कोरोना कहरको असर : दैनिक १० करोड रूपैयाँको दूध नोक्सान हुँदै

अर्थ समाचार

रासस बुधबार, जेठ १९, २०७८ १४:१७

काठमाडाैं- कोरोना महामारीका कारण दूध र दुग्धजन्य सामग्रीको खपतमा भारी गिरावट आएको छ। नेपाल डेरी एसोसिएसनका अनुसार देशैभरि दूध र दुग्धजन्य सामग्रीको खपतमा गिरावट आएपछि दैनिक रुपमा १० करोड रूपैयाँ बराबरको दूध खेर गइरहेको छ।

एसोसिएसनका केन्द्रीय महासचिव प्रल्हाद दाहालका अनुसार कोरोना महामारी अगावैको सहज अवस्थामा दैनिक ३१ लाख लिटर बराबरको दूध र दुग्धजन्य सामग्रीको खपत हुने गरेकामा अहिले कोरोना महामारीको अवस्थामा दैनिक मात्र १३ लाख लिटर बराबरको दूध र दुग्धजन्य सामग्रीको खपत हुने गरेको छ।

नेपालमा दुग्ध क्षेत्रको कूल गार्हस्थ्य उत्पादनमा नौ प्रतिशत योगदान गरेको छ। नेपालमा घरेलु, साना, मझौला र ठूला डेरी उद्योग गरी चार प्रकारका डेरी उद्योग छन्। देशभर सबै प्रकारका डेरीको तथ्यांक हेर्दा करीब सात हजार छन्।

कोरोना महामारीका कारण सानादेखि ठूलासम्मका होटेल व्यवसाय, पार्टी प्यालेसलगायतका दूध र दुग्धजन्य सामग्रीको खपत हुने क्षेत्रमा परेको प्रभावका कारण खपत घटेपछि दैनिक रुपमा १० करोड रूपैयाँ बराबरको दूध खेर गई नोक्सानी हुँदै आएको एसोसिएसनका महासचिव दाहालले बताए।

दूध र दुग्धजन्य सामग्रीको खपत कम हुनाका कारण होटेल, रेष्टुरेन्ट, पार्टी प्यालेस, अनि शहरका मानिस गाउँ प्रस्थान, स्कुल कलेज सरकारी कार्यालय बन्द, मानिससँग पैसाको पनि कमी, आइसक्रिमको व्यापारमा कमी, लकडाउनका कारण बिहान मात्र केही पसल खुल्नु अनि जहाँ दूध राखेर बेचिन्थ्यो किराना खाद्यान्न पसल डिपार्टमेन्ट आदि बन्द हुनु हो। यसबाट किसान र उद्योग दुवैलाई समस्या भएको छ।

अघिल्लो वर्ष पनि यही याममा नै बन्दाबन्दी भयो र यसपटक पनि त्यही भएर अत्यन्तै अफ्ठ्यारो भएको बताइएको छ। पहिले सहज अवस्थामा दैनिक रुपमा ३१ लाख लिटर दूध खपत थियो भने अहिले कोरोनाका कारण दैनिक १३ लाख मात्र खपत भएको छ।

गत वर्षको बन्दाबन्दी चाहिँ चाँडै खुला र सजिलो होला भनेर बजारमा बिक्री नहुँदा पनि किसानको दूध खरीद गरेर धुलो दूध बनाइएको थियो। यसपटक त्यो पनि अवस्था रहेन र गत वर्षकै करीब तीन अर्बको धुलो दूध तथा बटर बाँकी नै रहेको तथ्याङ्क डेरी एसोसिएशनको छ।

डेरी एसोसिएसनका अनुसार नेपालमा वार्षिक राजश्व तीन अर्बभन्दा बढी डेरी सेक्टरले राजश्व बुझाउने गर्दछ। देशभर जम्मा दूध उत्पादन ६२ लाख लिटर छ। यद्यपि ५० प्रतिशत अझै पनि व्यवस्थित रुपमा बजारीकरण हुन सकेको छैन।

औपचारिक क्षेत्रमा १७ प्रतिशत बजार रहेको छ भने अनौपचारिक क्षेत्रमा ३३ प्रतिशत छ। पचास प्रतिशत कृषक स्वयंले उपभोग गर्ने गरेको पाइन्छ। -पुरुषोत्तम सुवेदी

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।