हेटौंडा : सबै वडामा उच्च सतर्कता, विदेशबाट आउनेका घरमा स्वास्थ्यकर्मीको निगरानी

कोरोना अपडेट

लिलु डुम्रे बुधबार, चैत २६, २०७६ १३:०४

काठमाडौं–हेटौंडा उपमहानगरपालिका सीमित स्रोत साधनका वाबजूद कोरोना भाइरस संक्रमण जोखिम न्यूनीकरणमा जुटेको छ। उपमहानगरले नगरका सबै १९ वटै वडामा उच्च सतर्कता रहेको र भारतलगायत विदेशबाट फर्कनेहरुलाई स्वास्थ्यकर्मीले घर–घरै गएर निगरानी गरिरहेको दाबी गरेको छ।

यद्यपि जोखिम न्यूनीकरणका लागि केन्द्रबाट प्राप्त सहयोग अपर्याप्त रहेको उपमहानगरपालिकाले जनाएको छ। स्वास्थ्यकर्मीका लागि अत्यावश्यक सुरक्षा सामग्री अभाव हुँदा कोरोनाविरुद्धको लडाइँमा समस्या थपिएको उपमहानगरपालिकाको भनाइ छ।

विदेशबाट आउनेलाई क्वारेन्टाइन अनिवार्य

चैत १० अघि भारतसहित अन्य देशबाट आउनेको पहिचान गरी उनीहरुलाई सेल्फ क्वारेन्टाइनमा बस्न अनिवार्य गरेको उपमहानगरपालिकाले जनाएको छ। विदेशबाट आउनेको संख्या हेटौंडा उपमहानगरभित्र २१४ छ। उनीहरु प्रत्येकको घरमा गएर स्वास्थ्यकर्मीले स्वास्थ्य परीक्षणसमेत गर्ने गरेको मेयर हरिबहादुर महतले जानकारी दिए। उपमहानगरपालिकाले सेल्फ क्वारेन्टाइनमा बस्नका लागि प्रोत्साहन गर्नुका साथै २ साता बस्नुपर्ने अनिवार्यसमेत गरेको छ। घरमै सुरक्षित बस्न चाहनेका लागि स्वास्थ्यकर्मीको निगरानीको व्यवस्था गरिएको छ।

सबैगरी २० स्वास्थ्य चौकीका स्वास्थ्यकर्मीहरु कोरोना भाइरस संक्रमणको रोकथाम र नियन्त्रणमा खटिएका छन्। खटिएका कर्मचारीलाई उपमहानगरले प्रोत्साहन भत्तासमेत उपलब्ध गराउने भएको छ। कोरोना भाइरसको रोकथाम र नियन्त्रणमा ७३ जना खटिएका छन्। उपमहानगरले बनाएको क्वारेन्टाइनमा हालसम्म डेढ दर्जनले स्वास्थ्य परीक्षण गरााएका छन्। सबैको नतिजा नेगेटिभ आएको छ।

उपमहानगरपालिकाले हेटौंडा एकेडेमीलाई क्वारेन्टाइन बनाएको छ। १९ वडा रहेको उपमहानगरपालिकाका सबै वडामा उच्च सर्तकताका साथ कोरोना रोकथाम तथा नियन्त्रणमा लागेको मेयर महतले जानकारी दिए। उनले भने, ‘उच्च सतर्कताका साथ स्थानीय र प्रदेश सरकार लागेका छौं।’

हेटौंडा अस्पताल र उपमहानगरपालिकाले उपलब्ध गराएका मेडिकल सामग्रीसहित कर्मचारी काममा खटिएका छन्। तर प्रर्याप्त सामग्री भने उपमहानगरसँग छैन। मेयर महतले भने, ‘पीपीइ ओरिजनल पाउन सकिएको छैन।समस्या राष्ट्रव्यापी नै छ।’ संकटको बेलामा आवश्यक सामग्रीमा कालोबजारी भएको भन्दै महतले व्यापारीप्रति असन्तुष्टि व्यक्त गरे। छिटो किन्नका लागि सार्वजनिक खरिद ऐन वाधक भएको उनले बताए।

सुरक्षा सामग्रीको चरम अभाव खेप्दै स्वास्थ्यकर्मी

संक्रमण परीक्षणको मुख्य केन्द्र हेटौंडा अस्पताल बनेको छ। स्वास्थ्य परीक्षणका लागि आउनेहरुका लागि अस्पतालमा गेटसँगै ज्वरोको नाप लिने कार्य हुन्छ। अस्पतालले ज्वरो नाप्नकै लागि छुट्टै ‘स्टेशन’ समेत बनाएको छ। प्रवेश गर्नेहरुका लागि सेनिटाइजरले हात सफा गर्न अनिवार्य गरिएको छ।

अस्पतालले २४ घन्टा नै सञ्चालनमा रहने गरि ज्वरो क्लिनिक सुरु गरेको छ, जहाँ डाक्टर,प्यारामेडिक्सलगायतका स्वास्थ्यकर्मी खटिएका छन्। क्लिनिक सुरु भएको ६ दिनमा परीक्षण गर्नेको संख्या ८८ पुगेको छ। विदेशबाट आएको तथा कोरोनाको भाइरससँग मिल्ने लक्षण देखिएमा थप परीक्षणका लागि आइसोलेसनमा पठाउने गरिएको छ।

अस्पतालको नियमित सेवाहरु पनि यथावत रुपमा सञ्चालित छन्। ओपिडी र आकस्मिक सेवा निरन्तर सुचारु छन्। लकडाउनको समयमा विगतको तुलनामा अन्य रोगका बिरामीको संख्या उल्लेख्य घटेको छ। हेटौंडा अस्पतालमा कार्यरत चिकित्सक डा राजु सेढाईंले भने,‘लकडाउन अघि पाँचसय बढी बिरामी हेथ्र्यौ भने अहिले एक सयको हारहारीमा बिरामीको परीक्षण हुने गरेको छ।’

हेटौंडा अस्पतालले आइसोलेसनसमेत सुरु गरेको छ। प्रदेश सरकारले आइसोलेसनको व्यवस्थापकीय सम्पूर्ण जिम्मेवारी अस्पताललाई दिएको छ। कोरोना भाइरस संक्रमण परीक्षणका लागि स्वाब लिने कार्य अस्पतालले गरेको छ। नमूना बाहिर पठाउने,आइसोलेसनमा रहेकाको रेखदेख,खानाको व्यवस्थापन अस्पतालले गर्दै आएको छ। आइसोलेसनमा भर्ना नै भएर बस्नेको संख्या हालसम्म छैन।

हालसम्म नौं जनाको स्वाब परीक्षण गरिएकोमा सबैको नतिजा नेगेटिभ आएको छ। आइसोलेसनको क्षमता ३० बेडको छ। पाँच बेड आइसीयुका लागि छुट्याइएको छ। अस्पतालको प्रत्यक्ष निगरानीलाई हेटौडा उपमहानगरका कर्मचारीले समेत सघाएका छन्। उपमहानगरपालिकाले सञ्चालन गरेको क्वारेन्टाइनमा अस्पतालले सेवा पुर्‍याउन सकेको छैन।

कोरोना संक्रमणको रोकथाममा २४ सैं घन्टा खटिनुपर्ने समस्या यथावत छन्। फ्रन्टलाइनमा बसेर कार्य गर्ने डाक्टर,नर्स,प्यारामेडिक,हेल्पर लगायतका स्वास्थ्यकर्मीको सुरक्षा चुनौती रहेको डा सेढाईंले बताए। उनले भने,‘हामी नियमित खटिन्छौं। सुरक्षा सामग्रीको अभावमा आफैं संक्रमित हुने डर पनि छ।’ पीपीइ अभाव स्वास्थ्यकर्मीलाई सबैभन्दा बढी खड्किएको छ।

केन्द्रबाट चिकित्सकका लागि स्टान्डर्ड पीपीइ पाँच वटामात्रै अस्पतालमा पुगेको छ। अस्पताल व्यवस्थापनले १०० थान पीपीइको माग गरेको थियो। एन ९५ मास्क ५ सय थान माग गरेकोमा १० वटामात्र अस्पताललाई उपलब्ध गराइएको छ। एन ९५ मास्क कति दिनसम्म लगाउन उपयुक्त हुने भन्ने कुनै गाइडलाइन नभएको डा सेढाईंले बताए। सर्जिकल मास्कको समेत अभाव छ। सेढाईले भने,‘जोखिममा रहेर कार्य गर्नुपरेको छ। हाम्रो मात्रै समस्या रहेन। नेपालभरिकै समस्याबाट हामी अछुतो छैनौं।’

सुरक्षा सामग्री अभावमा चिकित्सकीय दायित्वबाट विमुख नहुने उनले प्रष्टाए। डब्लुएचओको गाइडलाइन अनुसारको सुरक्षा सामग्री अभाव रहेको उनले बताए।

बागमती प्रदेश सरकारको सामाजिक विकास मन्त्रालयले निजी अस्पतालका स्वास्थ्यकर्मी निर्देशन जारी गरेको थियो। सामाजिक विकास मन्त्रालयको परिपत्रमा निजी अस्पतालमा कार्यरत स्वाथ्यकर्मीले समेत २४ घन्टा नै सेवा सुचारु राख्नुपर्ने निर्देशन दिएको थियो। ज्वरोका बिरामी आए फिर्ता गर्न नपाउने निर्देशन दिइएको थियो। निजी अस्पतालका चिकित्सकले पीपीइको माग गरे। आवश्यक सुरक्षा सामग्री पाए सेवा दिने उनीहरुको प्रतिबद्धता थियो। उनीहरुको गुनासो सरकारले पीपीइ उपलब्ध गराउन नसक्ने र बजारमा किन्न पनि नपाएको थियो। निजी अस्पतालले सेवा दिन नसक्ने भएसँगै त्यहाँको जनशक्ति हेटौंडा अस्पतालमा खटाउने निर्णय भएको थियो।

सरकारी स्वामित्वको हेटौंडा अस्पतालमा डेढ सय बढी जनशक्ति कार्यरत छन्। नेपाल सरकारबाट स्वीकृति पाएको ५० शैयाको अस्पताललाई अस्पताल विकास समितिले क्षमता विस्तार गरि दुई सय शैयाको बनाएको छ। हाल सञ्चालित क्षमता डेढ सय शैया छ।

‘विकास बजेट घटाएर जनतालाई राहत’

मन्त्रिपरिषदको निर्णयअनुरुप हेटौंडा उपमहानगरपालिकाले राहतका लागि ७५ लाख रुपैयाँको कोष बनाएको छ। कार्यपालिका बैठकले राहत वितरण कार्यविधि बनाएको छ। अन्य क्षेत्रबाट उल्लेखनीय सहयोग नथपिएको मेयर महतले जानकारी दिए।

दैनिक ज्यालादारी गर्ने र अति विपन्न परिवारलाई राहत वितरण गर्न सबै १९ वटै वडाबाट लगत संकलन सकिएको छ। दैनिक ज्यालादारी गर्ने परिवारलाई १५ केजी चामल, २ केजी दाल, २ लिटर तेल, एक प्याकेट नुन, ४ वटा साबुन प्रदान गरिने भएको छ। राहत सामग्री खरिद प्रकृया सकिएको मेयर महतले जानकारी दिए। बुधबारदेखि सबै वडाका ज्याला मजदूरी गर्नेहरुलाई राहत वितरण सुरु भएको छ।

हेटौंडा औद्योगिक क्षेत्रसमेत भएकाले उक्त क्षेत्रमा कार्यरत मजदुरको संख्यासमेत ठूलो छ। कामविहीन भएर बसेका मजदूरलाई एक चरण राहत वितरण गरिसकेको महतले जानकारी दिए। औद्योगिक क्षेत्रका ज्यालादारी मजदूरको पहिचान संगठनहरुको सिफारिसका आधारलाई बनाइएको छ। वडाका ज्यालादारी कामदारको पहिचान वडा–वडामा रहेका टोल सुधार समितिमार्फत् हुने गरेको छ।

कोरोनाले पारेको प्रभावलाई न्युन गर्न व्यवसायीका लागि समेत राहत ल्याउने संकेत मेयर महतले गरे। उनले भने,‘अहिले कोरोना संक्रमणबाट बँच्नतिर लाग्नुपर्ने समय छ। संक्रमणको समय सकिएपछि स्थानीय करमा व्यवसायीलाई छुट दिने व्यवस्था गर्न सकिन्छ।’ विकास बजेट घटाएर भए पनि उपमहानगरका बासिन्दालाई राहत दिने उनले बताए। उपमहानगरले विहान १० देखि दिउँसो ३ बजेसम्म पसल खुला राख्न स्वीकृति दिएको छ।
हेटौंडा उपमहानगरभित्र करिब दुई लाख जनसंख्या बसोबास गर्छन्।