काठमाडौं- लगानीकर्ताले सहज रुपमा सेयर बेच्न नसक्दा केही दिनदेखि नेप्से सूचकमा अस्वाभाविक रूपमा उतारचढाव आइरहेको छ। आफूसँग भएको सेयर बिक्री गर्न नसक्ने तर खरिद आदेश दिँदा तत्काल खरिद हुने भएकाले सुनियोजित रुपमा नै बजार बढाउने चलखेल भएको लगानीकर्ताहरूले दाबी गरेका हुन्।
लगानीकर्ता तथा ब्रोकरहरुकाअनुसार एउटा ब्रोकरबाट अर्को ब्रोकरकोमा भएको डिम्याट खातामा सेयर बिक्री गर्न मिलेको छैन। लगानीकर्ताले विभिन्न ब्रोकर तथा एउटाभन्दा धेरै डिम्याट खाता प्रयोग गर्दै आएका छन्। नेप्सेले यसै अवधिमा एउटा लगानीकर्ताले एउटा मात्रै डिम्याट खाताबाट कारोबार गर्न पाउने व्यवस्था गरिदिएको छ। यसले गर्दा संस्थागत लगानीकर्ता म्युचुअल फन्डले नै सेयर बिक्री गर्न सकेका छैनन्।
बजार विश्लेषक प्रकाश तिवारीका अनुसार प्रणालीको दुरुपयोग गरेर तत्काल बजार बढाउन खोजिएको छ। 'नेप्सेको साइट पनि राम्रोसँग सञ्चालन हुन सकेको छैन। साइट राम्रोसँग नखुल्दा लगानीकर्ताको निर्णयमा ढिलाइ हुन्छ,' उनले भने, 'दुई तीन पटक रिफ्रेस गर्दा पनि साइट नखुलेका कारण लगानीकर्ताले वास्ता गर्दैनन्।' कुनै नेप्से तथा धितोपत्र बोर्डले सुनियोजित रुपमा यस्तो गरेको लगानीकर्ताहरूको आरोप छ।
लगानीकर्ताले सहज रुपमा सेयर बेच्न नसकेपछि बजार अस्तव्यस्त बनेको कालिका सेक्युरिटिजका प्रमुख नरेन्द्र सिजापतिले जानकारी दिए। 'एउटै क्लाइन्टले केही समय अगाडि सेयर बेच्न अर्डर दिँदा 'मिल्दैन' भन्छ। केही समय पछि त्यही सेयर बिक्री भइसकेको हुन्छ,' उनले भने।
नेपाल स्टक एक्सचेन्जले यस अवधिमा अनलाइन प्रणालीमा कुनै पनि परिवर्तन नगरेको प्रवक्ता मुरारी पराजुलीको भनाइ छ। 'लगानीकर्ता तथा ब्रोकरले प्रणालीलाई पूर्ण रूपमा चलाउन नसक्दा यस्तो अवरोध आएको हो,' उनले भने। बजार घट्यो भनेर तत्कालका लागि बजार बढाउने नाममा प्रणालीलाई नै म्यानिपुलेट गर्नु आफैमा गम्भिर त्रुटि भएको तिवारीको तर्क छ। 'बजार बढ्दा हामीलाई अल्पकालीन रूपमा केही फाइदा होला। तर भोलिका दिनमा यसले फाइदाभन्दा घाटा बढी हुन्छ,' उनले भने।
बजार सुधार हुने संकेत धेरै देखापरिसकेका छन्। बजार सुधारको नीतिगत व्यवस्थाको पछाडि नलागी प्रणालीलाई नै म्यानिपुलेट गरेर बजार सुधार गर्ने ध्येयले सेयर बजार पनि डेरिभेटिभ मार्केट हुने खतरा बढेको लगानीकर्ताहरु बताउँछन्। हिजोका दिनमा कमोडिटी मार्केटमा सुनियोजित रुपमै प्रणालीमा चलखेल गरेर लगानीकर्ता फसेका धेरै उदाहरण छ। अहिले पनि सुनियोजत रुपमा प्रणालीमा खेल्न खोजिएको उनीहरुको आरोप छ।
यस्तै अवस्था रहने हो भने बाध्य भएर अर्को स्टक एक्सचेन्जको माग गर्नु पर्ने बजार विश्लेषक तिवारीको तर्क छ। 'बजार सुधार गर्ने हो भने दोस्रो स्टक एक्सचेन्ज र सुधारिएको नियामक निकाय हुनु पर्छ,' उनले भने। यही प्रणाली यही कर्मचारीतन्त्रले बजार सुधार गर्ने भन्दा पनि नेपालको सेयर बजार नै पछाडि परिरहने लगानीकर्ताहरु बताउँछन्। कारोबार सुरु भएको केही समयमै २४ अंकले सुधार भएको बजार एकाएक घटेर १४ अंकले ऋणात्मक देखियो। केही समय पछि तत्काल बजार सुधार देखियो। यस अवधिमा नेप्सेको वेबसाइट खुल्नै मुस्किल थियो। लगानीकर्ताको अर्डर पनि म्याचिङ नहुँदा लगानीकर्ता आक्रोसित थिए।
सरकारले बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रलाई खुला गर्दा पनि सेयर बजारलाई खुला गर्न दिएको थिएन। बजार घट्ने र लगानीकर्ताको चरम विरोध हुने अनुमान गर्दै सरकार बजार खुला गर्ने पक्षमा थिएन। तर बजार सुधार हुने अवस्था सिर्जना गरेर सरकारले बजार खुला गर्ने रणनीति लिएको देखिन्छ। यसै क्रममा असार १७ गते बजार बढ्ने क्रममा सकारात्मक सर्किट लागेर बन्द भयो। त्यसको भोलिपल्टै बजार सुधारको क्रम रोकियो र घट्यो। अवस्थामा खासै परिवर्तन नहुँदा पनि बजारमा देखिएको अस्वभाविक उतारचढावले म्यानिपुलेट गर्न खोजिएको देखिन्छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
.jpg)
