काठमाडौँ- सरकारले आगामी आर्थिक वर्षमा शिक्षा क्षेत्रका लागि बजेट १ खर्ब ७२ अर्ब २१ करोड ९२ लाख बजेट विनियोजन गरेको छ। चालू आर्थिक वर्षमा शिक्षातर्फ १ अर्ब ६३ अर्ब विनियोजन गरिएको थयो। सरकारले अन्य क्षेत्रमा बजेट घटाएर विनियोजन गरेपनि शिक्षा क्षेत्रमा चालू आर्थिक वर्षको तुलनामा बढाएरै विनियोजन गरेको हो।
साक्षरता कार्यक्रमदेखि स्यानिटरी प्याड वितरणसम्म
सरकारले आगामी आर्थिक वर्षको बजेटमा शिक्षाका धेरै जसो पुरानै कार्यक्रमले निरन्तरता पाएका छन् भने केही कार्यक्रम विस्तार भएका छन्। मातृभाषामा आधारभूत शिक्षा प्रदानगरी रहेका मदरसा, गुरुकुल, गुम्बा लगायत शिक्षालाई आधुनिक मूलधारमा आबद्ध गर्ने घोषणा गरिएको छ। साक्षर हुन २४ जिल्लामा साक्षरता कार्यक्रम अभियानको रुपमा कार्यक्रम सञ्चालन गरी साक्षर नेपाल घोषणा गरिने भएको छ।
देशभरका सबै सामुदायिक विद्यालयलाई लक्षित गरी १३ लाख ४० हजार छात्रालाई सेनेटरी प्याड निशूल्क उपलब्ध गराउन १ अर्ब ८२ करोड बजेट विनियोजन भएको छ। विनियोजित बजेट स्थानीय तह मार्फत खर्च गर्ने व्यवस्था गरिएको छ। सामुदायिक विद्यालयलाई छात्रामैत्री बनाउन सरकारले सेनिटरी प्याडमा समेत बजेट विनियोजन गरेको हो।
माध्यमिक तहदेखि नै प्राविधिक शिक्षा तथा व्यवसायिक शिक्षालाई जोड दिदै सबै स्थानीयतहमा न्यूनतम एक विद्यालयमा प्राविधिक शिक्षा पठनपाठनलाई जोडिने घोषणा गरिएको छ। अहिलेसम्म ६ सय ७ स्थानीयतहमा प्राविधिक शिक्षा सुरु भईसकेको छ। अरु स्थानीयतहमा विस्तारै प्राविधिक शिक्षा सुरु गर्ने योजना बनाईएको छ। प्राविधिक शिक्षालाई सिपसंग जोड्न सरकारले उच्च प्राथमिकता दिई आएको छ।
कोरोना भाइरसलक्षित गर्दै भर्चुअल कक्षा
विश्वव्यापी कोरोना भाईरसलाई लक्षित गर्दै रेडियो, टेलिभिजन अनलाईन लगायत प्रविधिको प्रयोग गरी कक्षा सञ्चालन गरिने घोषणा गरिएको छ। लकडाउनका कारण देशभरका सबै शैक्षिक सस्था बन्द भएपछि सरकारले भर्चुअल कक्षा सञ्चालन गर्ने अवधारणा ल्याएको हो। यस्तै माध्यमिक तहसम्मको शैक्षिक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने सबै निजी विद्यालयले समाजिक उत्तरदायित्व बहन गर्दै कम्तीमा एक सामुदायिक विद्यालयको शैक्षिक पुर्वाधार सहित शैक्षिक गुणस्तरको जिम्मेवारी लिनु पर्ने भएको छ।
व्यवसायमुखी भएका निजी विद्यालयलाई सामुदायिक विद्यालयको वृद्धि विकासमा जोडिएको छ। शिक्षक विद्यार्थी अनुपात धेरै भएका विद्यालय तथा गणित, अंग्रेजी र विज्ञान शिक्षक नपुग भएका विद्यालयमा थप ६ हजार स्वयमसेवक शिक्षक परिचालन गरिने भएको छ । शिक्षक परिचालनका लागि २ अर्ब २३ करोड बजेट विनियोजन भएको छ।
छात्रावृत्तिमा मात्रै २ अर्ब ७० करोड
सरकारले सबै छात्रावृत्तिलाई एकीकृत गरी कुल २ अर्ब ७० करोड बजेट विनियोजन गरिएको छ। जसमा विपन्न र अपांग भएका नागरिकका वालवालिका,सहितका छोराछोरी र जेहेन्दार विद्यार्थीगरी २६ लाख लाभान्वित हुने भएका छन्। यसअघि शिक्षा मन्त्रालयले फरक फरक शिर्षकमा छात्रावृत्तिमा बजेट विनियोजन गर्दै आएपनि पछिल्लो समय एक मुस्ट छात्रावृत्ति रकम विनियोजन गर्दै आएको छ।
यस्तै राष्ट्रपति शैक्षिक सुधार कार्यक्रममा ६ अर्ब विनियोजन गरिएको छ। सोही बजेट कक्षा कोठा निर्माण,प्राविधिक शिक्षकको व्यवस्था,शिक्षक तालिम, स्वयमसेवक शिक्षक परिचालन विज्ञान प्रयोशाला सूचना प्रविधि,ल्याब लगायतमा खर्च गरिने भएको हो। आगामी आर्थिक वर्ष १ हजार ८ सय विद्यालय भवन र ३८ आंगिक क्याम्पसको भवन पुर्ननिर्माण २ हजार ५ सय २० कक्षा एक एक हजारको संख्यामा विज्ञान प्रयोशाला,पुस्ताकालय र कम्युटर प्रयोगशाला स्थापना गरिने छ।
देशभरका ४६ लाख छात्राछात्र लाभान्वित हुने गरी निशूल्क पाठ्यपुस्तका लागि २ अर्ब ७६ करोड विनियोजन गरिएको छ। जसमा आधारभुत तहसम्मका विद्यालयमा रङ्गिन पुस्तक समेत छाप्ने बजेट विनियोजन गरिएको छ। उच्च शिक्षलाई गुणस्तरीय तथा प्रतिष्प्रधि बनाउन विश्वविद्यालय अनुदान आयोग माफर्त १७ अर्ब ४३ करोड विनियोजन गरिएको छ।
हाल ४३ जिल्लामा लागु भएको दिवा खाजा कार्यक्रम देशभर विस्तार गरिने भएको छ। त्यसका लागि ७ अर्ब ५२ करोड विनियोजन गरिएको छ। यसबाट ८ लाख बालबालिका लाभान्वित हुने सरकारको अनुमान छ।
छात्रवृति कार्यक्रमलाई एकिकृत रुपमा सञ्चालन गरिने। विपन्न, अपांङ,सहिदको बालबच्चा र जेहेन्दार २६ लाख विद्यार्थीलाई छात्रवृति दिइने भएको छ। त्यसका लागि २ अर्ब ७० करोड विनियोजन गरिएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
