काठमाडौं–अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाको बहिर्गमनको हल्ला फैलाएर लामो समयदेखि शेयर बजार तल-माथि पार्ने ‘फण्डा’ अन्त्य भएको छ। उनको नाममा घट्दो बजारको विश्लेषण गर्ने लगानीकर्तालाई अबको केही समय गाह्रो पर्नेछ। खतिवडा हटेसँगै शेयर बजारमा उछाल आउने विश्लेषण गरिएकोमा उनको राजीनामापछि खुलेको शेयर बजारमा २१ अंकको गिरावट आयो। तर पछिल्ला तीन कारोबार दिनमा बजार सुधार हुँदा २० अंकको बाउन्स ब्याकसहित थप १० अंकले सुधार भएको छ।
प्राविधिक विश्लेषकहरुका अनुसार यस साता शेयर बजारमा अल्पकालीन बुल (सर्टटर्म बुल) देखियो। यसको प्रभाव आगामी सातामा पनि पर्ने देखिएको उनीहरु बताउछन्। विश्लेषकका अनुसार यस साता अल्पकालीन बुलका कारण नेप्से सूचक न्यूनतम १४७० देखि अधिकतम १५९० को बीचमा चल्नेछ।
आइतबार १५११ अंकबाट बजार सुरु हुनेछ। तीन दिनदेखि सुधारोन्मुख बजारको लक्ष्य १५४६ अंकसम्म हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ। त्यसपछि नाफा बुक गर्नेका कारण बजार केही करेक्सन हुने क्रममा १५७० अंकसम्म झर्न सक्ने विश्लेषण गरिएको थियो।
यो साता शेयर बजारमा ११ अर्ब ५२ करोड रुपैयाँको कारोबार भयो। गत साताको तुलनामा यो रकम ३।९ प्रतिशतले कम हो। पछिल्लो समय शेयर बजारलाई कारोबार रकमले पनि साथ दिइरहेको छ। बजार केही सुधार हुनेबित्तिकै कारोबार रकम तीन–चार अर्ब रुपैयाँभन्दा माथि हुने गरेको छ। पछिल्लो समय दैनिक औसत कारोबार दुई अर्ब रुपैयाँभन्दा माथि छ।
बजार पुँजीकरण २० खर्ब २१ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। बजार केही दिन सुधार भएको खण्डमा बजार पुँजीकरण इतिहासकै सबैभन्दा धेरै हुने देखिएको छ। नेप्से सूचक सबैभन्दा धेरै भएको समयमा बजार पुँजीकरण २१ खर्ब हाराहारी थियो। तर त्यतिबेलाको भन्दा अहिले सूचीकृत पुँजी तीन–चार गुणाले बढिसकेको छ। यस अवधिमा बैंक, वित्तीय संस्था र बिमा कम्पनीले पुँजी वृद्धि योजनामार्फत चार गुणा बढी पुँजी थप गरेका छन्। अर्कोतर्फ जलविद्युत कम्पनीसहित केही नयाँ कम्पनी बजारमा थपिएका छन्।
यो साता सबैभन्दा धेरै उछाल बिमा कम्पनीमा देखिन्छ। बिमा कम्पनीले अबको केही महिनामा अघिल्लो आर्थिक वर्षको लाभांस घोषणा गर्न थाल्ने छन्। यसले गर्दा पनि दोस्रो बजारमा बिमा कम्पनीप्रति लगानीकर्ताको आकर्षण बढिरहेको छ।
किन सुधार भैरहेको छ बजार?
पछिल्लो समय बजारलाई बैंकको व्याजदर र तरलताले सबैभन्दा धेरै साथ दिइरहेको छ। कोभिड–१९ कारण लगानीका सम्पूर्ण ढोका बन्द छन्। नयाँ क्षेत्रमा लगानी गर्न नपाउँदा लगानीकर्ताको ध्यान शेयर बजारमा छ। बजार बुझेका र नियमित कारोबार गर्ने लगानीकर्ताले आफ्नो घर खर्चदेखि करसमेत शेयर बजारबाटै तिर्न थालेका छन्। लगातार बजार सुधार हुँदा लगानीकर्ताको ध्यान पनि शेयर बजारमा नै केन्द्रित छ।
शेयर कर्जा लिनका लागि बैंकहरु आफै मार्केटिङ गर्दै हिडेका छन्। बैंकमा तरलता बढी हुँदा व्याजदर घटिरहेको छ। नयाँ कर्जाको माग नै नआउदा बैंकहरु आधार व्याजदर भन्दा पनि तल झरेर कर्जाको आह्वान गरिरहेका छन्। यसले गर्दा बैंकहरुको नयाँ ग्राहकको रुपमा शेयर लगानीकर्ता छन्।
अर्थतन्त्रका सम्पूर्ण सूचक नकारात्मक हुँदै गर्दा शेयर बजार भने लागतार बढिरहेको छ। सूचीकृत कम्पनीले दिने लाभांस पनि धेरै घट्ने सम्भावना छ। तर पनि बजार सुधार भइरहेको छ। नेपालको शेयर बजारलाई हेर्ने हो भने अर्थतन्त्र कमजोर हुँदा, लगानीका ढोका बन्द हुँदा र बैंकमा कर्जाको माग आउदा बजार सुधार हुने गरेको छ। अहिले कोभिड–१९ का कारण लगानी ठप्प छ। यसले गर्दा लगानीकर्ताले दोस्रो बजारबाट फाइदा लिइरहेका छन्।
दोस्रो बजारमा अनुमानको कारोबार हुन्छ। बजार सुधार हुने अनुमानका आधारमा लगानीकर्ता बढी हौसिन्छन्। बजार सुधार हुने मनोविज्ञान भयो भने त्यहाँ बजार सुधार हुने अरु कुनै अर्थतन्त्रका कुनै सूचक सुधार देखिनु पर्दैन।
नेपालको शेयर बजार पछिल्लो समय प्राविधिक विश्लेषकहरुका कारणले पनि प्रभावित हुने गरेको छ। उनीहरुले बजार सुधार हुन्छ भन्ने विश्लेषण गरे लगानीकर्ताहरु भएभरको क्षमता प्रयोग गरेर शेयर किन्न थाल्छन। बजार घट्छ भन्न थाले भने भएको शेयर पनि बेच्न थाल्छन्। यसले गर्दा उनीहरुले दिने जानकारीका आधारमा बजार धेरै प्रभावित हुने गरेको हो।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।