काठमाडौं- प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले बिहीबार तामझामका साथ सुनकोशी–मरिन डाइभर्सन बहुउद्देशीय आयोजनाको शिलान्यास गरे। तर, उक्त आयोजनाको ठेक्का सम्झौता भने भइसकेको छैन। ठेक्काका लागि आयोजनाले निर्माण कम्पनीलाई ठेक्का स्वीकृति पत्र दिएको भएपनि सम्झौता भने भएको छैन।
प्रधानमन्त्री ओलीले उक्त आयोजनाको शिलान्यास सिन्धुलीको कमलामाई नगरपालिकाको कुसुमटारमा आयोजिक कार्यक्रममा गरेका हुन्। यो आयोजनाको निर्माण जिम्मा चीनको चाइना ओभरसिज इन्जिनियरिङ ग्रुप लिमिटेड (कोभेक)ले पाएको भएपनि ठेक्का सम्झौता भने हुन बाँकी छ।
४६ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी लागत अनुमान गरिएको उक्त आयोजनाको निर्माण कम्पनी छनोट भइ ठेक्का स्वीकृति पत्र दिइसकेको आयोजना प्रमुख सुशील आचार्यले दाबी गरे। ‘टेन्डरबाट छनोट भएको चाइना ओभरसिज इन्जिनियरिङ ग्रुप लिमिटेडलाई हामीले ठेक्का स्वीकृति पत्र दिइसकेका छौं,’ आचार्यले भने, ‘यो भनेको ठेक्का सम्झौता नै हो।’
सुनकोशी-मरिन डाइभर्सन बहुउद्देशीय आयोजनालाई राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाका रूपमा सूचीकृत गरी सरकारले गत वर्ष नै स्रोतको सुनिश्चित गरेको थियो। २०७६ माघ ६ गते बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले आयोजना अगाडि बढाउन स्वीकृति प्रदान गर्ने र स्रोत सुनिश्चित गरी शीघ्र कार्यान्वयनमा लैजाने निर्णय गरेको थियो।
यो आयोजना बहुउद्देश्यीय प्रकृतिको हो। भेरी-बबई डाइभर्सन आयोजनामा जस्तै सुनकोशीको पानी मरिनमा खसाल्दा सिँचाइ सुविधाका अलवा विद्युत समेत उत्पादन गरिनेछ। यो आयोजनाको ठेक्का समेत भेरी-बबई डाइभर्सन आयोजना निर्माण कम्पनीले नै पाएको छ। प्राविधिक अध्ययनअनुसार आयोजनाबाट कूल ४३ मेगावाट विद्युत उत्पादन हुनेछ।
सरकारले राष्ट्रिय गौरवको आयोजनामा समावेश गरेलगत्तै आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा सुनकोशी-मरिन डाइभर्सन बहुउद्देशीय आयोजनालाई २४ करोड ८३ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको थियो। त्यस्तै चालु आवका लागि उक्त आयोजनालाई २ अर्ब ४५ करोड ८५ लाख रुपैयाँ बजेट छुट्याइएको छ।
करिब ४६ अर्ब लागतको यो आयोजना निर्माणका लागि सुरुङमार्गको डिजाइन सकिएको आयोजनाले जनाएको छ। यो आयोजनाका लागि सुनकोशीबाट मरिनसम्म १३ किलोमिटरको सुरुङ निर्माण गर्नुपर्नेछ।
तामाकोशी र सुनकोशी मिसिने स्थानभन्दा ७ सय मिटर तल बाँध बाँधेर सुनकोशीको पानी सुरुङमार्फत् मरिनमा खसाल्ने योजना छ। मरिनको पानी बागमतीमा पुग्नेछ र बागमती सिँचाइ आयोजनामार्फत् थप एक लाख २२ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा सिँचाइ सुविधा पुर्याउन आयोजनाको लक्ष्य रहेको छ। मरिनमा खसेको पानी ४० किलोमिटर तल बागमती नदीमा बाँधिएको बाँधमा पुगेर सिँचाइ नहरमा लगिनेछ।
मरिनमा पानी खसाल्दा विद्युत गृह बनाएर २९ मेगावाट बिजुली उत्पादन गर्ने योजना छ। आयोजनाबाट उत्पादित बिजुली राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोडिनेछ। यो आयोजना बनेपछि सुनकोशीको ६४ क्युबिक मिटर प्रतिसेकेन्ड पानी मरिनमा झर्नेछ।
आयोजनाका अनुसार वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन तथा विस्तृत परियोजना प्रतिवेदनसमेत तयार भइसकेको छ। सुनकोशी र गोलन्जोर गाउँपालिकाको सीमाना नजिकै खुर्कोटबाट बाँध बाँधी सुरुङमार्फत् ६७ मिटर क्युसेक पानी मरिन खोलामा खसालिनेछ। सिन्धुलीको कमलामाई नगरपालिका–२ मा विद्युतगृह निर्माण हुनेछ।
विद्युत उत्पादन पछि बारा, पर्सा र रौतहटका एक लाख २२ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा सिँचाइ सुविधा उपलब्ध गराइने भएको छ। यो आयोजनाको निर्माण ५ वर्षमा सक्ने लक्ष्य राखिएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।