काठमाडौं– नेपाली कांग्रेसको १४ औं महाधिवेशन यही मंसीर २४ गतेदेखि काठमाडौंमा सुरु हुँदैछ। केही दिन अघि मात्रै कांग्रेसले ६ प्रदेशको अधिवेशन सम्पन्न गरेको छ।
मुलुक संघीय संरचनामा गएपछि पहिलोपटक कांग्रेसले प्रदेश संरचनामा नयाँ नेतृत्व चयन गरेको हो। सात प्रदेशमध्ये प्रदेश २ बाहेक सबैतिर कांग्रेसले प्रदेश नेतृत्व चयन गरिसकेको छ। ६ वटै प्रदेशमा भएका अधिवेशनमा कांग्रेसभित्रका विभिन्न गुट प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका थिए। बलियो देखिएको संस्थापन (सभापति शेरबहादुर देउवा) पक्षले प्रदेशमा पनि बहुमत स्थानमा नेतृत्व लिएको छ।
कांग्रेसमा वडा तहदेखि नेतृत्व चयन गर्ने क्रममा कैयौं ठाउँमा युवा र केही आशालाग्दा अनुहारले नेतृत्वमा अवसर पाए। तर, प्रदेश अधिवेशनमा भने त्यसको फरक तस्बिर देखिएको छ। प्रदेशको नेतृत्वमा दाबी गरेका पछिल्लो पुस्ताका आशलाग्दा दुई अनुहारले निर्वाचनमा पराजय बेहोरेका छन्।
कांग्रेसमा मौलाएको गुटगत राजनीतिका कारण आशलाग्दा नेता गुरुराज घिमिरे र भुपेन्द्रजंग शाहीले थोरै मतान्तरले प्रदेश नेतृत्वमा पराजय बेहोर्नुपर्यो। एउटा संयोग के भने संस्थापन इतर समूहमा रहेकै कारण प्रदेश १ मा घिमिरे र कर्णाली प्रदेशमा शाही पराजित भएका थिए। केन्द्रमा सम्भावना हुँदाहुँदै पनि प्रदेश झरेर नयाँ संरचनाको पार्टी नेतृत्व गर्ने आकांक्षा राखेका उनीहरु पराजित भएपछि कांग्रेसभित्र मात्र होइन, बाहिर पनि गुटगट राजनीतिको असरबारे बहस भइरहेको छ।
मतगणनामा सुरुआतदेखि अग्रता लिएका प्रदेश १ का सभापतिका प्रत्यासी गुरुराज घिमिरे अन्तिम नतिजा आउँदा जम्मा २ मतले पराजित हुन पुगे। प्रदेश १ मा घिमिरे कांग्रेसका प्रभावशाली नेताहरु डा शेखर कोइराला, सुजाता कोइराला लगायतको उम्मेदवार थिए। तर, उनीहरुले नै घिमिरेलाई मतदान गरेनन्। घिमिरे पराजित भएपछि डा शेखरले त आफूले मत नहालेकोमा क्षमा याचनासमेत गरिसकेका छन्।
घिमिरे कांग्रेसमा गणतन्त्रको मुद्दा उठाउनेमध्ये पर्छन्। घिमिरे, गगन थापालगायतले २०६२/६३ को आन्दोलनअघि नै उठाएको यो मुद्दामा अन्ततः कांग्रेस नै एकाकार हुनपुगेको थियो। कांग्रेसभित्र निष्ठाको राजनीति र विचारको बहस गर्ने नेताको छवि बनाएका उनी यसअघि दुईपल्ट केन्द्रीय सदस्य बनिसकेका थिए।
पार्टीका गलत नीति र नेतृत्वको कार्यशैलीविरुद्ध आवाज उठाउन नहिच्किचाउने उनलाई कांग्रेसको एउटा पंक्तिले आशाका रुपमा हेर्थ्यो। घिमिरेले अबको ४ वर्ष कांग्रेसको केन्द्र र प्रदेशमा त्यो भूमिका बहन गर्न पाउने छैनन्। कतिपय कांग्रेस नेताहरु यो पार्टीका लागि क्षति भएको टिप्पणी गर्छन्। जम्मा २ मतको अन्तरले पराजित भएका घिमिरेले भने निर्वाचनको क्रममा सत्ताको दुरुपयोग गरिएको बताएका छन्।
मंगलबार प्रकाशमान सिंह निवास चाक्सीबारीमा पत्रकारहरुसँग कुरा गर्दै उनले भने, ‘पार्टीभित्रको निर्वाचनमा हुने जित–हारलाई हामीले सहज रुपमा स्वीकार्ने गरेका छौं। म पनि राजनीतिमा खेल भावनाअनुसार चल्नुपर्छ भन्ने भावना राख्छु। तर, प्रदेश १ को परिदृश्य फरक देखियो। त्यो मूल्य श्खलनको चरम दृष्टान्त हो। पार्टीको आदर्श र मूल्यमान्यतालाई लगभग कुल्चिएर र अपहेलित गरेर प्रदेश १ को निर्वाचन सम्पन्न भयो। सत्ताको चरम दुरुपयोग गरियो।’
घिमिरेले आफ्ना मतहरु पनि लुटिएको दाबी गरे। ‘विराटनगरको सबैभन्दा महँगो होटलमा बसेर मतपत्र लुटियो। त्यो चित्र त्रासदीपूर्ण छ। मेरो आँखा अगाडि मतहरु लुटिएका छन्,’ उनले भने।
उनले ५२ जना मतदाताले मतदान नगरेको भन्दै त्यो उनीहरुको सार्वभौम अधिकार भएको बताए। ‘त्यसको जवाफ मैले दिन सक्दिनँ। तर, उहाँहरु नियत राखेर मत दिन नआउनुभएको होइन। गलत परामर्श दिइएकाले भ्रममा परेर नआउनुभएको हो,’ घिमिरेले भने।
केन्द्रमा सम्भावना हुँदाहुँदै पनि उनी प्रदेश राजनीतिमा जोडिन किन गए त? उनले यसमा फरक तस्बिर प्रस्तुत गरे। आफूले प्रदेश १ को सभापति बन्ने आकांक्षा राखेपछि सहमतिको सभापति बन्ने आशा गरेको, तर पार्टीको नेतृत्व तहमा छलफल नभएको गुनासो गरे। ‘बरु गठबन्धन बनाएर मेरो विरुद्धमा उम्मेदवार बनाउने काम भयो,’ उनले भने, ‘पार्टीमा विवेक नै हराएछ।’
कांग्रेस राजनीतिमा नयाँ पुस्ताले समेत आशा गर्ने भूमिका बहन गरेका नेता हुन् भुपेन्द्रजंग शाही। उनी कर्णाली प्रदेशमा सभापतिका प्रत्यासी बनेका थिए। संस्थापनइतर (रामचन्द्र पौडेल) समूहबाट सभापतिमा उम्मेदवार बनेका शाही पनि १०५ मतको अन्तरमा पराजित हुन पुगे।
शाहीले यसअघि कांग्रेसको केन्द्रीय कार्यसमितिमा सहमहामन्त्री वा प्रदेश समितिको सभापतिमा प्रतिस्पर्धा गर्ने बताएका थिए। अन्ततः उनी प्रदेश नेतृत्वको आकांक्षी बनेर प्रतिस्पर्धामा होमिए। त्यसक्रममा शाहीले कर्णालीमा नेपाली कांग्रेसलाई बलियो पार्टी बनाएर लैजाने भन्दै आफ्नो ३० बुँदे प्रस्ताव नै सार्वजनिक गरेका थिए।
कालीकोटबाट राजनीति सुरु गरेका शाही काठमाडौंसम्म आइपुग्दा विद्यार्थी राजनीति हुँदै कांग्रेसको भातृसंस्था तरुण दलको महामन्त्री बनेका थिए। २०७० सालको दोस्रो संविधानसभा र २०७४ सालको प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा उनी कालीकोटबाट उम्मेदवार बने, तर जित हात पार्न सकेनन्। दुबै निर्वाचनमा ‘वामपन्थी गढ’ भत्काउन नसकेका उनी यसपटक पार्टीको आन्तरिक निर्वाचनमा भने जित हात पार्नेमा विश्वस्त थिए। तर, संस्थापन इतर समूहको उम्मेदवार भएकै कारण उनको जित सम्भव भएन।
‘सुदृढ कांग्रेस र समृद्ध कर्णाली बनाउने सपना बोकेर कर्णाली प्रदेश सभापति पदको निर्वाचन प्रक्रियामा भाग लिएको थिएँ। मेरो चाहना नै गुट बलियो नभइ सिंगो कांग्रेस बलियो बनाउने हो,’ शाही भन्छन्, ‘निर्वाचनमा जाँदा विजय वा पराजय स्वाभाविक हो। निर्वाचन प्रक्रियामा पराजित हुँदा मैले प्रदेश सभापति पद गुमाएँ। तर, मैले कर्णालीमा कांग्रेसलाई बलियो बनाउने सुदृढ कांग्रेस समृद्ध कर्णालीको सपना गुमाएको छैन।’
कर्णालीमा आगामी सबै तहका निर्वाचनमा कांग्रेसलाई विजयी गराउने ठूलो चुनौती रहेको भन्दै उनले अब पार्टी एकढिक्का भएर अगाडि बढ्नुको विकल्प नभएको बताए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1764146706.png)
-1763721444.png)
