‘इजलासले चोलेन्द्रलाई भन्नुपर्छ: भ्रष्टाचारमा डुबेका छौ त्यसैले तिमी अदालत आउन सक्दैनौ’

राजनीति

नेपाल लाइभ शुक्रबार, मंसिर २३, २०७९ १३:२५

काठमाडौं– प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शमशेर राणाविरुद्धको महाभियोग निष्प्रभावी (निष्क्रिय) भएको भन्दै उनको निलम्बन फुकुवा गर्ने संघीय संसद् सचिवालयका महासचिव भरत गौतमको पत्रविरुद्ध दायर रिटमाथि सर्वोच्च अदालतको संवैधानिक इजलासमा सुनुवाइ जारी छ।

प्रारम्भिक सुनुवाइका क्रममा बहसमा सहभागी हुँदै वरिष्ठ अधिवक्ताहरुले महासचिवको उक्त पत्र विधि र प्रक्रिया विपरीत भएको दाबी गरेका छन्। महासचिव गौतमले आफ्नो अधिकारको दुरुपयोग गरी, अधिकारी क्षेत्रभन्दा बाहिर गएर महाभियोग निष्क्रिय रहेको भनेर पत्र लेखेको भन्दै उनीमाथि कारबाही हुनुपर्ने माग पनि संवैधानिक इजलासमा उठेको छ।

बहसमा सहभागी हुँदै वरिष्ठ अधिवक्ता शम्भु थापाले आफ्नो महाभियोगको अवस्थाबारे बुझ्न प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शमशेर राणालाई अधिकार नै नभएको बताए। उनले ‘संसद्‌को काम महासचिवले गर्न पाउँछ?’ भन्दै प्रश्न गरे।

अब इजलास (संवैधानिक इजलास)ले नै राणालाई ‘तिमी अदालत आउन सक्दैनौ’ भनेर लेख्नुपर्ने दाबी पनि थापाले गरे। ‘इजलासले अब लेख्नुपर्छ भ्रष्टाचारमा डुबेका छौ त्यसैले तिमी अदालत आउन सक्दैनौ भनेर लेख्नु पर्छ,’ थापाले भने।

संवैधानिक इजलासमा बहसका क्रममा थापाले राखेको भनाइ– आफ्नै प्रधानन्यायाधीशले सफाइ पाएको हो कि हैन भनेर मुद्दा हेरिरहेको छौं। यो रेयर केस हो। यो दु:खद् हो। शताब्दीमा एकपटक पाउछौँ हो। प्रधान्यायाधीशले अरुमाथि न्याय गर्न बेञ्चमा बस्छ, तर आज त्यही प्रधानन्यायाधीशमाथि यहाँ बहस गरेर आदेश गर्दै छौँ। यो सुखद अवस्थाको सृष्टि पक्कै हैन।

संसदीय अभ्यास के हुने भनेर हामी अन्तरिम आदेशबाट झल्को दिनु पर्छ। संसद्ले पूर्ण कार्यकाल बसेर अभ्यास नै गर्न पाएन। हरेकपटक संसद मर्दै आएको छ। महाभियोग मर्दैन। यो मुद्दा, आरोप हो। यसको फैसला हुनै पर्छ। समक्ष वा सम्बन्धित निकायबाट यो टुंगोमा पुग्नुपर्छ। स्वतन्त्र न्यायलयका लागि पनि यो आवश्यक छ। भ्रष्टाचारमा हदम्याद लाग्दैन।

कानुनले तोकेको जन्जिरबाट कोही पनि मुक्त हुन सक्दैन। प्रधानन्यायाधीशमाथि लागेको माआभियोग पत्रबाट खुल्छ त? आदेशभित्र न्याय छ त ? महाभियोग अरुलाई आरोप लगाएर सकिँदैन। मलाई आरोप लगाएर वा अरुलाई लगाएर महाभियोगबाट सफाइ पाइँदैन। न्यायिक आदर्श र विश्वसनियताका लागि यसमा हेरिनु पर्छ।

संसदको महासचिवले चोलेन्द्रको निवेदनमा लेखेको देखियो। चोलेन्द्रले निवेदन दिने अधिकार कहाबाट आयो? कुन अधिकार अनुसार लेखे? संसद्‌को काम महासचिवले गर्न पाउँछ? यो मिलेमतो दुषित जालसाजी हो। यसमा उहाँहरुको मिलेमतो छ। नत्र महासचिवको टेबलमा जान्छ, अनि कसरी तोक लागेर पत्र लेखिन्छ? इजलासले अब लेख्नुपर्छ भ्रष्टाचारमा डुबेका छौ त्यसैले तिमी अदालत आउन सक्दैनौ भनेर लेख्नु पर्छ। यस्तो विषयमा सोही दिन वा बिदामा पनि राख्न पर्छ।

कायममुकायम प्रधानन्यायाधीश हरिकृष्ण कार्की नेतृत्वको संवैधानिक इजलासमा न्यायाधीशहरु विश्वभरप्रसाद श्रेष्ठ, ईश्वरप्रसाद खतिवडा, आनन्दमोहन भट्टराई र अनिलकुमार सिन्हा रहेका छन्।

सर्वोच्च अदालत बार एसोसिएसनका अध्यक्ष शाक्यसहित पदाधिकारीहरुले गत वुधबार राणाको महाअभियोग निष्क्रिय भएको भनि लेखेको पत्रविरुद्ध सार्वजनिक सरोकारको रिट दायर गरेका थिए।

सत्ता गठबन्धनका सांसदहरुले १ फागुन २०७८ मा महाभियोग प्रस्ताव दर्ता गरेपछि राणा निलम्बनमा परेका थिए। राणाविरुद्ध दर्ता भएको महाभियोगको सन्दर्भमा संसद्‌को महाभियोग सिफारिस समितिमा छलफल समेत भएको थियो। तत्कालीन समितिले राणाको समेत बयान लिएर राणाविरुद्ध महाभियोग लगाउन सिफारिस गर्दै तत्कालीन सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटासमक्ष प्रतिवेदन बुझाएको थियो।

प्रतिवेदनमा गरिएको सिफारिसअनुसार महाभियोगको प्रक्रिया अगाडि बढाउन नपाउँदै तत्कालीन संसद्‌को कार्यकाल सकिएको थियो। संसद्‌को कार्यकाल सकिएपछि राणाले गत असोजमै सर्वोच्च अदालतमा उपस्थित भएर हाजिर लगाउने प्रयास गरेका थिए। तर कानुन व्यवसायीहरुले सर्वोच्च अदालतको मुख्य प्रवेशद्वारमै धर्ना दिएपछि सर्वोच्च प्रवेश गर्ने राणाको प्रयास सफल हुन सकेको थिएन।

मंसिर ४ गते प्रतिनिधि सभाको निर्वाचन सकिएर मतपरिणाम सार्वजनिक भएपछि संसद् सचिवालयका महासचिव गौतमले बुधबार (मंसिर २१ गते) राणाविरुद्धको महाभियोग प्रस्ताव निष्प्रभावी (निष्क्रिय) रहेको भन्दै पत्र लेखेका थिए।

संसद् सचिवालयका महासचिवको पत्रपछि राणाले बुधबार सर्वोच्च प्रवेशको प्रयास गरेका थिए। तर, कानुन व्यवसायीको विरोधका कारण सर्वोच्च फर्किने राणाको दोस्रो प्रयास पनि सफल हुन सकेन।

बुधबारै सर्वोच्च बारका पदाधिकारीले संसद्‌ सचिवालयको उक्त पत्र खारेजीको माग गर्दै सर्वोच्च अदालतको संवैधानिक इजलासमा रिट निवेदन दिएका थिए। उक्त रिट निवेदनमा मागदाबी गरिएअनुसार पत्र खारेज हुने आदेश भएमा कार्यकाल सकिनु अगाडि सर्वोच्च फर्किएर ‘हाजिर लगाउने’ राणाको चाहनामा पूर्णविराम लाग्ने छ।

राणाको कार्यकाल मंसिर २७ गते सकिँदैछ। त्यसपछि उनी अनिवार्य अवकाशमा जानेछन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com

लेखकबाट थप

बेरूजु निरन्तर बढ्दो, राजस्व छुटको तथ्याङ्क संसद्मा पेस गरेर पारदर्शिता कायम गर्न सुझाव

विद्यालयमा हाजिरीविनै दिवा खाजामा २७ करोड खर्च

पोखरामा माइक्रो दुर्घटना, ३ जनाको मृत्यु