बैंकमा सेयर बन्धक हुँदा दोस्रो बजारमा कारोबार घट्यो

बैंक/बिमा/सेयर

अरुण सापकोटा मंगलबार, पुस १४, २०७७ ०९:००

काठमाडौं- बैंकबाट कर्जा लिने ग्राहकको सेयर बन्धक हुँदा दोस्रो बजारमा कारोबार रकम खुम्चिन थालेको छ। बजार अधिकतम सुधार हुँदा बैंकबाट सेयर धितो लिने ग्राहकको सेयर अहिले बैंकमा बन्धक भएर बसेको छ।

सेयर बजारमा अधिकतम सुधार हुँदा दैनिक ९ अर्ब रूपैयाँभन्दा माथिको कारोबार हुने गरेकोमा केही समयदेखि दैनिक ३/४ अर्ब रूपैयाँ हाराहारीमा कारोबार हुन थालेको छ। नेप्से सूचक १७ सय हुँदै २ हजार पुग्ने क्रममा औसत दैनिक कारोबार ८ अर्ब रूपैयाँभन्दा माथि थियो। केही सातादेखि दैनिक औसत कारोबार नै ४/५ अर्ब रूपैयाँ हाराहारीको हुने गरेको छ। जबकि नेप्से सूचक ९७ अंकले सुधार हुँदा पनि ५/६ अर्ब रूपैयाँभन्दा धेरै कारोबार हुन सकेन।

नेप्से सूचक तथा कम्पनीको सेयर मूल्य अधिकतम भएकै समयमा बैंकबाट सेयर धितो कर्जा लिनेहरूको सेयर अहिले सबैभन्दा धेरै बन्धकमा छ। लगानीकर्ताहरू अहिले दोहोरो चपेटामा छन्। अहिले सेयर बिक्री गर्दा घाटा लाग्छ, नबेच्दा हातमा पैसा हुँदैन। यसले गर्दा लगानीकर्तासँग लगानीयोग्य रकम हुन थालेको हो।

दोस्रो बजारमा हुने कारोबारको ८० प्रतिशत रकम बैंकिङ कर्जाबाट हुने ब्रोकरहरू बताउँछन्। अर्कोतर्फ दोस्रो त्रैमासिक अवधि सकिन लागेकाले गर्दा बैंकहरूले सेयर धतो कर्जामा पनि कडाइ गर्छन्। थप सेयर धितो कर्जा लिनका लागि लगानीकर्ताको सेयर बैंकमा बन्धक भएर बसको छ।

दोस्रो बजारमा सूचीकृत कम्पनीमध्ये अधिकांशले लाभांश घोषणा गरिसकेका छन्। दोस्रो बजारमा नेतृत्व गर्ने कम्पनीहरूले लाभांश घोषणा गरिसकेका छन्। कतिपयले लाभांश वितरण गरिसकेका छन् भने कतिपयको बुक क्लोज भइसकेको छ।

बुक क्लोज भएका कम्पनी कतिसम्म घट्छन् भनेर लगानीकर्ताले हेरिरहेका छन्। तर उनीहरूसँग पर्याप्त तरलता नहुँदा किन्ने ल्याकत राख्दैनन्। धेरै लाभांश दिने कम्पनीहरूले लाभांश घोषणा गरिसकेकाले ती कम्पनीमा खेलो फड्को कम हुँदै गएको लगानीकर्ताहरू बताउँछन्।

दोस्रो बजारमा पछिल्लो समय धेरै ठूलो रकम बैंकबाट आएको छ। बैंकबाट सेयर कर्जा लिएकाले पुस मसान्तमा ब्याज तिर्नुपर्छ। सेयर कर्जाका साथै अन्य क्षेत्रका ऋणीले पनि ब्याज जोहो गर्न विस्तारै सेयर बेचिरहेका छन्। यसले गर्दा बजार घटाउन मद्दत गरेको छ।

यस्तो समयमा बेच्ने दबाब बढ्नुलाई स्वाभाविक मानिन्छ। कतिपय लगानीकर्ताले यस्तो समयमा अझै बिक्रीको दबाब हुने र बजार घट्ने विश्लेषण गरिरहेका छन्। यही अवस्थालाई कुरेर बसिरहेका लगानीकर्ताले अहिले तत्काल लगानी गर्दैनन्।

जसले बजार अझै घट्छ भनेर कुरिरहेका छन्, उनीहरूले आफूसँग भएको पैसा बजारमा लगानी नगरि सञ्चित गरेर बसिरहेको बजार विश्लेषकहरू बताउँछन्। एक विश्लेषकले भने, 'अहिले मच्चिएर किन्ने बेला होइन बरु ब्याज तिरेर केही सञ्चित गरेर बसौँ भन्ने मनोविज्ञानमा लगानीकर्ता रहेका छन्।'

दोस्रो बजारमा सूचनाको व्यापार सबैभन्दा धेरै हुन्छ। सबैभन्दा पहिले कम्पनीको सूचना बाहिर सार्वजनिक हुनुभन्दा अगाडि नै कारोबार हुन्छ। सूचना बाहिर आएपछि अर्को चरणको कारोबार हुन्छ। र सूचनाको कार्यान्वयन हुने बेलामा कारोबार केही बढी हुन्छ। अहिलेको अवस्थामा दुई चरण सकिसकेको छ। अब तेस्रो चरणमा रहेकाले दोस्रो बजारमा कारोबारका लागि खासै उत्साह छैन।

अबको लगानीकर्ताको पर्खाइ पुस मसान्त सकिए पछि के हुन्छ भन्ने हो। जतिबेला सूचीकृत कम्पनीले दोस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरण सार्वजनिक गर्ने छन्, यस अवधिमा राजनीतिक घटनाक्रमले पनि लगानीकर्ताहरूलाई असर गरेको छ। 'राजनीतिक घटनाक्रम अन्योलतर्फ जाने हो कि निकासतर्फ जाने हो भन्ने कुराले पनि लगानीकर्ताहरूमा पर्ख र हेरको अवस्था छ,' एक धितोपत्र व्यवसायीले भने।

गएको महिना दोस्रो बजारमा उछाल हुँदा लगानीकर्ताले मँहगो दरका सेयर किनेका छन्। अहिले सेयर बिक्री गर्दा घाटा हुन्छ। त्यसैले उनीहरू बजार बढ्ने पर्खाइमा रहेकाले आपूर्ति रोकेर बसेका छन्। उनीहरूले बेच्न चाहिरहेका छैनन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।