काठमाडाैं-पन्ध्रौँ आवधिक योजनाबाट घोषणा भएका १५ वटा गेमचेन्जर आयोजनाको बजेट दोब्बरले बढेको छ। यस वर्ष घोषणा भएका ती आयोजनालाई चालु वर्षको संशोधित खर्च अनुमानको तुलनामा दोब्बर धेरै बजेट दिइएको हो।
राष्ट्रिय योजना आयोगले उपलब्ध गराएको तथ्यांकअनुसार चालु वर्षमा ती आयोजनाको संशोधित खर्च अनुमान ३२ अर्ब ४४ करोड रूपैयाँ छ। कोरोना भाइरस संक्रमणको जोखिमका कारण आर्थिक कृयाकलाप न्यून भएकाले संशोधित अनुमानअनुसार पनि खर्च नहुने निश्चित छ। आगामी आर्थिक वर्षका लागि भने सरकारले यी आयोजनालाई ६३ अर्ब ७० करोड रूपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको छ।
गेमचेन्जर आयोजनामध्ये सबैभन्दा धेरै रकम १३२ केभी तथा अन्य प्रसारण लाइन आयोजनालाई दिइएको छ। यो आयोजनाका लागि १९ अर्ब ९४ करोड रूपैयाँ बजेट विनियोजन भएको छ। चालु वर्षमा यो आयोजनामा १३ अर्ब ६० करोड रूपैयाँ खर्च हुने संशोधित अनुमान छ।
एकीकृत स्वास्थ्य पूर्वाधार कार्यक्रमका लागि १४ अर्ब ३४ करोड रूपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। यो रकम चालु वर्षको संशोधित खर्च अनुमानको तुलनामा करिब १० अर्ब धेरै हो। चालु वर्षमा यो कार्यक्रममार्फत् ४ अर्ब १ करोड रूपैयाँ खर्च हुने संशोधित अनुमानमा उल्लेख छ।
पूर्व-पश्चिम राजमार्ग सुधार आयोजनाका लागि ८ अर्ब ९१ करोड रूपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको छ। यो आयोजनामा चालु वर्षमा २ अर्ब ८६ करोड रूपैयाँ खर्च हुने संशोधित अनुमान छ। यो आयोजनाअन्तर्गत सासेक राजमार्ग सुधार आयोजनालाई ४ अर्ब ३८ करोड, क्षेत्रीय व्यापारिक मार्ग विस्तार आयोजनालाई ३ अर्ब ४९ करोड र काकरभिट्टा-इनरुवा-पथलैया-नारायणगढ खण्डका लागि १ अर्ब ३ करोड रूपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।
चीनसँग सीमा जोड्ने गल्छी-त्रिशुली-मैलुङ-स्याफ्रुबेसी सडकका लागि १ अर्ब ३७ करोड रूपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। यो आयोजनामा १ अर्ब १२ करोड रूपैयाँ खर्च हुने संशोधित अनुमानमा उल्लेख छ। त्यस्तै प्रादेशिक र स्थानीय सडक सुधार आयोजनाका लागि ५ अर्ब बजेट विनियोजन गरिएको छ। यो आयोजनाका लागि चालु वर्षमा ३ करोड ५४ लाख रूपैयाँ मात्रै बजेट थियो।
सहरी करिडोर आयोजनालाई १२ करोड ६८ लाख रूपैयाँ बजेट दिइएको छ। चालु वर्षमा यो आयोजनालाई बजेट दिइएको थिएन। नयाँ सहर आयोजनालाई २ अर्ब बजेट दिइएको छ। चालु वर्षमा १ अर्ब ५६ करोड रूपैयाँ यही आयोजनामार्फत् खर्च हुने अनुमान छ।
सुनकोशी मरिन डाइभर्सन आयोजनालाई २ अर्ब ४५ करोड रूपैयाँ बजेट दिइएको छ। यो आयोजनामार्फत् चालु आर्थिक वर्षमा १ अर्ब ३ करोड रूपैयाँ खर्च हुने संशोधित अनुमान छ।
अर्को वर्ष गौरवका आयोजनालाई गेमचेन्जरले जित्ने
सरकारले आगामी आर्थिक वर्षका लागि राष्ट्रिय गौरवका आयोजनालाई ८८ अर्ब ३२ करोड रूपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको छ। यो रकम गेमचेन्जर आयोजनालाई विनियोजन गरिएको रकमभन्दा करिब २५ अर्ब धेरै हो।
आर्थिक वर्ष अर्थात् आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ पछि भने गौरवका आयोजनाभन्दा गेमचेन्जरले धेरै बजेट पाउनेछन्। योजना आयोगले तयार गरेको मध्यमकालीन खर्च संरचनाअनुसार आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ मा गौरवका आयोजनाले १ खर्ब ७ करोड बजेट पाउनेछन् भने गेमचेन्जर आयोजनाले १ खर्ब ३८ अर्ब रूपैयाँ बजेट पाउनेछन्। त्यसपछिको वर्ष अर्थात् आर्थिक वर्ष २०७९/०८० मा गेमचेन्जर आयोजनालाई १ खर्ब ८२ अर्ब बजेट दिइनेछ भने गौरवका आयोजनालाई १ खर्ब ६१ अर्ब रूपैयाँ बजेट दिइनेछ।
राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष प्रा डा पुष्प कँडेल राष्ट्रिय गौरवका कतिपय आयोजना सम्पन्न हुने चरणमा जाने भएकाले स्वाभाविक रूपमा उनीहरूको बजेट कम हुँदै जाने बताउँछन्। गौरवका आयोजना सम्पन्न भएपछि विकासका कामलाई निरन्तर अघि बढाउन गेमचेन्जर आयोजना अगाडि सारिएको उनले बताए।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।