काठमाडौं- ओटिसी मार्केट 'ओभर द काउन्टर'मार्फत वर्ल्ड लिङ्क कम्युनिकेसनको प्रतिकित्ता १० हजार ४१६ रुपैयाँमा ३३ हजार ६०० कित्ता कारोबार भएको छ। नेपालको सबैभन्दा ठूलो इन्टरनेट सेवा प्रदायक कम्पनी वर्ल्ड लिङ्कको ओटिसी मार्केटमा ३५ करोड रुपैयाँको कारोबार भएको हो।
यस वर्ष ओटिसी बजारमा १५ कम्पनीको कारोबार भएको छ। नेपाल स्टक एक्सचेन्जले ओटिसी मार्केट पनि सञ्चालन गर्दै आएको छ। दोस्रो बजारमा सूचिकृत नभएका कम्पनी ओटिसी मार्केटमा सूचिकृत भएर कारोबार गर्न पाउछन्। चालु आर्थिक वर्षको हालसम्म १७ वटा कारोबारमार्फत एक अर्ब ६२ करोड रुपैयाँको कारोबार भएको छ।
उक्त कारोबारमा नेपाल स्टक एक्सचेन्जकै सबैभन्दा धेरै एक अर्ब ११ करोड रुपैयाँको कारोबार भएको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकले नेप्सेको १० हजार कित्ता शेयर बिक्री गरेको थियो। राष्ट्र बैंकले बोलकबोलमार्फत १७ लाख २९ हजार ९८९ कित्ता बिक्रीको लागि आह्वान गरेको थियो। राष्ट्र बैंकले न्युनतम प्रतिकित्ता १०३५ रुपैयाँबाट बोलकबोल सुरु गराएको थियो।
तर, तीन वटा बोलकबोलमार्फत १० लाख कित्ताको लागि मात्रै आवेदन परेको थियो। जसमा प्रभु बैंकले प्रतिकित्ता १३०० रुपैयाँको दरमा २ लाख ५० हजार कित्ता खरिद गरेको थियो। त्यस्तै कर्मचारी सञ्चयकोषले ५ लाख कित्ता ११०१ रुपैयाँको दरमा हात पारेको थियो। कुमारी बैंकले दुई लाख ५० हजार कित्ता न्युनतम बोलकबोल मूल्य १०३२ रुपैयाँमै हाल पारेको थियो। यी सबै कारोबार पुस १७ गते नेप्सेको ओटिसी मार्केटमा कारोबार भएको हो।
ओटिसी मार्केटमा सिङ्गटी हाइड्रोपावरको दुई वटा कारोबारमार्फत आधार मूल्यमै ५ लाख ७५ हजार कित्ताको खरिद बिक्री भएको छ। यस बजारमा शेयर बजारमा लगानी गर्ने हाथवेको प्रतिकित्ता ६५ रुपैयाँको दरले ५ हजार कित्ता कारोबार भएको छ।
ओटिसी बजारमा १२० वटा कम्पनी सूचिकृत थिए। पछिल्लो समय १० वटा कम्पनीले प्राथमिक शेयर निष्काशन गरेपछि ११० वटामा झरेको छ। यस बजारमा अधिकांश कम्पनी, अस्पताल, कलेज तथा जलविद्युत् कम्पनी छन्। जलविद्युत् कम्पनीले बाध्यात्मक रुपमा प्राथमिक शेयर निष्काशन गर्नुपर्ने भएकाले नेप्सेमा सूचिकृत नहुन्जेल ओटिसीमार्फत कारोबार गर्छन्।
त्यस्तै लगानी कम्पनीहरु साथै पब्लिक लिमिटेड कम्पनीहरुले शेयर खरिद बिक्रीको सहजताको लागि ओटिसी बजारमा आउने गरेका छन्। कम्पनीहरुको शेयर मूल्य लगानीकर्ताहरुकै आपसी सहमतिमा हुन्छ। तर, नेटवर्थ भन्दा घटेर कारोबार गर्न पाइँदैन। यदि नाफामा शेयर बिक्री भयो भने व्यक्तिगत लगानीकर्ताले नाफाको १० प्रतिशत पुँजीगत लाभकर तिर्नुपर्छ। त्यस्तै संस्थागत रुपमा हुने कारोबारको भने १५ प्रतिशत र विदेशी कम्पनीसँगको कारोबारको हकमा भने २५ प्रतिशत पुँजीगत लाभकर तिर्नुपर्ने हुन्छ।
चालु आर्थिक वर्षको हालसम्म पुँजीगत लाभकर ७ लाख ५३ हजार रुपैयाँ आर्जन भएको नेप्सेले जनाएको छ। यो पुँजीगत लाभकरमा नेप्से र वर्ल्ड लिङ्कको जोडिएको छैन। कारोबार नेप्सेमै भएको भए पनि पुँजीगत लाभकर भने सिधै राजस्व विभागमा भुक्तानी भएको नेप्सेले जनाएको छ।
नेप्सेले ओटिसी मार्केटमार्फत भएको कारोबारबाट २४ लाख ४२ हजार रुपैयाँ कमिसन आर्जन गरेको छ। ओटिसी मार्केटमा कारोबार गर्दा विक्रेताले मात्रै कमिसन भुक्तानी गर्नुपर्ने हुन्छ। नेप्सेको नियम अनुसार २५ हजार भन्दा माथिको कारोबारमा ०.२० प्रतिशत, २५ हजार भन्दा माथि ५० हजार भन्दा तलको कारोबारमा ०.१८ प्रतिशत र ५० हजार भन्दा माथिको कारोबारमा ०.१५ प्रतिशत कमिसन भुक्तानी गर्नु पर्ने हुन्छ। यसका अतिरिक्त नियामकीय शुल्क ०.०१५ प्रतिशत भुक्तानी गर्नु पर्छ।
दोस्रो बजारमा सूचिकृत हुँदा धेरै प्रकृयाँ पुरा गर्नु पर्छ यसले गर्दा दोस्रो बजारमा सूचिकृत हुन नसक्ने तथा नचाहने कम्पनीहरुलाई नेप्सेले ओटिसी मार्केटको व्यवस्था गरेको हो। यसले गर्दा लगानीकर्ताहरुलाई शेयर खरिद बिक्री गर्न सजिलो हुन्छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।