कोरोना महामारीमा परदेश : केही मुलुकको श्रमिकलाई साथ, केहीले दिँदैछन् देश छाड्न दबाब

कोरोना अपडेट

निर्मला घिमिरे बिहीबार, वैशाख ४, २०७७ १३:०७

युएईमा अलपत्र नेपाली कामदार

काठमाडौं–कोरोना भाइरसको विश्व महामारीले नेपालसमेत प्रभावित बनिरहेका बेला नेपाली श्रमिकहरुको आकर्षक गन्तव्य मानिएका मुलुकहरुले कामदारलाई देश छाड्न दबाब दिन सुरु गरेका छन्।

खाडीका कुवेत, युएईलगायत मुलुकले आप्रवासी कामदार स्वदेश फिर्ताका लागि दबाब दिन सुरु गरेका हुन्। कतिपय मुलुकले बेतलबी बिदा दिने तथा कामदार कटौती गर्ने भएका छन्।

युएईले आफ्ना कामदार फिर्ता नलैजाने मुलुकहरुसँगको समझदारी भंग गर्ने विषयमा समेत छलफल गरिरहेको जनाएको छ।

अमेरिकाले पनि आफ्ना नागरिक नलैजाने मुलुकलाई भिसा प्रतिबन्ध लगाउने चेतावनी दिएका खबरहरु सार्वजनिक भइरहेका छन्। तर यतिबेला नेपाल आफैं पूर्ण लकडाउनमा छ। सबै अन्तर्राष्ट्रिय उडान ठप्प छन् भने विदेशबाट स्वदेश फर्कन नेपालीलाई समेत तत्कालका लागि प्रतिबन्ध लगाइएको छ।
मलेसिया, दक्षिण कोरियालगायत युरोपका कतिपय मुलुकहरुले भने नेपाली श्रमिकलाई आफ्नै नागरिकसरह व्यवहार गर्ने निर्णय गरेका छन्। यी मुलुकहरुले आपतकालीन अबस्थामा नेपाली श्रमिकहरुलाई साथ दिएसँगै केही सहज हुने भएको छ।

मलेसियामा क्वारेन्टाइनमा बसेका आप्रवासी श्रमिकले न्यूनतम पारिश्रमिक पाउने

नेपाली कामदारहरुको प्रमुख गन्तव्य मुलुक मलेसिया पनि यतिबेला लकडाउनमा छ। मलेसियाले क्वारेन्टाइनमा बसेका सबै आप्रवासीका लागि न्यूनतम पारिश्रमिक उपलब्ध गराउने निर्णय गरेको छ। हाल मलेसियामा ४ लाखभन्दा बढी नेपाली श्रमिक कार्यरत छन्।

कतिपय नेपाली श्रमिकहरु क्वारेन्टाइनमा दिन बिताइरहेका छन् भने कतिपय काममै खटिइरहेका छन्।

आफ्नै नागरिकसरह व्यवहार गर्दै कतार

नेपाली कामदारहरुको दोस्रो गन्तव्य मुलुक कतारले सबै आप्रवासीलाई समान व्यवहार गर्ने भएको छ। जसले ३ लाखको हाराहारीमा रहेका नेपाली श्रमिकहरु लाभान्वित हुने भएका छन्।

कतार सरकारले रोजगारदाता र श्रमिकहरुको सहमतिबिना कामदार हटाउन नपाइने निर्णय गरेको छ। त्यस्तै कोरोना संक्रमण रोकथामका लागि सरकारले देश लकडाउन गरेपछि क्वारेन्टाइनमा बसेका आप्रवासीलाई पनि न्यूनतम पारिश्रमिक तथा सेवासुविधा उपलब्ध गराउनुपर्ने भएको छ।

साथै आप्रवासीहरुलाई कोरोना संक्रमण भएमा कतार सरकारले रोकथाम, पहिचान र उपचारमा सबैलाई समान व्यवहार गर्ने जनाएको छ। सोहीअनुसार कतारले संक्रमित नेपालीहरुको उपचार गरिरहेको कतारस्थित नेपाली दूतावासले जनाएको छ । हालसम्म कतारमा दुई नेपाली कोरोना सक्रमित रहेको त्यहाँका स्थानीय सञ्चारमाध्यमले जनाए पनि दूतावासले भने संख्या यकिन गरेको छैन।

तर प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै दूतावासले कोरोनाबाट संक्रमित नेपाली आफ्नो सम्पर्कमा रहेको र उनीहरुको स्वास्थ्य अबस्था जटिल नरहेको उल्लेख गरेको छ ।

दक्षिण कोरियाले भिसा थपिदिँदा सहज

यो जटिल परिस्थितिमा दक्षिण कोरियाले भने नेपाली श्रमिकहरुको भिसा अवधि थप गरिदिएको छ । कोरियाको श्रम मन्त्रालयको पछिल्लो निर्णयअनुसार अप्रिल १४ तारिखदेखि लागु हुने गरी ५० दिन भिसा अवधि थप गरेको हो ।

यो निर्णयले भिसा अवधि सकिन लागेका र सकिएको अबस्थाका हजारौँ नेपाली लाभान्वित भएका छन् । नेपाल फर्किन प्रतिबन्ध रहेको अवस्थामा उनीहरुलाई कोरियामा रहन सहज भएको छ ।

आप्रवासी कामदार फिर्ता गर्न युएईको दबाब

कोरोना भाइरस संक्रमण बढ्दै गएपछि संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई)सरकारले रोजगारदातालाई आप्रवासी कामदार कटौती गर्न छुट दिएको छ। कोरोना संक्रमणको चपेटामा परेको अर्थतन्त्रलाई मध्यनजर गर्दै सरकारले यस्तो नीति अघि सारेको हो।

युएईको मानव संसाधन मन्त्रालयकाअनुसार पारिश्रमिक दिन समस्या परे रोजगारदाताले श्रमिक कटौती गर्न सक्ने छन्। कतिपयलाई बेतलबी बिदासमेत दिन सक्ने निर्णय भएको छ।

त्यस्तैगरी युएईले आप्रवासी कामदारहरु स्वदेश फिर्ता पठाउन सम्बन्धित मुलुकहरुलाई दबाब दिन सुरु गरेको छ। आफ्ना कामदार फिर्ता नलगे दुई मुलुकबीच भएको श्रम समझदारी रद्ध गरिने सम्बन्धमा युएईले छलफल गरिरहेको उल्लेख गरेको छ।

युएईमा करिब लाखको हाराहारीमा श्रमिकहरु छन्। युएई सरकारले यस्तो धारणाले त्यहाँ कार्यरत नेपालीहरुमा समस्या निम्तिन सक्ने देखिएको छ । युएईमा रहेका कतिपय श्रमिकहरुले त्यहाँ केही समयदेखि आफू भोकै बस्न बाध्य भएको गुनासो समेत गरिरहेको पाइएको छ।

कतिपय श्रमिकहरुले रोजगारी गुमाईसकेका छन्। कतिपयसेल्फ क्वारेन्टाइनमा दिन कटाइरहेका छन्।

कुवेतमा अवैधलाई जरिवाना मिनाहा, टिकट फ्री

कुवेत सरकारले त्यहाँ रहेका आप्रवासीहरुलाई स्वदेश फर्काउने नीति अघि सारेको छ। त्यहाँ अवैध रुपमा रहँदै आएका आप्रवासीहरुलाई स्वदेश फर्काउन कुवेत सरकारले आममाफी लागू गरेको छ । उनीहरुलाई स्वदेश फर्किन निःशुल्क टिकट समेत उपलब्ध गराउने भएको छ । सोहीअनुसार फिलिपिन्स, माल्दिभ्स, म्यानमार, लगायत मुलुकहरुले अवैध रुपमा रहँदै आएका र स्वदेश फर्कन चाहाने आफ्ना नागरिकहरुलाई लगिसकेका छन् ।

कुवेतमा नेपाली श्रमिकहरु पनि ठूलो संख्यामा अवैध रुपमा रहँदै आएको अनुमान छ । विशेषगरी घरेलु कामदारका रुपमा भारतको बाटो हुँदै पुगेका नेपाली महिला श्रमिकहरु ठूलो संख्यामा अवैध रुपमा रहेको पाइएको छ ।

कुवेत सरकारले यस्ता अवैध श्रमिकहरुलाई आममाफी दिई अप्रिल ३० तारिखसम्म स्वदेश फर्कन पाउने व्यवस्था गरेको छ। तर कुवेतबाट नेपालीहरु नेपाल आउन भने प्रतिबन्ध गरिएको छ। प्रतिबन्धका कारण तत्काल नेपाल फर्काउन समस्या रहेका कारण कुवेतसँग सरकारले कूटनीतिक पहल गर्ने दूतावासले जनाएको छ। अवैध श्रमिकहरुका सम्बन्धमा के गर्ने भनेर निर्णय भइनसकेको दूतावासकी द्वितीय सचिव जानकी ओझाले नेपाल लाईभलाई बताइन्।

तर अवैध रुपमा रहँदै आएका नेपालीहरुसँग दूतावासले सम्पर्क गरिरहेको उनको भनाइ छ।

रोमानियामा ५ सय नेपाली कामदारलाई बेतलबी बिदा

कोरोनाका कारण कामबाट निकाल्नुपर्ने अवस्थाका ५ सय श्रमिकहरुलाई रोमानियाले बेतलबी बिदामा राखेकोे छ।

हस्पिटालिटी क्षेत्रमा कार्यरत ५ सय श्रमिकहरुलाई बेतलबी बिदामा राखिएको हो।

रोमानियामा काम नभएर अलपत्र परि फर्किने अबस्थाका ५ सयलाई बेतलबी बिदा र अन्य क्षेत्रका १ हजार श्रमिकलाई ७५ प्रतिशत पारिश्रमिक दिने गरी महावाणिज्यदूत नवराज पोख्रेलले रोजगारदाता र श्रमिकबीच सहमति गराएका छन्।
त्यहाँ करिब ३ हजारको संख्यामा नेपाली श्रमिक छन्।

७७ प्रतिशत नेपाली स्वदेश फर्कन चाहन्छन्

गैह्रआवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) को सर्वेक्षणअनुसार ७७ प्रतिशत नेपालीहरु यो समयमा स्वदेश फर्कने चाहना गरिरहेका छन्।

रोजगारी गुमेका, भिसा अवधि सकिएको अवस्थाका र कोरोना त्रासका कारण अधिकांशले स्वदेश फर्किने चाहना राखेको एनआरएनएको सर्वेक्षणले देखाएको छ।

माल्दिभ्स, खाडी, मलेसियालगायत कतिपय देशमा कार्यरत रहँदै आएका नेपाली श्रमिकहरुले कोरोना त्रासका कारण आफूहरु जटिल समस्यामा परेको भन्ने बहाना बनाएर देश फर्काउन आग्रह गरिरहेकोसमेत भेटिएको छ ।

यसअघि केही सञ्चार माध्यमहरुमा माल्दिभ्सले ५ हजारको संख्यामा श्रमिकहरुलाई टिकट थमाइसकेको र अव कहाँ जाने भन्ने समस्यामा श्रमिकहरु रहेको समाचार प्रकाशित भए पनि वास्तविकता त्यस्तो नरहेको पाइएको छ। माल्दिभ्समै बस्ने केही नेपालीहरुले त्यहाँ त्यस्तो समस्या नभएको र देश फर्किने बहानामा केही नेपालीहरुले आतंक मच्चाएको बताएका छन्।

नेपालमा ‘नो इन्ट्री’

कोरोना भाइरस रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि पछिल्लो समय सरकारले देश पूर्ण रुपमा लकडाउन गरेको छ। अन्तर्राष्ट्रिय तथा सबै आन्तरिक उडान्, बन्द गरिएको छ। अत्यावश्यक बाहेकका सबै सेवा वैशाख १५ गतेसम्मलाई बन्द घोषणा गरिएको छ । त्यस्तै अन्य मुलुकबाट नेपाल आउन सबै यात्रुलाई तत्कालका लागि प्रतिबन्ध लगाइएको छ।

सरकारले विदेशमा समस्या परे दूतावासमार्फत् कूटनीतिक पहल गर्ने वा विभिन्न संघसस्था र गैह्रआवासीय नेपाली संघसँग समन्वय गरी सहयोग गर्ने जनाएको छ। समस्यामा परेकाहरुलाई तत्काल स्वदेश फर्काउन नमिल्ने भन्दै सरकारले यथास्थानमा रहन आग्रह गरेको छ ।

विदेशमा नेपालीहरुलाई कुनै समस्या परेमा श्रम र परराष्ट्र मन्त्रालयले समन्वय गरी कूटनीतिक पहल गरिरहेको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयका सहसचिव सुमन घिमिरेले बताए।

‘हामी समन्वय गरेर काम गरिरहेका छौँ, परराष्ट्र मन्त्रालय र दूतावासमार्फत् समस्या सुल्झाउनका लागि कूटनीतिक पहल भइरहेको छ’ सहसचिव घिमिरेले नेपाल लाईभसँग भने।

हाल रोजगारीको खोजीमा भारतबाहेकका मुलुकमा मात्रै ४० लाखभन्दा बढी नेपालीहरु विदेशिएका छन्। अध्ययन तथा विभिन्न सिलसिलामा पनि लाखौँ नेपालीहरु विदेशिएका छन्

भारतमा मात्रै २५ लाख नेपाली रहेको अनुमान छ।