नेपाली उत्पादन : कृषि क्रान्ति गर्ने सोचले ब्युँताएको ‘पोथी मेसिन’

अर्थ समाचार

निर्मला घिमिरे शनिबार, पुस ११, २०७७ १२:०५

इन्जिनियर सुमन पौडेल र उनले विकास गरेको चल्ला कोरल्ने ‘पोथी मेसिन’।

काठमाडौं–कैलाली टीकापुरका २५ वर्षीय इलेक्ट्रिकल इन्जिनियर सुमन पौडेलको सानैदेखिको सोच थियो–नेपालमा कृषि क्रान्ति गर्ने। अत्याधुनिक प्रविधिमार्फत् थोरै लगानीमा कसरी धेरै उत्पादन गर्न सकिन्छ भनेर उनी अध्ययन पनि गरिरहेका थिए।

खोज, अध्ययन र लगावले उनको सपना विस्तारै विपनामा परिणत हुँदै गयो। यसअघि नै कृषि क्रान्तिका लागि घरैबाट खेतबारीको अवस्था नियाल्न सकिने प्रविधि एग्रिकल्चर अटोमेशन सिस्टमलगायत अन्य प्रविधिसमेत विकास गरेका सुमनले पछिल्लो समय निकै लोकप्रिय प्रविधिको विकास गरेका छन्।

सुमन र विजयराज शाहीले नेपालमै पहिलो पटक इन्क्युबेट (अण्डाबाट चल्ला कोरल्ने) मेसिन बनाउन सुरु गरेका हुन्। उक्त मेसिनले चल्ला कोरल्ने हुँदा नाम नै ‘पोथी’ राखिएको छ।

करिब ६ वर्ष अगाडिदेखिको उनको अध्ययन, अनुसन्धान तथा मेहनतले करिब डेढ वर्षदेखि मात्रै व्यावसायिक स्वरुप पाएको हो।

‘६, ७ वर्ष देखिको अध्ययन लामो समयको प्रयासपछि बजारसम्म पुगेको छ। मलाई निकै गर्व लागेको छ। कृषिमा क्रान्ति गर्ने सोचले फेरि एक फ्डको मारेको छ,’ सुमन भन्छन्।

पोथी मेसिनबाट सुरुमा आफैँ चल्ला कोरल्ने र बिक्री गर्ने गरिएको थियो। बिस्तारै यसको माग अन्य कृषकसम्म पुगेको छ। पश्चिमदेखि पूर्वी नेपालका कृषकहरुले पोथी मेसिनको माग गर्न थालेका छन्। निकै सहज रुपमा चल्ला कोरल्न सकिने हुँदा यसको माग बढ्दै गएको सुमन बताउँछन्। उक्त मेसिनबाट कुखुरासँगै बट्टाई, हाँस, टर्कीका अण्डाबाट समेत चल्ला कोरल्न सकिन्छ।

मेसिनबाट कुखुराको चल्ला कोरल्न २१ दिन लाग्छ भने बट्टाईको अण्डाबाट चल्ला कोरल्न १७ दिन लाग्छ। हाँसको अण्डाबाट चल्ला कोरल्न २८ दिन लाग्छ। टर्कीको अण्डाबाट पनि २८ दिनमा चल्ला कोरल्न सकिन्छ।

पूर्ण स्वचालित यो मेसिनको अर्को उपयोगिता भनेको मोबाइलबाटै अवस्था नियाल्न सकिने प्रविधि हो। ‘आफ्नो मेसिनको अवस्था संसारका जुनसुकै कुनामा बसेर मोबाइलबाटै नियाल्न सकिन्छ। जसले गर्दा पनि यसको आकर्षण बढ्दै गएको छ,’ उनले भने।

त्यस्तै चल्ला कोरल्दा आवश्यक तापक्रम र आर्द्रतालाई पनि कायम गरिराख्नुपर्ने भएकाले मेसिनमा केही समय बत्ति नभए पनि काम गर्ने प्रविधि राखिएको छ। बत्ति गएको अवस्थामा पनि ४ घण्टासम्म मेसिनले काम गर्छ। यसबाट विद्युत पनि कम खपत हुने उनको भनाइ छ। त्यस्तै सोलार तथा इन्भर्टरबाट समेत चलाउन सकिने हुँदा नेपालका लागि निकै उपयोगी हुने इन्जिनियर पौडेलको विश्वास छ।

उनकाअनुसार पछिल्लो डेढ वर्षको समयमा २८ वटा चल्ला कोरल्ने मेसिन बिक्री भइसकेका छन्। ७० वटा मेसिनको अर्डर आएको छ। सरकारले कृषिजन्य सामग्रीमा ८० प्रतिशतसम्म छुट दिएकाले यसको बिक्री बढ्ने क्रममा छ।

‘अहिले त अर्डरअनुसार सेवा पुर्‍याउनै गाह्रो परेको छ,’ सुमनले भने, ‘अर्डर धेरै आइरहेको छ, गुणस्तरीयतामा ध्यान दिँदै विशेष छुटमा मेसिन दिएकाले ग्राहकहरु पनि निकै उत्साहित हुनुहुन्छ।’

मेसिनको मूल्य भने अण्डा अटाउने क्षमताअनुसार तय गरिएको छ।

यस्तो छ स्मार्ट मेसिनको मूल्यः

१७२ अण्डा क्षमता–६० हजार
३५२ अण्डा क्षमता– ६८ हजार
५२८ अण्डा क्षमता–८० हजार
७०४ अण्डा क्षमता–९० हजार
१०५६ अण्डा क्षमता– १ लाख १२ हजार
१२०० अण्डा क्षमता– १ लाख २४ हजार
१५०० अण्डा क्षमता–१ लाख ४० हजार
२१०० अण्डा क्षमता– १ लाख ८० हजार

इजिनियर सुमनका अनुसार न्यूनतम ६० हजार रुपैयाँदेखि अर्डरअनुसार क्षमता हेरेर २८ लाखसम्मको मेसिन तयार गर्न सकिन्छ।
‘हामीसँग भएको फुल अटोमेटिक मेसिनको मूल्य ६० हजारदेखि सुरु हुन्छ। अहिलेसम्म १५ हजारसम्म चल्ला एकैपटक कोरल्ने मेसिन बनाएका छौँ। फ्याक्ट्रीमै एकै पटक ३ हजार अण्डाबाट चल्ला कोरल्ने मेसिन बनाएर हामी डेलिभरी गर्न सक्छौँ,’ इन्जिनियर पौडेल भन्छन् ‘बाँकी त्योभन्दा धेरै क्षमताको मेसिनको अर्डर आयो भने हामी जहाँ राख्ने हो त्यहीँ गएर बनाइदिन्छौँ।’

नेपालमै चल्ला कोरल्ने मेसिन बनेसँगै व्यावसायिक रुपमा कुखुरा पालन गर्दै आएका कृषकहरुलाई निकै फाइदा पनि पुगेको छ। किनभने यसअघि चल्ला कोरल्ने मेसिन ल्याउनु पर्‍यो भने भारत पुग्नु पर्थ्याे। त्यसमाथि पनि केही गरी बिग्रिहाल्यो भने बनाउन कि भारत पुग्नुपर्ने कि भारतबाट टेक्निसियनहरु बोलाउनु पर्ने जस्ता समस्या थिए। अब भने मेसिन बिग्रिए पनि मर्मत गर्न त्यस्तो ठूलो समस्या छैन। सुमन पौडेलको टिमले मेसिन मर्मतको सेवा समेत ग्राहकहरुलाई उपलब्ध गराउँदै आएको छ।

‘हामीले बनाएको मेसिन प्रयोग गर्दा सर्भिस पाउन सजिलो छ,’ सुमन भन्छन्, ‘एक वर्ष त हामीले निःशुल्क सर्भिस दिएका छौँ। त्यसपछि पनि केही समस्या आयो भने हाम्रो टिमले सशुल्क सेवा उपलब्ध गराउँदै आएको छ।’

बाहिरबाट आउने प्रविधिहरुलाई प्रतिस्थापन गर्दै नेपाली प्रविधिको विकास गर्न कम्मर कसेर लागि परेका सुमनले नेपाली प्रविधिलाई विश्व बजारसम्म पुर्‍याउने सोच पनि बनाएका छन्।

नेपालको प्रविधि विश्व बजारमा पुर्‍याउन बजार व्यवस्थापनको पाटो राम्रो नभए पनि गुणस्तरीय उत्पादनमा ध्यान दिन सक्यो भने नेपाली प्रविधिमा पहिलो चरणमा दक्षिण एशियाली मुुलुकहरुसम्म पु¥याउनसकिन्छ भन्ने विश्वास उनमा छ।

‘विशेषगरी भारतबाट महंगो पैसा तिरेर मेसिनहरु ल्याउनुपर्छ। नेपाली प्रविधि भयो भने नेपाल र नेपालीलाई फाइदा हुन्छ भनेर नै हामीले प्रविधिको विकासमा जोड दिईरहेका छौँ,’ उनले भने, ‘अरुभन्दा फरक खालका प्रविधि विकास गर्न सकियो भने हामीले पहिलो चरणमा साउथ एशियन मुलुकहरुमा पुर्‍याउन सक्छौँ।’

सरकारले पनि नेपाली प्रविधिलाई विश्वबजारमा पुर्‍याउनसहजीकरण गरिदिए यसमा थप सहज हुने उनको भनाइ छ।

सरकारसँगै प्रविधिमा रुचि भएका तथा प्रविधि विकासमा टेवा पुर्‍याउनसक्ने क्षमता भएका युवाहरुले जुटेर काम गरे नेपाली प्रविधिले फड्को मार्ने उनको विश्वास छ। तर पछिल्लो समय नेपाली युवाहरु सरकारलाई दोष दिने र आफू देशको लागि मेहनत गर्न पछि पर्ने प्रवृत्तिले पनि नेपालले प्रविधि विकासमा फड्को मार्न नसकेको इन्जिनियर पौडेलको बुझाइ छ। पछिल्लो पुुस्तामा बढी महत्वाकांक्षा (मेहनत कम प्रतिफल बढी) खोज्ने प्रवृत्ति बढेसँगै युवा पलायन बढ्दै गएको उनको भनाइ छ।

‘युवाहरुमा मिहिनेत गर्ने बानी कम भइसकेको छ। प्लस टुसम्म पढेर विदेश छिर्न पाए त्यहाँ त जसरी पनि कमाउँछु भन्ने युवाको मानसिकता छ। त्यसमाथि अभिभावकले पनि छोराछोरीलाई विदेश पठाउन पाए त सुध्रिन्छन् अथवा आफूलाई पनि लैजान्छन् भन्ने धारणाले नेपाल पछाडी परेको छ,’ पौडेलले भने।

प्रतिफल पाउन मेहनतसँगै धैर्य पनि गर्नुपर्ने उनको जोड छ।

‘मेहनत नगरी सफल भइँदैन। सफल हुन मेहनतसँगै धैर्य पनि हुनुपर्छ। मैले पनि त १३ वर्षदेखि गरेको अनुसन्धानले बल्ल स्थान पाउन थालेको छ,’ नेपालमै इन्जिनियरिङ अध्ययन गरेर नेपालकै विकासका लागि लडिरहेका पौडेलले आफ्नो अनुभव साटे।

आफ्नो मेहनतले सफलता पाएसँगै सुमनलाई थप हौसला बढेको छ। प्रविधिको विकासमा देशलाई थप योगदान पुर्‍याउन मेहनत गर्ने उनको सोच छ।

प्रविधिको प्रयोगमार्फत् कृषि उत्पादनलाई थप परिस्कृत गरेर कृषिमा नेपाललाई आत्मनिर्भर बनाउने फराकिलो सपना बोकेका सुमनको प्रविधिमा रुचि राख्ने अन्य युवाहरुलाई एउटै सुझाव छ, ‘देशलाई माया गरौँ र लक्ष्यमा पुग्न मेहनतसँगै प्रतिक्षा पनि गरौँ।’
उनले विकास गरेको प्रविधिको बारेमा थप जानकारी नेपाल कृषि बजार फेशबुकबाट पनि पाउन सकिन्छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।