शुक्रको सतहमा रहस्यमय परिवर्तन, निरन्तर चिसो हुँदैछ यो ग्रह

विश्व

नेपाल लाइभ बुधबार, चैत ८, २०७९ ०९:०८

काठमाडौं– सौर्य मण्डलमा सूर्यको सबैभन्दा नजिकको ग्रह बुध भए पनि सबैभन्दा तातो ग्रहका रुपमा शुक्र ग्रहलाई लिइन्छ। बाक्लो बायुमण्डलका कारण शुक्रग्रह सौर्यमण्डलको सबैभन्दा तातो ग्रह हो।

तर यसको वातावरणमा पछिल्लो केही वर्षयता लगातार परिवर्तन देखिएको छ। केही दिनअघि यो ग्रह बृहस्पति र चन्द्रमाको नजिक आएको थियो। यो ग्रहबारे अहिलेसम्म वैज्ञानिकले जति अनुमान लगाएका थिए। तर त्यसको रहस्य उति नै रोचक देखिन थालेको छ।

पृथ्वीको जुम्ल्याह ग्रहका रुपमा मानिँदै आएको ग्रहको वातावरण लगातार चिसो हुँदै गएको एक शोधका क्रममा खुलासा भएको छ। नासाका खगोलविदका अनुसार यो ग्रहको गर्मीमा कमी आएको छ। ज्वालामुखिका कारण शुक्रको सतहमा परिवर्तन आएको हो।

द सन मा प्रकाशित रिपोर्ट अनुसार शुक्रको सतह पहिलाभन्दा नरम भएको छ। यता नासाको जेट प्रोपल्शन ल्याब्रोटोरीको अध्ययन अनुसार पृथ्वी र शुक्र करिब एकै आकार र रासायनिक स्थिति राख्ने चट्टानी ग्रह हुन्।

पृथ्वी कसरी चिसो भएको थियो, यसबारेमा त वैज्ञानिकले प्रमाणित नै गरिसकेका छन्। तर अब प्रचण्ड तापले उम्लिने लाभा रहेको शुक्र एक रहस्यमै थियो। हालै यसबारे भएको अध्ययनपछि आएको नतिजाका कारण वैज्ञानिकहरुसमेत अचम्ममा परेका छन्।

दक्षिणी क्यालिफोर्नियाँस्थित नासाको जेट प्रोपल्शन ल्याब्रोटोरीका वरिष्ठ शोध वैज्ञानिक सुजेन स्मकेररले भने, ‘पृथ्वीमा पनि एक तातो कोर छ। जसले बाहिरी चट्टानी परतसम्म गर्मी लैजान्छ। र मेन्टलको माथिल्लो भागलाई चिसो बनाउँछ। यो काम टेक्टोनिक प्लेटको सहयोगबाट हुन्छ।’

‘शुक्रको सतहमा पनि बनेको कोरोन(जो ज्वालामुखीय गतिविधिबाट निर्माण हुन्छन्)ले यो संकेत गर्छ कि शुक्र लिथोस्फियरको पातलो परतको सहयोगबाट गर्मी घटाइरहेको छ,’ उनले अघि भने।

जब मेन्टलमा बढेको तातो पदार्थ क्रष्टबाट माथितिर धकेलिन्छन् तब कोरोन निर्माण हुन्छ। शुक्र ग्रहलाई सौर्यमण्डलको सबैभन्दा खराब हालात भएको ग्रह मानिन्छ। यहाँको तापक्रम ४७५ डिग्री सेल्सीयसभन्दा पनि बढी छ। यति मात्र होइन पृथ्वीको तुलनामा यहाँको बायुमण्डलीय दबाब पनि ९० गु्णा बढी छ। जसलाई जीवनका लागि असम्भव मानिन्छ। साथै यहाँ सल्फ्युरिक एसिडको वर्षातसमेत हुन्छ।

यसअघि सन् १९९० को शकको सुरुवातमा ‘मेगेलन’ अन्तरिक्ष यानद्वारा गरिएको प्रयोगका क्रममा शुक्र ग्रहको तापक्रम जाँच्ने कोशिस गरिएको थियो। तर नयाँ अध्ययनपछि वैज्ञानिक स्मरेकरले भने, ‘शुक्र ग्रहमा भएको नयाँ शोधका कुरामा आजभन्दा २ दशमलव ५ अरब वर्षअघि पृथ्वीमा पनि यस्तै अवस्था रहेको जान्न सकिन्छ।’

शुक्रको सतहमा भइरहेको परिवर्तनले यहाँको तापक्रम कम हुँदै जाँदा भविष्यमा यहाा जीवनको सम्भावना वैज्ञानिकले देखेका छन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com

लेखकबाट थप

शिक्षक आन्दोलनबारे संसदमा प्रतिपक्षी दलहरूको जरूरी सार्वजनिक महत्त्वको प्रस्ताव

शिक्षक आन्दोलनमा माधव नेपाल र झलनाथ खनाल पुगेपछि...

घाइते शिक्षकहरुको उपचार सरकारले गर्नुपर्छः रास्वपा