कहिलेदेखि सुरु हुन्छ खेलकुद?

फिचर

कहिलेदेखि सुरु हुन्छ खेलकुद?सरकारको अनुमति कुर्दै खेल संघहरु

सराेज तामाङ बुधबार, असार १०, २०७७ ११:५३

काठमाडौं- नेपालमा खेलकुद गतिविधि बन्द भएको तीन महिना नाघ्यो। अझै कहिलेबाट सुरु हुने यकिन छैन। सम्बन्धित खेल संघ भने खेलाडी अभ्यासको लागि राखेप, युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयसँग स्वीकृति लिने तयारीमा मात्र छ।

इटालीमा ३४ हजारभन्दा बढीले कोरोना भाइरस (कोभिड १९) को कारण ज्यान गुमाए। स्वयम खेलाडीलाई पनि कोरोना भाइरसको संक्रमण देखियो। तर पनि चर्चित लिग इटालियन सिरि ए लगाायतका अन्य घरेलु प्रतियोगिता सुरु भइसकेको छ।
जर्मनीमा ८ हजार ९ सय भन्दा बढीले ज्यान गुमाए। तर त्यहाँ एउटा अवधारण बन्यो, कोरोनालाई खेलेर जिताउनु पर्छ। र विश्वमा कोरोनाविरुद्धको सन्त्रास हटाउन नयाँ सन्देश दिनुपर्छ। जर्मन चान्सलर एन्जेला मर्केलले नै खेलकुदलाई मुख्य प्राथमिकतामा राख्दै लिग सुरु गर्न अनुमति दिइन्। बुन्डेस लिगा मे १६ तारिखबाट सुरु भयो। जुन युरोप महादेशमा कोरोनाबाट बन्द भएको लिग पुनः सुरु हुने पहिलो हो।
४२ हजार ५ सय भन्दा बढीले कोरोनाबाट ज्यान गुमाएको इंग्ल्यान्डमा पनि अहिले इंग्लिस प्रिमियर लिग फुटबल जारी छ। रोकिएको लिग सुरु भएसँगै खेलाडीहरुले पनि राहात पाएका छन्।
स्पेन जहाँ कोरोना कै कारण २८ हजार भन्दा बढीले ज्यान गुमाए। कोरोनाकै कारण स्पेनिस ला लिगा लगायतका घरेलु प्रतियोगिता ठप्प बन्यो। तर विभिन्न उपाय र प्रविधिको प्रयोग गर्दै पुनः लिग सुरु भइसकेको अवस्था छ।

इंग्ल्यान्ड, इटाली, जर्मनी र स्पेन कोरोना संक्रमणबाट उच्च जोखिम रहेका देशहरु हुन्। जहाँ ज्यान गुमाउनेको संख्या पनि अधिक छ। तर पनि यी देशहरुले खेलकुदको माध्यमबाट कोरोनाको त्रास हटाउन र रोकिएका लिगलाई सार्थकता दिन पुनः सुरु गरे।

युरोपका यी उदाहरणभन्दा बाहेक नै पनि सुरक्षित रुपमा खेल गतिविधिका फर्किएका देशहरु निकै छन्। छिमेकी देश भारतमा नै पनि स्वास्थ्य सुरक्षाका उपायहरु अपनाएर बन्द रंगशालामा खेल गर्ने अनुमति मिलिसकेको छ। जसका कारण हवाइ यातायात सहज हुनेवित्तिकै आइपिएल क्रिकेट जस्ता ठूला प्रतियोगिता गर्ने तयारी छ।

बन्द रंगशालामा खेल्नु पर्दा न त खेलाडीलाई मज्जा, न खेल हेर्ने दर्शकलाई। किन प्रतियोगितालाई पूर्णता दिन ती देशका सरकारले हिम्मत कसेर अनुमति दियो? यसको एउटै जवाफ हो, खेलकुदको महत्व। लामो समय मैदान बाहिर रहँदा खेलाडीमा पर्ने असरलाई मध्यनजर।

नेपालमा भने चैतदेखि कुनै पनि रोकिएका खेलकुदका अभ्यास भएको छैन। प्रतियोगिता त परैको कुरा। त्यसै पनि सुस्त सरकार झनै सधैँ छायामा परेको नेपाली खेलकुद। कोरोनाले निकै प्रभावित देशहरुले प्रतियोगिता पुनः सुरु गर्दा नेपालले किन गर्न सकेन त?

के नेपाल कोरोनाको सबैभन्दा उच्च जोखिममा हो? नेपालमा नै सार्वजनिक यातायातबाहेकका अरु विषय सहज बनाउँदै लग्ने प्रयास भए पनि खेलकुदप्रति वेवास्ता नै छ। खेलकुदका रोकिएको प्रतियोगिता र अभ्यास नगराउनुको एउटै कारण हो, यसको महत्व नबुझ्नु।

सरकारको स्वीकृति बिना कुनै पनि खेल संघले खेलकुद गतिविधि गर्न सक्दैनन् नै। अन्य देशमा पनि सरकारले अनुमति दिएपश्चात प्रतियोगिताहरु सुरु हुँदा यहाँका संघहरुलाई छटपटि नभएको भने होइन। तर राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप), युवा तथा खेलकुद मन्त्रालय लगायतका सम्बन्धित निकायबाट स्वीकृति कुर्दा कुर्दै समय ढिला हुने देखिएको छ।

‘समस्या कोभिडको मात्रै हो’
असार २ गते एन्फाको कार्यसमितिको आपतकालिन बैठकले विश्वकप अन्तर्गत दोस्रो चरणका बाँकी खेलहरुका लागि नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टिमलाई अभ्यास गराउन सरकारबाट स्वीकृति लिने निर्णय गरेको थियो। एन्फाले अनुमतिको लागि पठाएको पत्र राखेप हुँदै बल्ल युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयमा पुगेको छ।

‘विश्वकपको अभ्यासको लागि भनेर हामी अनुमति माग्दै छौं। अनुमति लिएपछि हामी क्लोज क्याम्प थाल्छौं। जहाँ कोरोनाविरुद्धको सबै परिक्षणदेखि सावधानीहरु अपनाउछौं’, एन्फा अध्यक्ष कर्माछिरिङ शेर्पा थप्छन्, ‘रंगशाला एएफसी र फिफाको मान्यता अनुसारकै छ। हामीलाई समस्या भनेको कोभिडको मात्रै हो। अब खेलमा दर्शकसहितको कि बिना दर्शक भन्ने कुरा चाहिँ अझै अलमल नै छ।’

विश्वकपअन्तर्गत दोस्रो चरणमा अझै नेपालले घरेलु मैदानमा तीन खेल खेल्नु पर्नेछ। जहाँ कोरोनाको कारण स्थगित भएर फेरि निकालिएको तालिका अनुसार नेपालले दशरथ रंगशालामा असोज २२ गते चाइनिज ताइपेईसँग प्रतिस्पर्धा गर्नेछ। असोज २७ गते अष्ट्रेलियासँग दशरथ रंगशालामै खेल्ने तालिका छ। त्यसको ठिक एक महिनापछि अर्थात कात्तिक २७ गते जोर्डनसँग प्रतिस्पर्धा गर्दै नेपालले विश्वकपअन्तर्गत दोस्रो चरणका खेलहरु सकाउने छ।

अनुमतिपश्चात जुलाई दोस्रो अथवा तेस्रो सातादेखि अभ्यास थालिने राष्ट्रिय टिम तयारी समितिका संयोजक मधुसुदन उपाध्यायको अनुमान छ।

‘यसअघि प्रारम्भिक छनोट भएका खेलाडीहरुलाई नै फेरि अभ्यासमा सामेल गरिने हो। हाम्रो फिजियोले घरैमा कसरी फिट रहने भन्ने कुरा सिकाइरहेका छन्। अहिले रोहित चन्दबाहेक सबै खेलाडी नेपालमै छन्। त्यसैले उनीबाहेक सबै अभ्यासमा हुन्छन्’, उनले भने।

त्यसो त एन्फाको प्रसासनिक काम भने अहिले पनि भइरहेको छ। एन्फाले यो अवधिमा रोकिएका अन्य फुटबल गतिविधि सञ्चालन गर्न के गृहकार्य थालेको छ? भन्ने प्रश्नमा एन्फा अध्यक्ष भन्छन्, ‘बी डिभिजन र सी डिभिजन पनि बिना दर्शक नै खेलाउने भनेर हामीले कोशिस गरिरहेका छौं। मुख्य कुरा त अनुमति हो। हामीसँग सबै कार्यक्रम तयार छ। लकडाउन नखुलेसम्म केही गर्न सक्दैनौं।’

कार्यतालिका कुर्दै क्यान
एन्फाले जस्तै नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) ले राखेपमा राष्ट्रिय टिम तयारीका लागि अनुमति माग्दै पत्र पठाएको छ। सरकारबाट अभ्यास गराउन अनुमति पाए काठमाडौं बाहिर रहेका खेलाडीलाई झिकाएर टिम तयारी थाल्ने क्यानको योजना छ।

‘अनुमति पाएपछि बाहिर रहेका खेलाडीलाई काठमाडौं ल्याएर अभ्यास गराउने योजनामा छौं’, क्यानका सचिव अशोकनाथ प्याकुरेलले जानकारी दिए।

त्यसो त, निर्वाचित भएर आएका पदाधिकारीले केही गर्न सकेन भनेर आलोचित भइरहेको बेला कोरोनाको विश्व संकटले क्यानका योजनाहरु पनि केही तुहिए। गत जेठमा महिला र पुरुषकै प्रधानमन्त्री कप प्रतियोगिता हुने तय थियो। त्यो कोरोनाले गर्दा हुन सकेन। अब बर्खा लाग्यो। प्रतियोगिता आयोजना गर्न सम्भव छैन। सचिव प्याकुरेल भन्छन्, ‘इन्डोर अभ्यास, एम्पायर र प्रशिक्षक ट्रेनिङहरु गराउने लक्ष्यमा छौं।’

हुन त, कोरोनाको कारण अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट परिषद्(आइसिसी) र एसियन क्रिकेट परिषद् (एसिसी) ले निकालेको कार्यतालिका नै परिमार्जित गर्नु पर्ने अवस्था आयो। क्यान पनि आफ्नो कार्यतालिका काम नलाग्ने बताउँछ।

‘हामीले बनाएको क्यालेन्डर अब काम लागेन। आइसिसी र एसिसी कै क्यालेन्डर पनि काम लागेन। अब अन्तर्राष्ट्रिय क्यालेन्डर के भएर आउँछ त्यसपछि मात्रै हामीले हाम्रो कार्यतालिका ल्याउनु पर्ने भयो’, सचिव प्याुकरेलले भने।

आइसिसीले यो संकटको समयमा अभ्यास गर्दादेखि प्रतियोगिताहरुमा सामेल हुँदासम्म के के उपाय अपनाउनुपर्छ भन्ने नियमहरु सार्वजनिक गरेको छ। यदि अभ्यास र खेलमा फर्कने हो भने ती नियमहरुको पूर्ण पालना गर्नैपर्छ।

पर्खेर हेरको अवस्थामा भलिबल संघ
कोरोनाले भलिबलका धेरै गतिविधि रद्द नै गरायो। जसको कारण अहिले नेपाल भलिबल संघ तत्कालको लागि योजना नै छैन भन्दै आइरहेको छ।

‘अहिले नेपाल भलिबल संघको योजना साच्चै नै छैन। संघको वार्षिक कार्यक्रम त कोरोनाको कारण रद्द भएको हो। सरकारले खेलकुद गतिविधि अगाडि बढाउन अनुमति दियो भने मात्रै हामी अघि बढ्छौं’, नेपाल भलिबल संघका महासचिव जितेन्द्र बहादुर चन्दको भनाइ हो यो।

त्यसो त, संघको चुनाव यहि महिना थियो। कोरोनाकै कारण त्यो पनि हुन सकेन। खेलाडीलाई अभ्यासदेखि अन्य प्रशासनिक कार्यहरु सरकारले लकडाउन पूर्णरुपमा खोलेपछि मात्रै गर्ने योजनामा छ संघ।

जेठमा महिला तथा पुरुषको लिग भलिबलदेखि बंगलादेशमा एबिसी एसियन सिनियर मेन्स भलिबल च्याम्पियनसिपसम्म थियो। सबै सरेको छ। भलिबलका अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता सेप्टेम्बरसम्म बन्द हुने भएपछि नेपाल भलिबल संघ पनि अहिले सुतेको छ।

महासचिव चन्द भन्छन्, ‘अब सरकारले जहिले खेलकुद गतिविधि गर्नु भनेर आदेश दिन्छ, त्यसपछि हामी रोकिएका कार्यक्रमहरु गर्छौ।’

नेपालमा सबै खेल संघहरु सरकारकै निर्णय कुरेर बसिरहेका छन्। तर सरकारले भने खेलकुदको महत्व नबुझ्दा गर्न सकिने गतिविधिहरु पनि भएका छैनन्। उच्च सतकर्ता र स्वस्थ्य परिक्षण गरेर खेलाडीको नियमित अभ्यास गराउने बाटो खोल्दै बन्द रंगशाला वा मैदानमा खेल खेलाउने वातारवण सरकारले सिर्जित गर्नतर्फ पहिल्यै ध्यान पुर्याउनु पथ्र्यो। खेलकुद मनोरञ्जन मात्रै हैन, रोगविरुद्ध लड्ने शक्ति पनि हो, भन्ने हेक्का हुनैपर्छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।