सुर्खेतस्थित एक विद्यालयका विद्यार्थी अनलाइन कक्षा लिँदै। कोरोना महामारीका बेला अनलाइन कक्षा संचालन गरिए पनि अधिकांश विद्यार्थीको पहुँचमा पुग्न सकेको छैन। तस्बिर : सुरबहादुर सिंह
काठमाडौँ- काठमाडौँ उपत्यकाका निजी विद्यालयहरुले दसैँअघि नै परीक्षा लिने तयारी थालेका छन्। शिक्षा विकास तथा समन्वय इकाई काठमाडाैँका प्रमुख नन्दलाल पौडेलका अनुसार अभिभावकबाट शुल्क उठाउनका लागि पनि निजी विद्यालयले परीक्षालाई माध्यमका रूपमा अघि सारेका हुन्।
अनलाइन कक्षा सुरु गरेका विद्यालयहरूमा पनि धेरै विद्यार्थी अनलाइनको पहुँच बाहिर नै छन्। तर विद्यालयले भने अनलाइन कक्षा संचालन गरेकै दलील प्रस्तुत गर्दै परीक्षा समेत संचालन गरेका हुन्। निजी मात्र होइन, अनलाइन कक्षा संचालन गरेको देखाउने तर विद्यार्थीको सहभागिताको कुनै प्रवाह नगरी परीक्षा लिने विद्यालय सामुदायिक समेत छन्।
सरकारले ल्याएको ‘विद्यालय शिक्षासम्बन्धी आकस्मिक कार्ययोजना,२०७७’ मा कार्तिक अन्तिमदेखि मूल्यांकन गर्न सकिने उल्लेख छ। मूल्यांकनका लागि अनलाइनमार्फत् परीक्षा लिएपनि विषयगत प्रोजेक्ट वर्क पनि दिन सकिने उल्लेख छ।
शिक्षा विकास तथा समन्वय इकाई काठमाडाैँका प्रमुख नन्दलाल पौडेल तत्काल विद्यार्थीको मूल्यांकन सम्भव नभएको बताउँछन्। ‘सामुदायिक होस् कि निजी होस्, आधाभन्दा बढी विद्यार्थी वैकल्पिक शिक्षण विधिको पहुँच बाहिर छन्,’ पौडेलले भने, ‘अहिले परीक्षा लिनु भनेको शैक्षिक विकृति भित्र्याउनु हो। धनि र गरिबबीचको खाडल झन् गहिरो बनाउनु हो। सबै विद्यार्थी सहभागी हुन नसक्ने परीक्षा गर्नु ठीक होइन।’
पौडेल निजी स्कुलले परीक्षा लिएर पैसा उठाउने मेसो गरेको उनको भनाइ छ। शतप्रतिशत विद्यार्थी वैकल्पिक शिक्षण सिकाइमा सहभागी हुन नसकेको उनको भनाइ छ।
धमाधम परीक्षा लिँदै निजी विद्यालय
एनप्याब्सनका अध्यक्ष ऋतुराज सापकोटाका अनुसार अधिकांश निजी विद्यालयले बैसाखदेखि नै अनलाइन कक्षा संचालन गरेकाले केही विद्यालयले दसैँअघि परीक्षा लिने तयारी गरेका छन् भने केही विद्यालयले परीक्षा लिइसकेका समेत छन्।
‘शैक्षिक सत्रको सुरुवातदेखि नै अनलाइन पढाएका केही विद्यालयहरुले परीक्षा लिन थालेका छन्,’ सापकोटाले भने, ‘केही महिना पढाएपछि विद्यार्थीको मूल्यांकन गर्नु स्वभाविक पनि हो। केही भने परीक्षा लिने तयारीमा छन्।'
छैन पहुँच
केही सामुदायिक विद्यालयले अनलाइनबाट पढाउन थाले पनि सबै विद्यार्थीको पहुँचमा अनलाइनको सुविधा नभएकाले समस्या परेको विद्यालय, शिक्षक तथा अभिवावकले गुनासो समेत गरेका छन्।
डिल्लीबजारस्थित विजय स्मारक माध्यमिक विद्यालयका प्रधानाध्यापक डिल्लीप्रसाद शर्माका अनुसार औषतमा ५० प्रतिशत विद्यार्थी मात्रै अनलाइन कक्षा तथा वैकल्पिक माध्ययमा सहभागी भएका छन्।
'औषतमा ५० प्रतिशतभन्दा बढी विद्यार्थी अनलाइन माध्यममा सहभागी हुन सकेका छैनन्। पढाइ नै राम्रो हुन नसकेकाले दसैँअघि सबै कक्षाको परीक्षा लिने सम्भावना छैन,' उनले भने, 'काठमाडाैँको सरकारी विद्यालयमा न्यून आय भएका बालबालिका पढ्छन्। हामीले फोन सम्पर्क गरेर विद्यार्थीलाई जे सुविधा छ सोही अनुसार त पढाएका छाैँ तर पर्याप्त हुन सकेको छैन।’
शर्माका अनुसार नेपाल टेलिकमले ल्याएको सुविधाले विद्यार्थीलाई केही राहत दिने भनेपनि विद्यालयले प्राप्त गर्न सकेको छैन।
प्रर्दशनीमार्गस्थित पद्मोदय माध्यमिक विद्यालले भने दसैँअघि परीक्षा लिन नसकिने बताएको छ। पद्मोदय माविका सहायक प्रधानअध्यायपक नारायण गौतम अहिलेसम्म ६० प्रतिशत मात्रै विद्यार्थी कक्षामा सहभागी भएकाले परीक्षाबारे दसैँअघि लिन नसकिने बताए । ‘दसैँपछि कोरोनाको माहोल शान्त भयो भने भौतिक परीक्षा लिन सकिन्छ कि भन्ने छ,’ गौतमले भने, ‘सरकारले पनि कार्तिक अन्तिमदेखि परीक्षा लिने भनेको छ। त्यो बेलासम्म पर्खिन्छौँ।’
शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले केही दिनअघि ‘विद्यालय शिक्षासम्बन्धी आकस्मिक कार्ययोजना,२०७७’ कार्यान्वयनमा ल्याएको छ। कार्ययोजनामा असोज दोस्रो हप्तासम्म विद्यार्थीको पायक पर्ने स्थानमा विवरण संकलन गर्ने, वैकल्पिक शिक्षण सिकाइमा विद्यार्थीको पहुँच अनुसार वर्गीकरण गर्ने, विद्यार्थी भर्ना गर्ने, शिक्षक कार्यस्थल पुग्ने, असोज मसान्त सम्म सार्वजनिक विद्यालयका शिक्षक र विद्यार्थी विच सम्पर्क गराउन मोबाइल उपलब्ध गराउने लगायतको योजना छन्।
त्यस्तै इन्टरनेट सुविधा विद्यालयमा पुर्याउने, शिक्षक घरदैलो कार्यक्रम गर्ने र कात्तिकदेखि मूल्यांकन गर्ने कार्ययोजना छ। सरकारको यो कार्ययोजना भएपनि काठमाडाैँकै धेरैजसो सामुदायिक विद्यालयले सबै विद्यार्थीलाई राखेर पढाउनसमेत नसकेको शिक्षा विकास तथा समन्वय इकाई काठमाडाैँका प्रमुख नन्दलाल पौडेल बताउँछन्।
‘काठमाडौँका सामुदायिक विद्यालयमा न्यून आय भएकाहरु पढ्ने भएको हुँदा वैकल्पिक विधिबाट पढाउन सकस भएको छ,’ पौडेलले भने, ‘केही विद्यार्थी मात्रै वैकल्पिक विधिको सिकाइमा सहभागी भएको हुँदा परीक्षा अहिले नै लिने भन्ने कुरा हुँदैन।’
टंगालले लियो परीक्षा
टंगालस्थित टंगाल माधयमिक विद्यालयले भने त्रैमासिक परीक्षा लिइसकेको जनाएको छ। टंगाल माविका प्रधानाध्यापक राजेन्द्र अधिकारीले अनलाइन सुविधा भएकालाई अनलाइनबाट परीक्षा लिएको र अनलाइन सुविधा नभएकालाई विषयगत प्रोजेक्ट वर्क गर्न दिएर परीक्षा लिएको बताए।
‘कक्षा १ देखि कक्षा १० सम्म पहिलो चरणको परीक्षा लिएका छौँ,’ अधिकारीले भने, ‘अनलाइनबाट सम्भव हुनेलाई अनलाइन र नभए अभिभावकको उपस्थितिमा प्रोजेक्ट वर्क दिएर परीक्षा लिएका हौँ।’ अधिकारीले टंगाल माविका ६० प्रतिशत विद्यार्थी अनलाइन कक्षामा उपस्थित भएको उल्लेख गरे।
नक्सालस्थित नन्दी माध्यमिक विद्यालयले भने मंसिर लागेपछि विषयगत परीक्षा लिने तयारी गरेको जनाएको छ। नन्दी माविका प्रधानाध्यापक बलराम पाण्डे अनलाइनको पहुँचमा ७५ प्रतिशत विद्यार्थी पुगेको र बाँकीको हकमा कसरी मूल्यांकन गर्ने समस्या भएको बताए।
‘घरयासी समस्या कम भएका विद्यार्थीलाई मूल्यांकन गर्न पनि सहज हुन्छ,’ पाण्डेले भने, ‘आधाभन्दा विद्यार्थीले गृहकार्य नै गरेका छैनन्। कसरी मूल्यांकन गर्ने समस्या भएको छ।’
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1749200817.png)
