कुबेलाको सन्यास

क्रिकेट

कुबेलाको सन्यास

सराेज तामाङ आइतबार, साउन ३२, २०७७ १९:३८

काठमाडौं- भारतीय क्रिकेटर महेन्द्रसिंह धोनी क्रिकेटका महान खेलाडी मानिन्छन्। अझ भारतीय समर्थक र क्रिकेटरका लागि देवतासरह नै। पछिल्लो समय क्रिकेटमा गौण जस्तै देखिएका पूर्वकप्तान धोनीले शनिबार अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटबाट सन्यास लिए। तर के यो सही समय हो?

सन् २०१४ को डिसेम्बरमा टेस्ट क्रिकेटबाट सन्यास लिएका पूर्वकप्तान धोनीले एकदिवसीय र टी–२० अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटबाट सन्यास लिए। ३९ वर्षीय धोनी लामो समयदेखि टिम बाहिर रहँदै आएका थिए। इंग्ल्यान्डमा गत वर्ष सम्पन्न विश्वकप क्रिकेटबाट नै उनी टिम बाहिर थिए।

सन् २०१४ मा बंगलादेशमा सम्पन्न टी–२० विश्वकपमा भारतलाई पराजित गर्दै श्रीलंकालाई उपाधि दिलाएर एकैपटक दुई खेलाडीले सन्यास लिए। ती दुई खेलाडी थिए, कुमार सांगाकारा र महेला जयबर्देन। सन् २०१५ मा अस्ट्रेलियाका कप्तान माइकल क्लार्कले आफ्नो देशलाई विश्वकप क्रिकेटको उपाधि दिलाएर सन्यास लिए।

टी-२० विश्वकपमा श्रीलंकासँग हार्दा होस् या २०१५ मा भएको एकदिवसीय विश्वकपको सेमिफाइनल नै किन नहोस्, आलोचनाको केन्द्रबिन्दुमा थिए, महेन्द्रसिंह धोनी। श्रीलंकासँग फाइनलमा पराजित हुँदा धोनीले अविजित ७ बलमा ४ रन बनाए। योसँगै धोनीको आलोचना सुरु भइहाल्यो। धोनीले अब क्रिकेटबाट बिदा हुनुपर्ने तर्क सुरु गरिहाले।

२०१५ को विश्वकप सेमिफाइनलमा अस्ट्रेलियासँग ९५ रनले पराजित हुँदा ट्रोल विराट कोहलीको बनेपनि आलोचनामा भने तत्कालीन कप्तान धोनी नै तानिए। आलोचकले माइकल क्लार्कको उदाहरण दिँदै धोनीले सन्यास लिनु पर्ने तर्कवितर्क राखे।

खस्किएको ब्याटिङ प्रदर्शन सुधार गर्न क्रिकेट विज्ञहरुले राय र सुझाव दिइरहेका थिए भने आलोचकहरु आलोचना गर्नै व्यस्त भइरहे। तर महेन्द्रसिंह धोनीले सन्यासभन्दा पनि खेल करिअरलाई निरन्तरता दिँदै गए। २०१९ मा इंग्ल्यान्डमा भएको विश्वकप क्रिकेटको उपाधि भारतलाई दिलाउने राम्रो अवसर थियो धोनीलाई थियव। तर त्यहाँ पनि असफल भएपछि झनै धोनीको आलोचना भयो।

सेमिफाइनल खेलमा धोनी ५० मा रनआउट भए। स्कोर त राम्रै थियो तर धोनीले ७२ बलको सामना गरेकाले नै भारतको पराजयको मुख्य कारण पनि धोनी नै भएको भन्दै समर्थकले नाराबाजी समेत गरे। धोनीको करिब ५ वर्षयता तारिफभन्दा पनि बढी आलोचनाका केन्द्रमा रहे धोनी। आलोचना अवधिमा धोनीको खेल पहिलेको भन्दा खस्किएको थियो। २०१९ विश्वकपपछि आर्मीमै रमाएका धोनीले आर्मीको विभिन्न तालिम समेत लिन भ्याए। विज्ञहरुले धोनीलाई यसअघि नै ठूला प्रतियोगिता तथा विश्वकप खेल्दै सन्यास लिन सुझाव नदिएका होइनन् तर उनी खेलिरहे।

न कुनै प्रतियोगिता, न कुनै सिरिज। कोरोना भाइरसले छताछुल्ल बनाएको बेला धोनीको एक्कासी सन्यास घोषणाले क्रिकेटमा रमाउनेहरुका लागि अचम्मित नै बनाएको छ। धोनीसँगै भारतीय क्रिकेट टिमका पूर्वखेलाडी सुरेश रैनाले पनि सन्यास लिए।

कीर्तिमानी पूर्वकप्तानको लागि भारतीय क्रिकेट कन्ट्रोल बोर्ड (बिसिसिआई) ले कुनै अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट खेलबाट धोनीको बिदाइ गर्न सक्थ्यो। र गर्ने प्रचलन पनि छ। गांगुलीको बिदाइमा पनि भएको थियो, सचिनको सन्यासमा पनि। पूर्वकप्तान धोनी पनि क्रिकेटको स्मरणीय क्षण बनाउँदै सन्यासको बाटोमा जान सक्थे। तर धोनीले एक्कासी लिएको सन्यासले उनको स्मरणीय बिदाइलाई आफैले असफल बनाएका छन्।

यसकारण धोनी महान्
धोनी त्यस्ता खेलाडी हुन्, जसको नाममा धेरै कीर्तिमान दर्ज भएका छन्। धोनीकै कप्तानीमा सन् २००७ सालमा पहिलो पटक आयोजना भएको टी-२० विश्वकपको उपाधि भारतले जित्यो। धोनी नायक ठहरिए।

धोनीले आफ्नो कप्तानीमा टी-२० विश्वकपको उपाधिसँगै २०११ को एकदिवसीय विश्वकप र २०१३ को आइसिसी च्याम्पियन्स ट्रफिको उपाधि भारतलाई दिलाए। आइसिसीको तीनै वटा उपाधि दिलाउने धोनी एक्ला कप्तान हुन्। त्यसैले उनीमाथि सबैको सद्भाव छ, रहिरहन्छ।

सन् २०११ को विश्वकपको उपाधि भारतलाई दिलाउँदा तत्कालीन कप्तान धोनीको ठूलो भूमिका रह्यो। फाइनलमा श्रीलंकाविरुद्ध धोनीले अविजित ९१ रन बनाएका थिए। उनकै उत्कृष्ट प्रदर्शनमा भारतले विश्वकप जितेको थियो। विजयीभावसँगै धोनी सबैको प्रिय बने। सबैले जयजयकार गरे।

सन् २००४ मा राष्ट्रिय टिममा डेब्यू गरेका धोनीले ३५० एकदिवसीय खेलमा १० हजार ७७३ रन बनाएका छन्। यो क्रममा उनले १० शतक र ७३ अर्धशतक बनाए। ९० टेस्ट खेलमा उनले ६ शतक र ३३ अर्धशतकसहित ४ हजार ८७६ रन बनाए। त्यस्तै, टी-२० मा उनले ९८ खेलबाट १ हजार ६१७ रन बनाएका छन्।

धोनी त्यस्ता विकेटकिपर हुन्, जसले एकदिवसीय क्रिकेटमा १२० स्टम्पिङ गरेका छन्। अहिलेसम्म कुनै पनि विकेटकिपरले १ सयभन्दा बढी स्टम्पिङ गराएका छैनन्।

धोनीले एकदिवसीय क्रिकेटमा पहिलो शतक सन् २००५ मा पाकिस्तानविरुद्ध बनाए। यो शतकले उनलाई उचाइमा पुर्‍यायो। परिचय स्थापित गराइदियो। पाकिस्तानविरुद्ध शतक हानेकाले पनि भारतीय फ्यानबीच धोनीको चर्चा थप बढ्यो। धोनीले १२३ बलमा १४८ रन बनाएका थिए।

२००५ मै धोनीले श्रीलंकाविरुद्ध शतकसहित १८३ रन को उच्च स्कोर बनाए। जुन रन उनको लागि एकदिवसीय क्रिकेट करिअरमा सर्वाधिक उच्च रन बन्यो। २१० बलमा १८३ रनमा अविजित भएपछि उनको चर्चा झनै चुलियो। सबैले भारतीय क्रिकेटका स्टार र प्रतिभावान खेलाडीको उपनाम दिन थाले। हुन पनि सौरभ गांगुली, राहुल ड्रबिड, सचिन तेन्दुलकरपछि भारतीय क्रिकेटको बिँडो थाम्ने नै उनी थिए। सबैको धरोहर।

धोनीले अहिलेसम्म २००७ मा दक्षिण अफ्रिकाविरुद्ध शतकसहित अविजित १३९, हंकङविरुद्ध २००८ मा १०९, अस्ट्रेलियाविरुद्ध २००९ मै १२४ रन र सन् २००९ मै श्रीलंकाविरुद्ध १०७ रन बनाए। त्यस्तै, उनले शतक बनाउने क्रममा सन् २०१० मा बंगलादेशविरुद्ध १०१, सन् २०१२ मा पाकिस्तानविरुद्ध अविजित ११३, अस्ट्रेलियाविरुद्ध २०१३ मा अविजित १३९ रन र २०१७ मा इंग्ल्यान्डविरुद्ध १३४ रन बनाए।

धोनी कप्तान मात्रै थिएनन्, भारतीय क्रिकेटका अभिभावक पनि थिए। सबैलाई समेटेर उनी अघि बढ्थे। 'कुल' कप्तानको परिचय बनाएका उनले नयाँ पुस्तालाई अवसर दिनुपर्छ भन्दै सन् २०१७ मा एकदिवसीय र टी-२० अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटको कप्तानबाट सन्यास लिए। लामो समय आफ्नै पथमा डोर्‍याएका विराट कोहली कप्तान बने। विराट कप्तान बनेपनि धोनीले टिमबाट खेल्दै साथ र सहयोग गर्दै गए। तर अब विराटले धोनीको साथ र सहयोग मैदानभित्र पाउने छैनन्।