रासायनिक मलमा सरकारले पनि झुक्यायो, बंगलादेशसँग पैचो मागिएको मलको अझै सम्झौता भएन

कृषि

रासायनिक मलमा सरकारले पनि झुक्यायो, बंगलादेशसँग पैचो मागिएको मलको अझै सम्झौता भएनशैलुङले ल्याउने ३० हजार मेट्रिक टन मलको दोस्रो ठेक्का पनि अलपत्र

हेमन्त जोशी शुक्रबार, कात्तिक १४, २०७७ १६:००

काठमाडौं- रासायनिक मल बिनै बर्षेबाली लगाएका किसानले हिउँदे बालीका लागि पनि मल नपाउने भएका छन्। ठेक्का सम्झौताअनुसार निजी क्षेत्रबाट समयमा मल आउन नसकेपछि आफैं मल ल्याउन लागिपरेको सरकारले पनि हिउँदेबालीका लागि मल ल्याउन नसक्ने देखिएको हो।

दुईवटा ठेकेदार कम्पनी शैलुङ इन्टरप्राइजेज र होनिको मल्टिपलले युरिया मलका २ वटा ठेक्का अलपत्र पारेपछि किसानलाई हिउँदेबाली लगाउँदा जुनसुकै हालतमा मल उपलब्ध गराउन भन्दै सरकारले बंगलादेशसँग ५० हजार मेट्रिक टन युरिया मल सापट माग्ने निर्णय गरेको थियो। गत भदौ १५ गते सरकारले बंगलादेशसँग सो परिमाणको मल सापट माग्ने निर्णय गरेको थियो। तर २ महिना बितिसक्दा पनि दुई देशबीच सम्झौता हुन सकेको छैन।

सापटमा मल ल्याउने भनेर कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेडमार्फत ढुवानीका लागि ठेक्कापट्टा भइसकेको छ। एलसीसमेत खोलिसकेको छ। तर दुई देशबीच मल सापट लिने–दिने सम्झौता भने हुन बाँकी देखिएको हो।

कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका प्रवक्ता डा हरि बहादुर केसीका अनुसार दुई देशबीच सम्झौता गर्ने काम अझै प्रक्रियामै रहेको छ। ‘बंगलादेश पक्षबाटै केही ढिलो हुन पुग्यो। सम्झौता हुन बाँकी छ, हामी प्रक्रियामै छौं’, प्रवक्ता केसीले भने, ‘एमओयुमा हस्ताक्षर गर्नका लागि बंगलादेशले एउटा मस्यौदा पठाएको थियो। हामीले त्यसमा केही संशोधन गरेर पठायौं। उनीहरुले फेरि त्यसमा केही संशोधन गरेर पठाएको छ। अब हामी अर्थ र कानुन मन्त्रालयको सहमति लिएर त्यसलाई पठाउने क्रममा छौं।’

बंगलादेशसँग एमओयु हुन बाँकी रहे पनि यता कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेडले भने ढुवानीका लागि ठेक्का पट्टा र एलसी लगायतका काम सकिसकेको छ। ‘जिटुजी हुनपर्ने सम्झौता लगायत केही काम बाँकी छ। मल लिने–दिने कुरामा बंगलादेश र नेपाल सरकारबीच सम्झौता हुन बाँकी छ। त्यो सम्झौता हुने बित्तिकै ढुवानीको जिम्मा पाएको कम्पनीले मल ल्याउन सुरु गर्छ’, कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेडका प्रवक्ता विष्णुप्रसाद पोखरेलले नेपाल लाइभसँग भने, ‘हामीले ठेक्कापट्टाको प्रक्रिया सुरु गरेर एलसी पनि खोल्यौं। सामान प्राप्त हुनासाथ हामी ल्याउनलाई तयारी अवस्थामा छौं।’

बंगलादेशसँग सापट मागेको ५० हजार मेट्रिक टन युरिया मल ढुवानीको जिम्मा संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई) को कम्पनी जेन्ट्रेड एफजेडएफले पाएको छ। मल ढुवानीका लागि कृषि सामग्री कम्पली लिमिटेडले गत असोज ३ गते ग्लोबल टेण्डर आह्वानको सूचना प्रकाशित गरेको थियो। ५ वटा कम्पनीको टेण्डर आवेदन परेकोमा जेन्ट्रेडले सबैभन्दा कम अर्थात् प्रति मेट्रिक टन ८२ दशमलव २४ अमेरिकी डलरमा ढुवानी गर्नेगरी प्रस्ताव हालेको थियो।

बंगलादेशको चटगाउँ बन्दरगाहबाट मल नेपाल ल्याउनका लागि ब्यागिङ गर्ने, लोड-अनलोड गर्ने र ढुवानी गर्ने गरी उक्त कम्पनीले ठेक्का पाइसकेको छ। तर यता सरकारले भने मल पैचो माग्ने सम्झौताको प्रक्रिया नै टुंगो लगाउन सकेको छैन। कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेड र जेन्ट्रेडबीच भएको सम्झौताअनुसार टेण्डर प्रक्रिया सुरु भएको ६० दिनभित्र मल नेपाल आइसक्नुपर्ने छ। तर यो समयमा मल नेपाल आइपुग्नेमा भने शंका देखिएको छ।

त्यस्तै २५ हजार मेट्रिक टन युरिया मलको ठेक्का अलपत्र पारेर कारबाहीमा परेको ठेकेदार कम्पनी शैलुङ इन्टरप्राइजेजले थप ५० हजार मेट्रिक टन मलको ठेक्का पनि पूरा नगर्ने देखिएको छ। कृषि सामग्री कम्पनीका प्रवक्ता पोखरेलका अनुसार शैलुङले गत असार १८ गते पाएको ३० हजार मेटिक टन मलको ठेक्काका लागि पाएको समयसीमा गुज्रन केही दिन मात्र बाँकी छ। तर यसपटक पनि शैलुङले मल ल्याउने छाँटकाँट नदेखिएको उनको भनाइ छ।