दरबार हाइस्कुलमा फस्टाइरहेको कौसी खेती

फिचर

भूपेन्द्र शाह ठकुरी शनिबार, वैशाख २३, २०८० १६:१३

काठमाडौं– माध्यमिक तहका विद्यार्थीहरूका लागि काठमाडौँ महानगरपालिकाले छोटो अवधिको सीपमूलक तालिम सञ्चालन गरेको थियो। तालिमको परिणाम केही स्कुलमा देखिँदै गएको छ।

दरबार हाइस्कुलमा महानगरको तालिमपश्चात् सहरी तथा कौसी तरकारी खेती फस्टाइरहेको छ।

यो स्कुल अन्तर्गतका भानु माध्यमिक विद्यालय र संस्कृत माध्यमिक विद्यालयल परिसर साग, खुर्सानी, भिण्डी लगायतका तरकारीका कारण हराभरा भएको देखिन्छ।

महानगरपालिकाले शैक्षिक सत्र १२ वैशाख, २०८०बाट माध्यमिक कक्षाका लागि तालिम सञ्चालन गरेको थियो।

दुई विद्यालयमा महानगरपालिकाले ५/५ लाख रुपैयाँ अनुदान दिएको थियो।

संस्कृति माध्यमिक विद्यालयका प्रधानाध्यापक शिव अधिकारीका अनुसार विद्यालय कम्पाउण्डको खाली ठाउँमा तरकारीका विरुवा रोपिएको हो। तरिकारी खेतीका लागि विद्यार्र्थी समूह निर्माण गरिएको छ। परामर्शदाता तथा विज्ञहरूसँग सहयोग लिइएको छ। तरकारी रोप्नकै लागि २ वटा टावर निर्माण गरिएका छन्। एउटा टावरमा करिब ३५ वटा प्वाल छन्।

हरेक प्वालमा तरकारीका विरुवा रोपिएका छन्।

विद्यालयले एक महिनामा तरकारी उत्पादन सुरु हुने लक्ष्य लिएको छ। प्रधानाध्यापक अधिकारी भन्छन्, ‘यहाँ उत्पादन भएको तरकारी छात्राबासमा प्रयोग गर्ने लक्ष्य छ। तरकारी विक्री गर्न सकियो भने यसबाट आएको रकम विद्यार्थी कल्याण कोष बनाएर संकलन गर्छौँ। यसबाट विद्यार्थीहरूको क्षमता विकासमा खर्च गर्ने छौँ।’

यसैगरी महानगरपालिकाले क्षेत्रपाटीस्थित कन्या माध्यमिक विद्यालयलाई चालु आर्थिक वर्षमा ३० लाख रुपैयाँ उपलब्ध गराएको छ। सहरी तथा कौसी खेतीमा यस विद्यालयसँगै अन्य विद्यालयका विद्यार्र्थीहरूकले पनि रुचि देखाएका छन्।

तरुणका विद्यार्थी तालिम लिदैं

बालाजुस्थित तरुण माध्यमिक विद्यालयका ३० जना विद्यार्र्थीले गत शुक्रबारबाट तालिम लिन सुरु गरेका छन्। कक्षा ९ मा ८५ जनाभन्दा धेरै विद्यार्थी छन्। उनीहरूमध्ये रुचिका आधारमा विद्यालयले खेतीका लागि ३० जना विद्यार्र्थीहरूको समूह बनाइएको छ।

तालिमकी प्रशिक्षक टावर ग्यालेक्सका संस्थापक प्रलिशा अधिकारीले भनिन्, ‘पहिलो दिनको कक्षामा हामीले कृषि र सहरी खेतीका विषयमा विद्यार्थीहरूको बुझाइ र रुचिका विषयमा जानकारी लियौँ।’

प्रशिक्षक अधिकारीका अनुसार विद्यार्थीहरुलाई पाठ्यक्रममा आधारित माटो, मल र बीउका प्रकार चिनाउने, उत्पादन बढ्ने वातावरण र तत्वबारे जानकारी दिने, जैविक मल बनाउन सिकाउने लगायतका सीप सिकाइने छ। प्रविधिमा आधारित खेती, माटो र मलको मिश्रण, विरुवाको हेरचाह, नर्सरी, विरुवामा थांग्रा लगाउने विषयमा सिकाइने छ।

पुस्तकविहीन कार्यक्रमलाई प्रयोगात्मक बनाइँंदै

माध्यमिक तहमा आधारभूत ज्ञान र सीप सहितको शिक्षालाई व्यावहारिक बनाउन महानगरले पुस्तकविहीन कार्यक्रमलाई अघि बढाएको छ।

विद्यालय तह पूरा गर्दा कम्तिमा एउटा प्राविधिक क्षेत्रमा स्वरोजगार हुनसक्ने जनशक्ति तयार गर्नु तालिमको मुख्य उद्देश्य हो।

महानगरपालिकाका शिक्षा अधिकृत सीताराम कोइरालाले ‘बुक फ्रि फ्राइडे’ प्रभावकारी रुपमा लागू भएको बताए। ‘अहिले शुक्रबारलाई बुक फ्रि फ्राइडे भनेका छौँ। हामीले यो कार्यक्रम सामुदायिक विद्यालयमा मात्रै लागू गरेका छौं,’ उनले भने।

कोइरालाले गत शुक्रबार अनुमगनका क्रममा उपलब्धिमूलक परिणाम प्राप्त गरेको बताए।

कोइरालाका अनुसार महानगरभित्रका ८९ सामुदायिक विद्यालयमा ‘पुस्तकविहीन शुक्रबार’ अभियान सञ्चालन गरिएको छ। ‘हामीले स्कुललाई पनि पर्याप्त समय दिएका छौँ। अभियानअनुरुप अधिकार शिक्षकहरूलाई दिइएको छ,’ उनले भने।

कक्षा ९ मा नमूनाका रुपमा थालिएको ९० घण्टा अवधिको तालिमका लागि कृषि तथा सहरी खेती, सौन्दर्य कला र कपाल शैली (हेयर स्टायल), काष्ठकला तथा नक्कासी (कुँदेर बेलबुट्टा भर्ने काम), पाक कलालगायत १० वटा क्षेत्र निर्धारण गरिएका छन्।

फेसन डिजाइन र कपडा निर्माण, घरमा तार र बिजुली जडान (वायरिङ् एण्ड इलेक्ट्रिकल), विपत् पूर्वतयारीका लागि भवन निर्माणको रैथाने (परम्परागत) कला, मोबाइल र विद्युतीय सामान, पाइप जडान तथा मर्मत, कला र मूर्तिकला तालिमका विधा छन्।

विद्यार्थीहरूमा श्रमप्रतिको आदर र सम्मान भाव विकास गर्नसामुदायिक विद्यालयमा अध्ययनरत कक्षा ९ देखि कक्षा १२ सम्मका विद्यार्थ सहभागी गराइने छ।

हरेक तालिमको १ समूहमा २० देखि ३० जनासम्म विद्यार्थी राखिने महानगरपालिकाले जनाएको छ।

विद्यालयले पठाएको प्रस्तावका आधारमा तालिम सञ्चालन गर्न महानगरले अनुदान रकम उपलब्ध गराउने जनाइएको छ।

हाल ११ वटा सामुदायिक विद्यालयमा कक्षा ९ देखि १२ सम्म प्राविधिक धारतर्फका विषय पठनपाठन भइरहेका छन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।