काठमाडौं–नेपाल राष्ट्र बैंकले ओभरड्राफ्टमा कडाइ गर्ने नीति लिएसँगै शेयर बजारमा गिरावट आएको छ। दोस्रो बजारमा घुमाउरो हिसाबले प्रवाह हुने कर्जालाई कडाइ गर्ने क्रममा बजारमा प्रभाव परेको हो। राष्ट्र बैंकले प्रतिव्यक्ति ओभरड्राफ्टको सीमालाई ५० करोड रुपैयाँमा सीमित गरेसँगै ठूला लगानीकर्तालाई असर पर्ने देखिएको हो।
राष्ट्र बैंकले एउटा ऋणीले समग्र बैंकहरुबाटै ५० लाख रुपैयाँभन्दा माथिको स्रोत नखुलेको व्यक्तिगत कर्जा ‘ओभरड्राफ्ट’ प्रवाह गर्न नपाउने व्यवस्था गरेसँगै ठूला लगानीकर्ता समस्यामा पर्ने छन्। यस्तो नियमले साना लगानीकर्तालाई खासै असर नगरे पनि अर्बौ रुपैयाँको कारोबार गर्ने लगानीकर्ता सबैभन्दा धेरै समस्यामा पर्छन्। बैंकहरुले तरलता धेरै भएको समयमा यस्तो कर्जा सजिलै प्रदान गर्छन्। ऋण प्रकृया सजिलो हुने भएकाले ऋणी र बैंक दुवै पक्षलाई सहज हुन्छ।
राष्ट्र बैंकको यस्तो कदमले दोस्रो बजारमा ठूलो असर पर्ने बजार विश्लेषकहरु बताउछन्। कतिपयले राष्ट्र बैंकको पटक–पटकको यस्तो कदम बजारको बढ्दो क्रमलाई रोक्ने प्रयास भएको भन्दै आरोप लगाउने गरेका छन्।
राष्ट्र बैंकको यस्तो कदमसँगै केही समय दोस्रो बजारमा अल्पकालीन वियरिस ट्रेण्ड देखिने प्राविधिक विश्लेषण गरिएको छ। अहिलेको अल्पकालीन वियरिस ट्रेण्ड अधिकतम १८३७ अंकसम्म तल झर्न सक्ने आँकलन गरिएको छ। यदि नाफा बुक गर्ने लगानीकर्ता हाबी भए भने यस्तो अवस्था आउने सक्ने उनिहरुको तर्क छ।
यस पटकको बजारलाई अझै पनि बैंकको व्याजदरले भने साथ दिने विश्लेषकहरु बताउछन्। अधिकांश वाणिज्य बैंकले कल डिपोजिटलाई घटाउँदै आएकोमा पछिल्लो समय मुद्दती निक्षेपको दरलाई पनि घटाउन थालेका छन्। व्याजदर बढाबढ गरेर बजार बिगार्दै आएको एनआईसी एशियाले समेत मुद्दती निक्षेपको व्याजदर घटाइरहेको छ। बैंकले मुद्दती निक्षेपको व्याजदर ६।५ प्रतिशतसम्म तल झारेको छ। जबकि बैंकले कुनै समय १२र१३ प्रतिशतसम्म दिएको थियो। अन्य बैंकको निक्षेप तान्न बैंकले उच्च व्याजदर दिएर अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा नै गरेको थियो।
नविल बैंकले पनि पुस महिनाको व्याजदर सार्वजनिक गर्ने क्रममा ५ वर्षभन्दा माथिको मुद्दती निक्षेपका लागि ८ प्रतिशत र अन्य मुद्दती निक्षेपको व्याजदर ५ देखि ७।५ प्रतिशतसम्म रहेको जनाएको छ। यसअघि वाणिज्य बैंकहरु आफैंले तय गरेको अधिकतम बोर्डर लाइनबाट तल झरेर व्याजदर सार्वजनिक गर्न थालेका हुन्।
अर्कोतर्फ वाणिज्य बैंकहरुले साधारण निक्षेपको व्याजदर साढे एक प्रतिशतसम्म तल झारेका छन्। बैंकमा निक्षेपको रुपमा पैसा राख्नुभन्दा अन्य क्षेत्रमा लगानी गर्दा बढी प्रतिफल आउने भएकाले अधिकांश लगानीकर्ताको ध्यान शेयर बजारमा देखिन्छ। व्याजदरको सकारात्मक सपोर्टका कारण पनि शेयर अझै माथि जाने केही विश्लेषकहरुको धारणा रहेको छ। बजार तीव्र गतिमा उकालो लाग्न थाले पनि रोक्ने प्रयास गरेकाले केही करेक्सन भने अवस्य हुनेछ।
तर पनि व्याजदर बढ्ने अवस्था नआउँदासम्म दोस्रो बजारको सुधार भने कायमै रहने देखिन्छ। कोभिड–१९ को प्रभाव विस्तारै न्यून भए पनि विकासका गतिविधि खासै अगाडि बढ्न सकेका छैनन्। शेयर बजारको पैसा घरजग्गामा नजाउन्जेल बजार सुधार हुनेछ। तर शेयर बिक्री गरेर घरजग्गामा लैजाने अवस्था आयो र व्याजदर उकालो लाग्न थाल्यो भने बजार पुनः ओरालो झर्ने निश्चित छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।