काठमाडौं- पछिल्लो समय नेपाली फिल्मी क्षेत्र र यस भित्रका बेथितिका बारेमा बहस सुरु भएको छ। वर्षभरिमा निर्माण हुने करिब एक सयको हाराहारीका फिल्म भएपनि व्यापारिक हिसाबमा भने केही फिल्ममात्र सफल बन्ने गरेका भन्दै राजधानीमा आयोजित एक कार्यक्रमका वक्ताले चिन्ता प्रकट गरेका छन्।
एकपछि अर्को फिल्मले लगातार घाटा व्यहोरिरहँदा रहँदा सिंगो फिल्म उद्योग नै धराशायी भएको, कतिपय विश्लेषकको अनुमान पनि छ। अबौंको व्यवासाय गर्ने फिल्म उद्योग लगातार घाटामा जानुले यस क्षेत्रमा भविष्य खोजिरहेका पुस्तामा समेत नकारात्मक असर पर्न थालेको वक्ताहरूको बुझाइ छ।
‘चियापान तथा चलचित्र क्षेत्रको बेथिति’ विषयक एक अन्तर्क्रिया कार्यक्रममा बोल्ने वक्ताले चलचित्र क्षेत्रको भविष्यप्रति चिन्ता प्रकट गरेका हुन्। चलचित्र पत्रकार संघको आयोजना तथा चलचित्र निर्माता संघको सहकार्यमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा नेपाली फिल्मी क्षेत्रमा रहेको पछिल्लो अवस्था र विगतदेखि वर्तमानसम्मका समस्यामा छलफल र अन्तक्रिया भएको हो।
चलचित्र विकास बोर्डका नव–नियुक्त अध्यक्ष केशव भट्टराई, निर्माता संघका अध्यक्ष आकाश अधिकारी, चलचित्र संघका अध्यक्ष प्रदीपकुमार उदयलगायतको उपस्थितिमा सम्पन्न कार्यक्रमका अधिकांश वक्ताहरुले नेपाली फिल्मी क्षेत्रमा बेथिति र निराकरणका विषयमा धारणा राखेका थिए।
कार्यक्रममा बढ्दो फिल्म व्यापार र बक्स अफिसप्रति निर्माता तथा हलवालाको अविश्वास, प्रदर्शनका लागि अस्वस्थ्य प्रतिस्पर्धा, पारिश्रमिक र व्यापारका विषयमा गलत प्रचारलगायत विषय छलफलमा केन्द्रित थिए। उक्त विषयमा बोल्ने अधिकांश वक्ताले फिल्मी क्षेत्रको बेथितिको मूल जड नै फिल्मकर्मीमा इमान्दारिता हराउनु भएको उल्लेख गरे। फिल्मकर्मी, यससँग जोडिएका संघसंस्था, तथा सञ्चारकर्मी नै नेपाली फिल्म बजारमा बेथिति बढाउने तत्व भएको उनीहरूको धारणा थियो।
कार्यक्रममका बोल्दै चलचित्र संघका अध्यक्ष प्रदीप कुमार उदयले वर्ष २०७५ मा तीन वटा फिल्म बाहेक अन्य सबै फिल्महरु घाटामा गएको तर घाटामा गएकाले पनि सञ्चारमाध्यमको सहयोगमा भ्रम फैलाउँदै हिड्ने गरेकाले उद्योगमा बेथिति निम्ताएको औंल्याए।
उनले भने,‘वर्षमा झन्डै ३ सय फिल्म निर्माण हुँदा जम्मा ३ वटा फिल्म मात्र नाफामा छन्। यस्तो अवस्था के कारणले भयो खोज्नु जरुरी छ। यहाँ कलाकार पारिश्रमिक बढाउँदै बस्छन्। निर्माताहरु व्यापार रकम बढाउछन्। यी विभिन्न कुराले पनि उद्योगमा समस्या देखिएको छ। कलाकारले पारिश्रमिक बढाउनेभन्दा पनि गुणस्तरमा ध्यान दिनु जरुरी हुन्छ।’
यस्तै निर्माता संघका अध्यक्ष आकाश अधिकारीले फिल्म निर्माणमा हात हाल्ने निर्माताहरुमा फिल्म उद्योग र यसभित्रको वातावरणीय ज्ञानका कमीले पछिल्लो समय फिल्म क्षेत्रमा समस्या आएको उल्लेख गरे। उनले फिल्ममा लगानी मात्र गर्ने तर निमार्ण भइसकेपछि आम्दानीका आधार र हिस्सा केके हुन्छन्, यसभित्र करको दायरा कस्तो हुन्छ र फिल्महरु लगातार घाटामा गइरहदा पनि यस क्षेत्रमा हावि हुँदै आएका बिचौलियाहरुप्रति निर्माताहरुमा ज्ञानको अभाव हुनुपनि फिल्मक्षेत्रमा बेथिति निम्त्याउने अधार रहेको उल्लेख गरे।
अधिकारीले नेपाली फिल्मकर्मीहरुको व्यवहारप्रति असन्तुष्टि जनाउदै भने, ‘आजको यस कार्यक्रममा पनि फिल्म निर्माताको सहभागिता कम छ, यहाँ सिक्न, बुझ्न चाहने निर्माता नै छैनन्। सरकारलाई कर कति तिर्नुपर्छ, आम्दानी कसरी हुन्छ, जस्ता विषयमा पनि धेरै निर्मातालाई ज्ञान छैन।’ उनले थपे,‘चलचित्र रिलिज गर्ने कुरामा पनि नेपाली फिल्म बजारमा ठुलो समस्या छ।’
फिल्म बजार अस्तव्यस्त हुनुमा वितरकहरुमा इगो र रिसको भावभंगी पनि मूल कारण रहेको अधिकारीको ठम्याइ छ। यससँगै प्राविधिक विषयहरु फिल्मको इन्कोडिङमा समस्या भएको तथा ‘केडिएम’मा पनि समस्या भइरहेको अधिकारीको बुझाइ छ।
अन्तर्क्रिया कार्यक्रममा चलचित्र विकास बोर्डका अध्यक्ष केशव भट्टराईले बक्स अफिसको प्रभावकारिता विषयमा प्रष्ट पारेका थिए।
गत साउन १ बाट उपत्यकाभित्र लागू भएको बक्स अफिस प्रणालीलाई आँउदो साउन १ गते सम्ममा नेपालभर लागू गराउने जानकारी उनले दिए। उनले भर्खरै मात्र बोर्डमा नियुक्त भएको र यसक्षेत्रमा रहेका बेथिति न्यूनीकरणका लागी पर्ने पनि बताए। दसैं, तिहार, नयाँ वर्ष र तीजबाहेक प्रत्येक शुक्रबार मात्र फिल्म प्रदर्शनको वतावारण सृजन गर्ने, बक्स अफिस लागू भएका हलहरुको बक्स अफिस रिपोर्टको पारदर्शिता र विश्वसनीयतामा सुधार गर्ने लगायत विषयमा काम पर्ने अध्यक्ष भट्टराईको भनाई थियो।
यस्तै चलचित्र पत्रकार संघका अध्यक्ष सन्दीप सापकोटाले पनि पत्रकारले सही सूचना पाउनुपर्ने अधिकार रहेको बताउँदै फिल्मकर्मीलाई सही सूचना उपलब्ध गराउन माग गरेका थिए। फिल्मी उद्योगमा सञ्चार क्षेत्रले निम्त्याएको बेथितिको अन्त्य गर्न सबै फिल्मकर्मीको ध्यानकर्षण गराए। उनले फिल्म क्षेत्रमा देखिएका तमाम समस्याको निराकरणका लागि सबैभन्दा पहिले राष्ट्रिय चलचित्र नीति पारित गर्नतर्फ समेत नेपाल सरकारले ध्यान दिनुपर्ने पनि बताए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।