राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले बहुमतको सरकार बनाउन दिएको समयसीमा आज सकिँदै छ। विपक्षी दलहरुबीच बहुमत पुर्याउनका लागि कसरत भएपनि त्यसले मूर्त रुप पाइसकेको छैन। प्रमुख प्रतिपक्ष नेपाली कांग्रेसले आफ्नै नेतृत्वमा सरकार बनाउन विपक्षी अन्य दलसँग छलफल गरेपनि कुनै ठोस उपलब्धि भइसकेको छैन।
कांग्रेसको प्राथमिकता आफ्नो नेतृत्वको सरकार हो कि ओली सरकारको विस्थापन? कांग्रेसमा अहिले यी दुवै विषयमा बहस तीब्र छ। यही विषयमा कांग्रेस नेता अर्जुननरसिंह केसीसँग लिलु डुम्रेले गरेको संवाद :
बहुमत सिद्ध गरी सरकारको दाबी गर्ने आज अन्तिम दिन। नयाँ सरकार बनाउन प्रमुख प्रतिपक्ष असफल भएको हो त?
नयाँ सरकार बनाउने सम्भावना अझै टरेको छैन। नेपाली कांग्रेस प्रमुख प्रतिपक्ष हुनुको नाताले वैकल्पिक सरकारको दाबी गर्नु र त्यसको पहल गर्नु स्वाभाविक प्रक्रिया हो। सरकारको नेतृत्व लिन पहलकदमी लिने केन्द्रीय कार्यसमितिबाट हामीले निर्णय पनि गरेका हौं।
अहिलेको जुन जटिल र चुनौतीपूर्ण कालखण्ड छ। राज्य सञ्चालन प्रक्रिया, संवैधानिक अवयवहरु सबैलाई निस्तेज र नियन्त्रण गर्ने जुन अभ्यास गरिएको छ। कब्जाको शैलीमा वर्तमान सरकार गइरहेको छ। त्यसको विकल्पमा कांग्रेस कसैलाई पनि सहयोग गर्न सक्छ भनी जानुपर्छ। कांग्रेस सरकार बाहिर बसी माओवादी तथा जनता समाजवादी समर्थन गर्छौ भनेर अघि बढ्नु पार्टीको हितमा हुन्छ। यो मेरो पहिलेदेखिकै दृष्टिकोण हो।
प्रमुख प्रतिपक्षले वैकल्पिक सरकार बनाउने दाबी गर्ने स्वाभाविक हो। संविधानको धारा ७६ (२) को सरकार बनाउन अरु कुनै विकल्प छ भने त्यसको पनि खोजी गर्न उपयुक्त हुन्छ भन्ने मेरो धारणा हो।
अहिलेको महामारीमा सत्तालाई प्रमुख बनाउनु भन्दा पनि नेपाली कांग्रेसले कोभिडको त्रासदीपूर्ण अवस्थातिर ध्यान दिनु उपयुक्त हुन्छ। अस्पतालमा बेड पाइएको छैन। आईसीयू, भेन्टिलेटर, अक्सिजन जनताले पाइरहेका छैनन्। मान्छेहरु अकालमा मर्नु परिरहेको छ। यो अवस्थामा वैकल्पिक र सर्वदलीय सरकार निर्माण गरेर कोभिडको महादुस्मनलाई पराजित गर्नुपर्छ।
कांग्रेसले आफ्नो दाबी गर्दागर्दै पनि त्यसमा सहमति हुन सकेन भने ७६ (२) को अनुसार वैकल्पिक सरकार अरुको नेतृत्वमा हुने अवस्था आए त्यसलाई पनि स्वीकारेर जानुपर्दछ। जसपालाई सरकारको नेतृत्व दिएर हुन्छ भने किन खुला नहुने? अथवा, अरु कसैको नेतृत्वमा सरकार बन्छ भने किन नस्वीकार्ने? अहिलेको सरकारको दम्भ र निरकुंश शैलीबाट मुक्ति पाउन कांग्रेस खुला हुनुपर्छ।
सरकार बनाउन पार्टी तथा साथीहरुले गरिरहेको छलफल संवादमा सहयोग हुन्छ नै। अन्तिम अवस्थामा कांग्रेसले विकल्पमा पनि सोच्नुपर्दछ। आफ्नो नेतृत्वमा सरकार भएन भनेपनि वैकल्पिक सरकार बनाउन संयोजन गर्ने दायित्व कांग्रेसको हो। सरकार बाहिरै बसेर पनि हामीले सहयोग गर्छौं भन्न सक्नुपर्दछ। एक डेढ वर्ष सरकारमा बसेर यो महामारी र चुनौती सामना गर्न पनि कठिन छ।
कांग्रेसकै नेतृत्वमा सरकार बनाएपनि यो वीचमा भ्रष्टचारका दोषीलाई कारबाही गर्न सकिने अवस्था नबन्न सक्छ। खातैखातका भ्रष्टचारका अपराध छन्। ५८ प्रतिशत भ्रष्टचार बृद्धि भएको आँकडा छ। भोलि निर्वाचनमा जाँदा तिमीहरु पनि सरकारमा बसेका थियौ, खै के गर्यौ त भनेर जनताले सोध्ने अवस्था आउँछ। त्यसका लागि कांग्रेसले विकल्पको सरकार खोज्ने र बाहिर बसेर सहयोग गरौं भन्नु उपयुक्त हुन्छ। त्यसले आगामी निर्वाचनमा कांग्रेसका लागि सबैभन्दा सजिलो बाटो पनि हुन्छ।
बहुमतको सरकार बनाउन विपक्षी दलबाट महन्थ ठाकुरलाई प्रधानमन्त्री बनाएर जान सकिने विकल्प सुनाउनुभयो। पार्टीले त्यसलाई मान्ला र?
महन्थलाई पार्टीले स्वीर्काला वा अस्विकार गर्ला, माओवादी र जसपा मिलेर बनेको सरकारलाई बाहिरबाट सहयोग गर्नुपर्दछ भन्ने मेरो धारणा हो। पार्टीमा यो विषयमा छलफल त भएकै छैन।
७६ (२) अनुसार बहुमतको सरकारको पहल अन्तिमसम्म गर्नु कांग्रेसको राजनैतिक धर्म नै हो।
बहुमतको सरकार बनाउन अर्को विकल्प माधव पक्षका सांसदले राजीनामा दिने चर्चा पनि हो। यस विषयमा केही संवाद भएको छ?
बहुमत पुर्याउन उहाँहरुले राजीनामा दिने एउटा विकल्प हो। अन्तिम निर्णय उहाँहरुले गरिसक्नु भएको छैन। बहुमतको सरकार बनाउने छलफलका लागि आज अन्तिम दिन छ। हेरौ के हुन्छ। ७६ (२) को सरकार बन्न सक्ने सबै विकल्पका खोजी अन्तिम समयसम्म गर्नुपर्दछ। त्यसका लागि सबै दल खुला रुपले छलफल गर्नुपर्दछ।
माधव पक्षका सांसदले राजीनामा दिएर सहयोग गरे भने उपनिर्वाचनमा उहाँलाई जिताउन कांग्रेसले पहल गर्छ भन्ने आएको छ। त्यस्तो विषयमा छलफल भएको छ र?
त्यो विकल्पमा पार्टी भित्र छलफल भइसकेजस्तो मलाई लाग्दैन। यदि राजीनामा दिनुभयो भने उपनिर्वाचनमा कांग्रेसले पनि विचार गर्नुपर्दछ।
कोरोना महामारीको यो संकटमा जुध्न किन दलबीच मतैक्य हुन सकेन?
महामारीमा जनता मृत्युसँग लडिरहेका छन्। संवेदना व्यक्त गर्दागर्दै पनि व्यक्ति आफैं अन्योलग्रस्त बन्ने अवस्था बनेको छ। मृत्युदर र संक्रमण बढिरहेको छ। स्वास्थ्य उपचारका साधनको हाहाकार नै छ। मर्न लागेका जनताका लागि प्रधानमन्त्रीका विकासका कुराले केही राहत दिन्न।
अहिलेको महामारीलाई पार गर्न सबै दल एक ठाउँ हुनुपर्दछ। जनतालाई बचाउने संकल्प अहिलेको आवश्यकता हो। ७६ (२) को सरकार बन्यो भने यो महामारी विरुद्ध लड्न सर्वदलीय सरकार बनाउने अर्को पहल पनि गर्नुपर्दछ। अहिलेको एउटा मात्रै संकल्प कोभिडसँग लड्ने हो।
बहुमतको सरकार बन्न सकेन भने देश चुनावतिर जानसक्ने देखिन्छ। प्रधानमन्त्रीमा केपी शर्मा ओलीलाई नै राखेर चुनावमा जान कांग्रेस तयार होला?
पहिले संविधान विपरित प्रधानमन्त्रीले सदन विघटन गर्नुभयो। संविधान कुल्चेर घोषणा गरेको त्यो निर्वाचन भएको भए हामीले स्वीकार्ने अवस्था हुँदैनथ्याे।
अब संविधान अन्तर्गत नै निर्वाचन हुने अवस्था आयो भने त बहिष्कार गर्ने अवस्था आउँदैन। तर, ओली नेतृत्वको सरकारले निर्वाचन गरायो भने त्यो सत्ता कब्जाकै लागि हुनेछ। उहाँले गर्ने निर्वाचन निष्पक्ष हुनेमा बडो ठूलो आशंका छ।
आज बहुमतको सरकारको दाबी गर्ने अन्तिम दिन हो। आज केही हुनसक्ला?
निष्कर्ष निस्कियोस् भन्ने हो। बहुमतको सरकार बन्ने सम्भावना भने मैले कमजोर देखेको छु। अहिले अड्किएर बसेकालाई ‘तपाईहरु नै नेतृत्व गर्नुस्’ भनी उदारता कांग्रेसले देखाउनुपर्दछ। माधव नेपाल पक्षले के निर्णय गर्छ, त्यसमा पनि धेरै कुरा निर्भर गर्छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
![सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/kllllllllll-1729675876.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1725458095.jpg)
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
