काठमाडौं– नेपाल नागरिकता (तेस्रो संशोधन) नियमावली २०८० राजपत्रमा प्रकाशित भएको छ। यससँगै नेपालको इतिहासमै पहिलोपटक गैरआवासीय नेपाली (एनआरएन) हरुका लागि गैरआवासीय नेपाली नागरिकता प्रदान गर्ने बाटो खुला भएको छ।
बुधबार प्रकाशित नियमावलीका अनुसार गैरआवासीय नेपाली (एनआरएन) हरुले गैर आवासीय नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र लिन विदेशबाटै आवेदन दिन पाउने भएका छन्। संशोधित नियमावलीअनुसार गैर आवासीय नेपालीले विदेशकै राजदूतावास वा महावाणिज्य दूतावासमा निवेदन दिन सक्ने व्यवस्था गरिएको छ। यस्तो नागरिकता लिन चाहने गैरआवासीय नेपालीले आफू वा आफ्नो बाबु, आमा बाजे वा बज्यैमध्ये १ जनाको नेपाली नागरिकताको आधारमा गैरआवासीय नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र लिन सोही नागरिकताको प्रमाणपत्र जारी भएको जिल्लाको प्रमुख जिल्ला अधिकारीसमक्ष निवेदन दिनुपर्नेछ।
गैरआवासीय नेपाली नागरिकता लिनका लागि हाल नागरिक रहेको मुलुकबाट लिएको राहदानीको प्रतिलिपि, नेपालको संविधान मान्ने प्रतिबद्धता, विदेशी नागरिकता लिएको प्रमाण आदि कागजात पेस गर्नुपर्नेछ। सार्क राष्ट्रमा बसोबास गर्नेहरूले भने गैरआवासीय नेपाली नागरिकता पाउने छैनन्।
गैरआवासीय नेपालीले नागरिकताका लागि निवेदन दिएपछि नेपाली दूतावास वा महावाणिज्य दूतावासले १५ दिनभित्र परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत् सम्बन्धित जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारीसमक्ष निवेदन पठाउनुपर्नेछ। यसरी निवेदन आएपछि प्रमुख जिल्ला अधिकारीसमक्ष ती गैरआवासीय नेपालीलाई चिन्ने एक नेपाली नागरिकले सनाखत गर्नुपर्नेछ।
प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाई गैरआवासीय नेपालीले पेस गरेको विदेशको नागरिकता र राहदानीमा शंका लागेमा उनले सम्बन्धित राजदूतावास वा महावाणिज्य दूतावासलाई वैधता जाँच गर्न लगाउन सक्नेछन्। यसरी वैधता जाँचको निवेदन आएमा १५ दिनभित्र दूतावास वा महावाणिज्य दूतावासले बुझेर जानकारी गराउनुपर्छ। गैर आवासीय नेपाली नागरिकता दिनुअघि प्रमुख जिल्ला अधिकारीले सम्बन्धित व्यक्तिलाई नेपालको संविधान र कानुन मान्ने प्रतिबद्धता अर्थात् शपथ गराउनुपर्नेछ। नेपाली नागरिकता लिन चाहने गैरआवासीय नेपालीले ईश्वर, देश र जनताको नाममा शपथ लिनुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ।
गत भदौ २९ गते बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले नेपाल नागरिकता नियमावली तेस्रो संशोधन पारित गरेको थियो।
एनआरएनएद्वारा स्वागत
गैरआवासीय नेपाली संघ अन्तर्राष्ट्रिय समन्वय परिषद्का अध्यक्ष कुल आचार्यले एनआरएनहरुलाई गैरआवासीय नेपाली नागरिकता प्राप्त गर्ने बाटो खुला भएको भन्दै त्यसको स्वागत गरेका छन्। ‘गैरआवासीय नेपाली नागरिकतालाई व्यवहारमा परिणत गर्न सघाउने नेपाल सरकारका सबै निकाय, माननीय सांसदज्यूहरु तथा राजनीतिक दलका सबै नेतृत्व गणप्रति हार्दिक आभार व्यक्त गर्दछु। प्राप्त उपलब्धिहरुको रक्षा गर्दै वंशजको नागरिकताको निरन्तरता लगायत नेपाली नागरिक सरहको हकका लागि हाम्रो प्रयास जारी रहने पनि दोहोराउन चाहन्छु,’ उनले भने।
तर लामो समयदेखि विदेशमा बसी रहेका अधिकांश नेपालीहरु भने अझै पनि दोहोरो नागरिकताकै पक्षमा देखिन्छन्। अमेरिकाको टेम्पे शहरका मुख्य योजनाविद् डा अम्बिका प्रसाद अधिकारीले आफुहरुको मुख्य चाहना नेपाली नागरिकता नखोसियोस् भन्ने रहेको बताए। ‘संसारभरिका २०० मध्ये ६० वटा देशमा दोहोरो नागरिकताको प्रावधान छ। जन्मसिद्ध नेपालीको नागरिकता खोसेर नेपाललाई फाइदा केही छैन,’ नेपाल लाइभसँग कुरा गर्दै अधिकारीले भने।
‘हामीले गरेको एक अध्ययनअनुसार नेपाल बाहिर बसोबास गर्ने नेपालीहरुको कूल आम्दानी नेपालमा बसोबास गर्ने झन्डै तीन करोड नेपालीहरुको आम्दानीसँग बराबर छ। त्यसैले प्रवासी नेपालीहरुबाट नेपालले प्राप्त गर्न सक्ने आर्थिक सम्भावना धेरै छ। एनआरएनए नागरिकता एउटा सकारात्मक कदम हो, तर नेपाल सरकारले (विदेशी नागरिकता लिंदैमा) वंशजको आधारमा प्राप्त नागरिकता छाड्नु नपर्ने कानून ल्याओस् भन्ने हाम्रो माग हो,’ अधिकारीले भने।
नेपाल नागरिकता (तेश्रो संशोधन) नियमावली २०८०:
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।