कृषि क्षेत्र पहिचान नगरी २ वटा वडाको कित्ताकाट फुकुवा गर्ने धनगढी उपमहानगरको निर्णय

समाचार

शेरबहादुर ऐर शुक्रबार, असार ३१, २०७९ २१:५८

धनगढी–धनगढी उपमहानगरपालिकाले दुई वटा वडालाई आवासीय क्षेत्र भन्दै जग्गा कित्ताकाट फुकुवा गराउने निर्णय गरेको छ।

वडा नम्बर ४ र वडा नम्बर १ मा कृषि क्षेत्र पहिचान नगरी सबैलाई आवासीय क्षेत्र भन्दै कित्ताकाट फुकुवा गरिएको हो।

२०६८ को जनगणना अनुसार धनगढी उपमहानगरपालिका १ मा मुख्य सडकको दक्षिणक्षेत्रलाई कृषि क्षेत्र देखाइएको छ भने वडा नम्बर ४ का बसपार्क क्षेत्रदेखि केहीमा वस्ती र अन्य क्षेत्रमा कृषि र वन क्षेत्र देखाइएको छ।

धनगढी उपमहानगरपालिकाले संघीय सरकारको मापदण्डविपरीत दुई वडामा जग्गाको कित्ताकाट फुकुवा गरेको जनाइएको छ।

संघीय भूमि व्यवस्था मन्त्रालयले गत जेठ २४ गते कृषियोग्य भूमि र आवासीय क्षेत्रको जग्गा कित्ताकाट गर्न रोक लगाएको थियो। तराई र भित्री मधेसमा एक रोपनी पाँच आना ३.६ दाम (६७५ वर्गमिटर) र उल्लिखित क्षेत्रबाहेकका भूभागमा एक रोपनी १५ आना एक पैसा तीन दाम (एक हजार वर्गमिटर) क्षेत्रफलभन्दा कम हुने गरी कित्ताकाट गर्न नपाइने व्यवस्था गरिएको छ ।

धनगढी उपमहानगरले भने दुई वटै वडामा कृषि क्षेत्र नै नभएको उल्लेख गरी शुक्रबार कार्यपालिकाबाट कित्ताकाट खुलाउने निर्णय गरेको हो। धनगढी–१ का वडाध्यक्ष सन्तोष मुड्भरीले आफ्नो वडामा आवासीय क्षेत्र मात्रै रहेको बताए। ‘वडामा अहिले पनि कृषि व्यवसाय भइरहेको छ,’ मुडभरीले भने, ‘तर ती क्षेत्र भविष्यमा आवासीय क्षेत्र नै हुने देखिएका कारण अहिले कित्ताकाट खुलाइएको हो ।’

धनगढी ४ का वडाध्यक्ष बुद्धि खडकाले पनि आफ्नो वडामा खेतियोग्य जमिन नरहेको बताए। केही क्षेत्रमा कृषियोग्य जमिन भए पनि ती क्षेत्र भविष्यमा आवासीय क्षेत्र हुने र सबै क्षेत्र सडक सञ्जालसँग जोडिएका कारण कित्ताकाट गर्न मिल्ने गरी निर्णय गरिएको उनले बताए।

उनले आफनो क्षेत्रमा ऐलानी जग्गामा खेती भइरहेकाले त्यसलाई कृषियोग्य जमिन भन्न नमिल्ने बताए। उनले भने, ‘कतिपय खेतीयोग्य जग्गा अहिले बाँझो छ। ऐलानी जग्गामा भएको कृषिलाई हामीले खेतीयोग्य जमिन मानेका छैनौं। अझै जग्गा कित्ताकाट फुकुवा गराउन पर्यटकीय स्थल, ताल तलैया, वन क्षेत्र, धार्मिक क्षेत्रलगायत थुप्रै कुराको विभाजन गर्न जरुरी छ।’ उनले कुनै क्षेत्र नछुट्याई आवासीय क्षेत्र भन्दै जग्गा कित्ताकाट फुकुवा गरिएको बताए।

सुदूरपश्चिम प्रदेश भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयका नापी अधिकृत धर्मराज ओझाले कृषि क्षेत्रलाई अनिवार्य रुपमा छुट्याइनु पर्ने प्रावधान रहेको बताए। ‘संघीय मन्त्रालयले अहिले कृषि क्षेत्र, आवासीय क्षेत्र, पर्यटकीय क्षेत्र छुट्याउनकै लागि जग्गाको कित्ताकाट रोकेको हो,’ उनले भने, ‘स्थानीय तहले यी सबै क्षेत्रलाई छुट्याएर आवासीय क्षेत्र ठहरिएको खण्डमा मात्रै जग्गाको कित्ताकाट गर्न पाउछन ।’

वडा नम्बर ४ गोपाल हमालको बसोबास रहेको वडा हो भने वडा नम्बर १ व्यापारिक क्षेत्र हो। नगर प्रमुख हमालले आफनै वडा र सहरी क्षेत्र मानिएको वडा नम्बर १ को मात्र कित्ताकाट फुकुवा गर्ने निर्णयलाई स्थानीयहरुले अस्वाभाविक रुपमा लिएका छन्।

एक स्थानीयले भने, ‘हमालका भाइ श्याम वडा नम्बर १ मा जग्गा खरिद गर्ने प्रक्रियामा छन्।’ लामो समयदेखि रोकिएको जग्गा कित्ताकाट वडा तहबाट खुलाउने विषय उपयुक्त नभएको स्थानीयहरु बताउँछन्।

‘जग्गा कित्ताकाट खुलाउने हो भने सबै वडाहरुमा एकै पटक खुलाउनुपर्ने थियो’ एक स्थानीयले भने, ‘आफनो दुनो सोझाउन र आफना आफन्तलाई पोसाउने काम भयो। अन्य वडाका सर्वसाधारण जनताले जग्गा खरिद विक्री गर्न नपाउने हो ?’

‘सेवाग्राही भनेका १९ वटै वडाका हुन्, १ र ४ कामात्र हुन् र’, उनले प्रश्न गरे । उनले आफनो काम गराइसकेपछि फेरि बन्द गराइन पनि सक्ने बताए।

धनगढी उपमहानगरपालिकाका नापी अधिकृत भुवन शाहीले शुक्रबार वडा नम्बर १ र ४ को जग्गा कित्ताकाट फुकुवा गरिएको बताए। उनले विस्तारै अन्य वडाको पनि जग्गा कित्ताकाट फुकुवा गरिने बताए। उनले भने, ‘वडा नम्बर १ देखि ५ नम्बरसम्म जग्गा कित्ताकाट फुकुवा गर्न समस्या छैन । यहाँ कृषि क्षेत्रभन्दा बढी भौतिक संरचना छन्। अन्य वडामा कृषि क्षेत्र बढी रहेकाले फुकुवा गर्न समय लाग्ने देखिन्छ।’ उनले वडाका सिफारिसका आधारमा आवश्यकता अनुसार जग्गा कित्ताकाट फुकुवा गरिने बताए।

धनगढी उपमहानगरपालिकामा १९ वटा वडा छन्। यसमध्ये सबैभन्दा बढी बस्ती विकास वडा नम्बर १, २, ३, ४ र ५ मा छ। उपमहानगरपालिकाको कार्यालयमा दैनिक जग्गा कित्ताकाटका लागि एक–दुई सेवाग्राही जाने गरेका छन्।
यिनै वडामा बढी प्राकृतिक खोला नाला मिचेर भौतिक संरचना निर्माण भएका छन्। धनगढी उपमहानगरपालिकाले खोला नाला अतिक्रमण भएका संरचना हटाउने काम अन्त्य नगर्दै सोही वडाको जग्गा कित्ताकाट फुकुवा गर्न उपयूक्त नभएको स्थानीयहरु बताउँछन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।