरमा पनि फिल्म देखाएका छन्। २०२३ मा हुने ९५ अस्कर अवार्डका लागि १ जनवरी २०२२ देखि ३० नोभेम्बर २०२२ सम्म फिल्म प्रर्दशन भएको हुनुपर्ने नियम बनाइएको छ।
त्यसैकारण ‘छेल्लो शो’ अब १४ अक्टुबरमा थिएटरमा रिलिज गरिँदैछ। अस्करका लागि जाने फिल्म अंग्रेजी भाषामा नभई आमरुपमा त्यो देशको कुनै औपचारिक भाषामा हुनुपर्ने छ। अलग–अलग भाषामा आउने यस्ता फिल्म जुरी समितिले हेरेर फिल्मलाई छानेर अस्करका लागि पठाउँदछ।
१९५७ बाट भारतले पठाउँदै आएको छ फिल्म
भारतबाट पहिलो फिल्म महबुब खानको मदर इन्डिया १९५७ मा अस्करका लागि पठाइएको थियो। उक्त फिल्म अन्तिम पाँचमा नोमिनेसनमा परेको थियो। यसपछि फाइनल पाँचमा नामांकित हुने सम्मान पाएको थियो।
१९८८ मा पठाइएको मीरा नायरको ‘सलाम बाबे’ थियो। नामांकन पाउने यो तेस्रो र अहिलेसम्मको अन्तिम फिल्म अमिर खानको ‘लगान’ हो। जसलाई २००१ मा पठाइएको थियो। पछिल्लो समय अस्करमा पठाउने संख्या बढेको छ।
‘अदामिन्ते माकन अबू’, ‘द गुड रोड’, ‘कोर्ट’, ‘विसरनई’, ‘न्यूटन’जस्ता दमदार फिल्म पनि पठाइएको थियो। तर, यी कुनै पनि फिल्म शर्टलिस्ट पनि भएनन्।
यो वर्षको अवस्था
२०२२ मा फिल्म फेडरेसन अफ इन्डियाले भारतभरि अस्कर दौडमा जाने फिल्महरुको सूची बनाएको थियो। त्यसपछि अस्करको दौडमा जाने मौका गुजरातको ‘छेल्लो शो’का साथै तेलगूको ‘आरआरआर’, हिन्दीको ‘द कश्मीर फाइल्स’ तेलुगूको ‘श्या सिंघा रोय’, मलयालमको ‘मालायनकुन्जू’ हिन्दी, तमिल र अंग्रेजीमा बनेको ‘रकेट द नंबी इफेक्ट’, तमिलको ‘इराविन निझल’जस्ता फिल्महरु सहभागी थिए। धेरै मानिसहरुको अनुमान थियो कि यो वर्ष अस्करमा भारतका तर्फबाट ‘आरआरआर’ पठाइनेछ।
यहाँसम्म कि प्रमुख विदेशी पत्रिकाहरुले पनि यो फिल्मलाई तीन वा चार तहमा अस्कार दिने भविष्यवाणी गरेका थिए। यो फिल्मका निर्माताहरुको पनि अमेरिकामा प्राप्त प्रशंसाका कारण निकै उत्साही थिए। भारतमा पनि यो फिल्मको पक्षमा उद्योग, सञ्चारमाध्यम र दर्शक पनि देखिएका थिए। तर, ‘छेल्लो शो’लाई पठाइएपछि सामाजिक सञ्जाल विभिन्न व्यक्तिहरुको आक्रोश पोखिरहेका छन्।
नामी फिल्म समीक्षक नम्रता जोशीले लेखेकी छन् ‘म सोच्नै सक्दिनँ कि ‘आरआरआर’लाई किन अनदेखा गरियो। यो फिल्मलाई पठाएर यो वर्ष अस्कर जित्ने सुनौलो मौका थियो।’
उनले अगाडि लेखेकी छन्, ‘अस्कर एक रणनीतिक खेल हो। जसमा राम्रा वा खराब फिल्म भन्दा सही फिल्म पठाउन जरुरी छ।’
‘छेल्लो शो’ माथि विवाद
गुजराती भाषाको ‘छेल्लो शो’को बारेमा यो पनि भनिएको छ कि अघिल्लो वर्ष पनि यसलाई अस्करमा पठाउनेमा विचार गरिएको थियो।
तत्कालीन समयमा यसलाई अस्वीकार गरिएको थियो। केही मानिसहरुले १९८८ मा आएको इटालियन फिल्म ‘सिनेमा पैराडिसो’को फोटो सेयर गर्दै ‘छेल्लो शो’ सोही घटनाको कपि भएको टिप्पणी गरिरहेका छन्।
एक बच्चाको कथा
अलग प्रकारका फिल्म बनाउनका लागि चर्चित फिल्ममेकर पेन नलिन (नलिनकुमार पंड्या)को फिल्म ‘छेल्लो शो’ गुजरातको एक यस्तो केटाको कथा हो जसले आफ्नो बाबुको पसलमा चिया पकाउने काममा सहयोग गर्छ। ऊ सिनेमा हेर्न शौखिन हुन्छ। यसमा प्रमुख भूमिका निभाउनेमा भाविन, रबारी, भावेश, श्रीमाली, ऋचा मीणा, दीपेन रावल र परेश मेहत्ता छन्। यसको प्रिमियर २०२१ मा ट्रिबेका फिल्म फेस्टिभलमा भएको थियो।
२०२१ मा अक्टोबरमा ‘छेल्लो शो’ले ६६ बैलाडोलिड अन्तर्राष्ट्रिय फिल्म फेस्टिभलमा गोल्डन स्पाइक जितेको थियो। फिल्म भारतका लागि बेस्ट इन्टरनेशनल फिचरको क्याटागोरीमा चुनिएको थियो। आशालाग्दो कुरा यो हो कि हालसम्म भारतले अस्करका लागि पठाएको फिल्ममध्ये कसैले पनि यो पुरस्कार जितेको छैन। आमिर खानको ‘लगान’ बेस्ट इन्टरनेशनल फिल्मको क्याटागोरीमा नोमिनेशन मात्र भएको थियो।
अघिल्लो वर्ष भारतका तर्फबाट ‘राइटिङ विद फायर’ बेस्ट डकुमेन्ट्रीको क्याटागोरीमा नोमिनेसन भएको थियो।
(द प्रिन्टबाट भावानुवाद गरिएको)
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1750673602.png)
-1749826086.png)
