• गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • नेपाल लाइभ

    • राजनीति
    • निर्वाचन विशेष
    • अनुसन्धान
    • प्रवास
    • विचार
    • फिचर
    • समाचार
    • ब्लग
    • समाज
    • अन्तर्वार्ता
    • सुरक्षा/अपराध
    • साहित्य डबली
    • विश्व
    • कोरोना अपडेट
    • नेपाल लाइभ विशेष
    • जीवनशैली
    • भिडियो

    बिजनेस लाइभ

    • अर्थ समाचार
    • बैंक/बिमा/सेयर
    • पर्यटन-उड्डयन
    • अटो
    • पूर्वाधार
    • श्रम-रोजगार
    • कृषि
    • कर्पोरेट
    • सूचना-प्रविधि
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

    इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

    • समाचार
    • सिनेमा
    • अन्तर्वार्ता
    • रंगमञ्च
    • फिल्म समीक्षा
    • गसिप
    • संगीत
    • विचार-विश्लेषण
    • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

    स्पोर्टस लाइभ

    • फिचर
    • फुटबल
    • क्रिकेट
    • अन्य
    • लेख-विश्लेषण
    • अन्तर्वार्ता
हाम्रो बारेमा
  • हाम्रो बारेमा
  • गोपनीयता नीति
  • प्रयोगका सर्त
मंगलबार, जेठ २०, २०८२ Tue, Jun 3, 2025
  • गृहपृष्ठ गृहपृष्ठ
  • राजनीति
  • निर्वाचन विशेष
  • अनुसन्धान
  • बिजनेस लाइभ
  • इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • प्रवास
  • भिडियो

बिजनेस लाइभ

  • अर्थ समाचार
  • बैंक/बिमा/सेयर
  • पर्यटन-उड्डयन
  • अटो
  • पूर्वाधार
  • श्रम-रोजगार
  • कृषि
  • कर्पोरेट
  • सूचना-प्रविधि
  • अन्य
    • बिजनेस लाइभ भिडियो
    • बिजनेस टिप्स
    • अन्तर्वार्ता - विचार

इन्टरटेन्मेन्ट लाइभ

  • समाचार
  • सिनेमा
  • अन्तर्वार्ता
  • रंगमञ्च
  • फिल्म समीक्षा
  • गसिप
  • संगीत
  • विचार-विश्लेषण
  • इन्टरटेनमेन्ट लाइभ भिडियो
  • अन्य
    • सञ्जाल
    • फेसन
    • मोडल

स्पोर्टस लाइभ

  • मुख्य समाचार
  • फिचर
  • फुटबल
  • क्रिकेट
  • अन्य
  • लेख-विश्लेषण
  • अन्तर्वार्ता
विचार
मधेशमा धेरै कुरा फेरिए, फेरिएन दाइजोको कहर
64x64
भानु बोखिम सोमबार, चैत ९, २०७७  ०८:०५
1140x725

केही समयअघि टेलिभिजन कार्यक्रम ‘ऐना’को सामग्री तयार पार्ने क्रममा यसपालि पूजा सदाको जीवनलाई दोहोर्‍याएर नियाल्ने मौका मिल्यो। त्यसक्रममा थाहा भो, कुनै फिल्मी कथा भन्दा कम थिएनन्, पूजाको जीवनमा दुर्घटित घटनाहरू। ती घटनाहरूले एकातिर दाइजोको प्रथा समाजको ‘संस्कार’ बनिसकेको देखाउँछन्, अर्कोतर्फ यो ‘संस्कार’ नियन्त्रण गर्ने कार्य अब ब्यक्ति विशेषको बसमा नरहेको पनि छर्लङ्ग पार्छ। 

धनुषाकी युवती हुन् पूजा। मधेशी दलित परिवारमा जन्मेकी। एक बर्ष अघि उनको विवाह तय भएको थियो। बुबाले ऋण काढेर पूजाको विवाहको तयारी गरे। त्यही तयारीकै क्रममा विवाहको दिन आइपुग्यो। जीवनकै महत्वपूर्ण यो दिनमा पूजा बेहुलीको भेषमा सजिइसकेकी थिइन्। विवाहमा आउने निम्तालु र जन्तीलाई खुवाउने भोजन पनि तयार गरियो। तर, दाइजोमा मागिएको मोटरसाइकल नपाएको भन्दै बेहुला पक्षले अचानक विवाह रद्द गरिदियो।

पूजाको जीवनमा आइलागेको यो ठूलो बज्रपात थियो। पूजाले त्यसपछि एउटा अठोट लिइन्- अब विवाह गरें भने दाइजोको नाममा बुबाको पैसा खर्च गराउँदिन।

कार्यक्रम ‘ऐना’का लागि यिनै सामग्री समेटेर हामीले कार्यक्रम तयार पार्‍यौं। तर, तयार कार्यक्रम प्रशारण हुनुभन्दा पहिल्यै एउटा नयाँ खबर आइपुग्यो। त्यो थियो– पूजाको विहे हुने भयो। 

हाम्रा लागि पनि यो खुसीको कुरा थियो। तर, यो खबरले खुसी मात्र ल्याएको थिएन, दुःख पनि सँगै रहेछ। पूजाको दुःख। किनभने यसपालि पनि जसले पूजासँग जीवन बिताउने निधो गरेको थियो, उसले पनि दाइजो लिएर मात्र यो भूमिका निभाउने निर्णय गरेको थियो। पूजाको यसपालिको विहेमा दाइजोका लागि दुई लाख रुपैयाँ खर्च हुँदै थियो। 

राजनीतिक व्यवस्था परिवर्तनका निम्ति निर्णायक भूमिका खेलेको र मुलुकलाई संघीय अभ्यासमा डोर्‍याएको मधेश आफ्ना छोरीहरूले दाइजोका नाममा भोगिरहेको कहरमा भने बेपरवाह जस्तै छ।

हुनेखानेका लागि दुई लाख रुपैयाँ आफैमा ठूलो रकम होइन। तर, पूजाको पारिवारिक आर्थिक अवस्था त्यस्तो होइन। त्यसकारण यो ठूलो रकम थियो। अघिल्लो पटक नभएको विवाहले पुजाको परिवारलाई जति ऋण बोकाएको थियो, यसपालि फेरि त्यति नै वा त्योभन्दा पनि धेरै ऋण थपिँदै थियो। 

मधेश बदलियो, मधेश बदलिएन    
२०६२/६३ को जनआन्दोलनलगत्तै मधेशबाट उठेको विद्रोहले मुुलुकलाई संघीयताको अभ्यासमा जान बाध्य पार्‍यो। काठमाडौंसँगै सिंगो देश लोकतन्त्र–गणतन्त्रसम्म जानलाई जुरुक्क उठे पनि त्यसलाई संघीयतासम्म डोर्‍याउने काम २०६३ को मधेश आन्दोलनले गरेको थियो। मुलुकको व्यवस्था र संरचना परिवर्तनमा नेतृत्वदायी भूमिका खेलेको मधेशको समाज राजनीतिक रुपमा त्यसपछि झन् बढी सचेत बन्दै गयो। काठमाडौंका नीति र दृष्टिकोण मात्र लादिने होइन, आफ्नो शासन चलाउन आफै नीति तर्जुमा गर्ने अभ्यास व्यवहारतः अघि बढ्यो। प्रतिनिधित्वको सवालदेखि अवसरमा समान हिस्सेदारी खोज्न मधेशको राजनीति र समाज अघि बढ्यो।

तर, राजनीतिमा आएको यो जागरण अरु कैयौं पाटोमा देख्न पाइन्न। पूजा सदाको जीवन एउटा दृष्टान्त हो।

मधेशको समाज आज पनि खुला समाजका रुपमा गणना हुँदैन। यसरी हेर्दा पनि बुझ्न सकिन्छ, बन्द समाजभित्र निर्णयको अधिकार हरेक ब्यक्तिमा हुँदैन। त्यो अधिकार परिवारका खास व्यक्तिमा मात्र हुन्छ र निर्णय पनि तिनैले गर्छन्। जस्तो कि, पूजाको विवाहको चिन्ता उनी स्वयम्लाई भन्दा उनका अभिभावकलाई थियो। पूजाले दाइजो बेगर नै विवाह गर्छु भन्ने अठोट आत्मविश्वासका साथ गरेकी थिइन्। त्यही कुरा भनेकी थिइन्। आफ्नो पहिलो विवाह साइतकै दिन दाइजोकै कारण टुटेकाले पनि उनमा यसप्रति वितृष्णा थियो। उनलाई धेरै कुरा त थाहा थिएन, तर दाइजो लिनु वा दिनु गलत हो भन्ने उनलाई थाहा थियो। यसले राम्रो गर्दैन भन्ने पनि लागेको थियो। तर, निर्णय गर्ने अधिकार पूजामा थिएन।

मधेशको समाजमा पूजा जस्ता धेरै छोरी छन् जसले दाइजो गलत हो भन्ने बुझेका छन्। तर, यहाँको समाजमा ‘संस्कार’ले यसरी जरा गाडेको छ कि कुनै व्यक्ति विशेषले नरुचाउँदैमा वा नचाहँदैमा त्यसलाई तोड्न वा बदल्न सकिँदैन। अझ प्रष्टसँग भन्दा दाइजोका नाममा पीडित महिलाले चाहँदैनमा मात्र मधेशको समाजमा कलंक बनेर रहेको दाइजोको समस्या रोकिने देखिँदैन। यसका लागि ठुलै जागरणको खाँचो छ।

त्यसमाथि दाइजोविरुद्धको जागरणलाई अर्को चुनौती बन्न सक्छ, पूँजीवादको चपेटामा परेको हाम्रो समाज। हामी प्रविधि र बजारको चेपुवामा परिसकेका छौं। यसले मधेशको समाज र युवाको मनोविज्ञानलाई पनि प्रभावित पारिसकेको छ। पूँजीवादी संस्कारमा फसेको मानिसलाई ऐस, आराम वा नयाँ–नयाँ प्रविधिसहितका उपकरणको प्रयोग गर्ने रुचि ज्यादा हुन्छ। यसका लागि पैसाको आवश्यकता असीमित बनेर जान्छ। स्वभावैले हाम्रो जस्तो दलाल पूँजीवादले उपभोक्तावादी संस्कार त सिकाउँछ, तर कमाउनका लागि रोजगारीको अवसर दिँदैन। यस्तो अवस्थामा चल, अचल सम्पत्ति आउने बाटोलाई उम्कन नदिने सोच हावी बन्छ। घटनाक्रम नियाल्ने हो भने मधेशी महिलाका लागि दाइजो कहर हो भने पुरुषलाई रहर हो। पुरुषका लागि दाइजो जसले ऐस, आराम गर्ने सम्पत्ति आर्जन गर्ने सजिलो बाटो पनि भएको छ। 

मधेशमा महिलालाई पुरुषको सहारामा बाँच्ने होइन, आफ्नै खुट्टामा उभिन सक्ने बनाउनुपर्ने छ।

‘ऐना’ कार्यक्रममा पूजा सदाबाहेक अरु महिलाका कथा पनि समेटिएका थिए। त्यसमा अझ कारुणिक कथा थिए, सीमा शर्मा र सुनिता यादवका। उनीहरू दुवैको विवाह राम्रो पेशामा रहेका पुरुषसँग भएको थियो। बिडम्बना, उनीहरू दुवै जना आफ्नै श्रीमानबाट मारिए। मारिनुको कारण पनि उही थियो, विवाहपछि पनि दाइजो मागिनु र त्यसको परिपूर्ति नहुनु। 

दाइजोको ‘संस्कार’ले विकराल रुप लिनुमा वा दाइजोको निहुँमा हत्या र महिलामाथिको चरम हिंसा मौलाउनुमा अभिभावकको सोच र दृष्टिकोण नै पूर्णरुपमा जिम्मेवार देखिन्छ। हामीले कार्यक्रम तयार पार्ने क्रममा समेटेका सामग्री मिहिनसँग केलाउँदा यस्तो निष्कर्षमा पुगिन्छ कि मधेशका अभिभावकले छोरी पनि सक्षम हुन्छन् र उनीहरू आफै गरिखान सक्छन् भनेर विश्वास गर्दैनन्। एकाध परिवारले अपवादको रुपमा विश्वास गरेका होलान्। तर अपवाद घटनाले समाजको यथार्थ चित्र दर्शाउँदैन। छोरीको भविष्यका निम्ति छोरीमा होइन, ज्वाइँमाथि लगानी गर्ने होडबाजी नै देखिन्छ। यसमा अझ पढेलेखेका र शिक्षित परिवार नै अगाडि छन्। छोरी पढाउनलाई खर्च गर्नु भन्दा त्यो रकम ज्वाइँलाई दाइजो दिए छोरीले सुख पाउँछे भन्ने मनोविज्ञान छ धेरै अभिभावकमा हावी छ। छोरी पनि पढेर सक्षम हुन सक्छन् भनेर विश्वास गरेको देखिँदैन।

सुनिता यादव आइए पढेकी थिइन्। परिवारले त्यो भन्दा अगाडि पढ्न प्रोत्साहन गरेको भए उनी आफै सक्षम हुन सक्थिन्। तर, सुनितालाई पढाउनुको साटो अभिभावकले उनका लागि डाक्टर ज्वाइँ खोजे। ज्वाइँलाई डाक्टर पढाउन लाग्ने सम्पूर्ण खर्च पनि व्यहोरे। त्यतिले नपुगेर विवाहको बेला थप रकम पनि दिए। तर, सहजै सम्पत्ति हात पार्न पल्केका ज्वाइँको माग त्यतिमा रोकिएन। माग पूरा नहुँदा सुनितामाथि हिंसा हुन थाल्यो र त्यो हिंसाले एकदिन सुनिताको ज्यानै लियो। 

सीमा शर्माको परिवारले पनि कमाउने ज्वाइँ भनेर राम्रो दाइजो दिएरै उनको विवाह गरिदिएका थिए। तर, कमाउने ज्वाइँले विवाहपछि पनि थप दाइजो माग्न छाडेनन्। यसले सीमाको श्रीमानसँगको सम्बन्ध मात्र बिग्रिएन, सँधैको हिंसा सहन नसकेर सीमाले सानी छोरीसहित आत्महत्याको बाटो रोजिन्। 

युवामै कलुषित सोच
मधेशको समाजमा अहिले पनि बढ्दो क्रममै देखिने दाइजोको कहर जति छ, त्योभन्दा डरलाग्दो छ– यसको पक्षमा देखिने युवा पंक्ति। यसको पक्षमा तर्क त जति पनि गर्न सकिएला, तर दाइजोले एकातिर केही व्यक्तिलाई सजिलै धन आर्जन गर्ने अवसर दिए पनि अर्कोतर्फ कैयौं परिवारलाई तन्नम बनाउँदैछ, तिनको खुसी खोस्दै छ। किनभने यसको उद्देश्य नै ‘इजी मनी’ आर्जन हो। युवामा यस्तो कलुषित सोच आउनुमा बढ्दो बेरोजगारीले पनि भूमिका खेलेको छ। त्यसकारण दाइजोको कहरबाट मुक्ति पाउन प्रशस्त रोजगारी सिर्जना गर्नु अपरिहार्य छ।

दाइजो दिएर ‘सक्षम’ ज्वाइँखोज्ने होइन, बरु छोरीलाई नै सक्षम बनाउन अभिभावकहरू नै जुट्नुपर्ने छ। 

यसका साथै युवालाई नैतिकवान बनाउन पनि उत्तिकै जरुरी छ, जो आफ्नो पसिनाको कमाइमा विश्वास गर्ने बनून्। मधेशमा महिलालाई पुरुषको सहारामा बाँच्ने होइन, आफ्नै खुट्टामा उभिन सक्ने बनाउनुपर्ने छ। यसको लागि राम्रो ज्वाइँ पाउनका लागि सम्पत्ति खर्च गर्ने सोच नै बदल्नुपर्छ। छोरीलाई पढाएर आफै गरिखान सक्ने बनाउनुपर्छ। यसनिम्ति अभिभावकले छोरीलाई हेर्ने दृष्टिकोण बदल्नु अनिवार्य छ।  

दाइजोको कहर पहाड भन्दा मधेशका महिलामा बढी छ। महिलाहरू आफ्नो जीवनसाथी आफै छनोट गर्न स्वतन्त्र र सक्षम बनेको दिन दाइजोका नाममा कुटिने, जलाइने र मारिेने महिलाको संख्या पनि कम हुँदै जानेछ। यसको लागि दाइजो दिएर ‘सक्षम’ ज्वाइँ खोज्ने होइन, बरु छोरीलाई नै सक्षम बनाउन अभिभावकहरू नै जुट्नुपर्ने छ। 

प्रकाशित मिति: सोमबार, चैत ९, २०७७  ०८:०५

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
64x64
भानु बोखिम
भानु वोखिम नेपाल लाइभका स्तम्भकार हुन्।
लेखकबाट थप
राजनीतिको ‘प्रचण्ड पीडा’
‘जातका कारण’ ज्यान गुमाएकी जनप्रतिनिधि मनाको कथा
ओलीको ‘अफर’पछि फेरिएको महन्थको मनोविज्ञान 
सम्बन्धित सामग्री
अवुधावीमा मनाइयो गणतन्त्र दिवस समारोहमा राजदूत, दुबईस्थित नेपाली महावाणिज्य दूतावासका नवनियुक्त महावाणिज्यदूत, राजदूतावास तथा महावाणिज्य दूतावासका कूटनीतिक कर्मचार... शुक्रबार, जेठ १६, २०८२
नेपालको आर्थिक समृद्धिको आधार बन्न सक्छ ‘धार्मिक पर्यटन’ उद्योगी व्यवसायीहरु लगानीका लागि उत्साहित छैन। राजनीतिक नेतृत्व शक्ति संघर्षमै व्यस्त छ। दैनिक दुई हजार भन्दा बढी युवाहरु रोजगारीका... बिहीबार, जेठ १, २०८२
स्मार्टफोनको दुष्प्रभाव : विद्यार्थीहरू किन जोखिममा छन् ? विशेषगरी, स्मार्टफोन आजको पुस्तालाई समयभन्दा बढी कब्जामा लिएको छ । जहाँ हेरे पनि मानिसहरू मोबाइलमा हराएका देखिन्छन्- सोसल मिडियामा स... शुक्रबार, वैशाख ५, २०८२
ताजा समाचारसबै
करण केसीको आक्रामक ब्याटिङमा स्कटल्यान्डमाथि नेपालको सनसनीपूर्ण जित मंगलबार, जेठ २०, २०८२
ज्ञानेन्द्र शाहीले भने- ‘प्रधानमन्त्रीज्यू, तपाईं भ्रष्टाचारीको झोले नै हो’ सोमबार, जेठ १९, २०८२
स्कटल्यान्डविरुद्ध भुर्तेलको अर्धशतक सोमबार, जेठ १९, २०८२
भिजिट भिसा प्रकरणमा छानबिन गर्न गृहमन्त्रीले मार्ग प्रशस्त गर्नुपर्ने रास्वपाको निर्णय सोमबार, जेठ १९, २०८२
स्कटल्यान्डले दियो नेपाललाई २९७ रनको विशाल लक्ष्य सोमबार, जेठ १९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
भिडियो ग्यालरीसबै
अर्थ समितिको बैठक
अर्थ समितिको बैठक सोमबार, जेठ १९, २०८२
रातो मच्छिन्द्रनाथको भोटो जात्रा
रातो मच्छिन्द्रनाथको भोटो जात्रा आइतबार, जेठ १८, २०८२
योङ कम्युनिष्ट लिग नेपालको तेस्रो राष्ट्रिय सम्मेलन (भिडियो)
योङ कम्युनिष्ट लिग नेपालको तेस्रो राष्ट्रिय सम्मेलन (भिडियो) आइतबार, जेठ १८, २०८२
राजावादीको प्रदर्शन सुरु (भिडियो)
राजावादीको प्रदर्शन सुरु (भिडियो) शुक्रबार, जेठ १६, २०८२
सेनानीहरुको सम्मान कार्यक्रम – २०८२ (भिडियो)
सेनानीहरुको सम्मान कार्यक्रम – २०८२ (भिडियो) शुक्रबार, जेठ १६, २०८२
सबै हेर्नुहोस
ट्रेण्डिङ
राजावादीको दीप प्रज्वलनमा वाइसिएलको नाराबाजी, प्रहरीले गर्‍यो हस्तक्षेप सोमबार, जेठ १९, २०८२
सरकार र यातायात व्यवसायीबीच ११ सदस्यीय वार्ता कमिटी गठन गर्ने सहमति सोमबार, जेठ १९, २०८२
नोटमा पृथ्वीनारायण शाह र बुद्धको फोटो राखौं : एमाले सांसद थापा सोमबार, जेठ १९, २०८२
यातायात व्यवसायीसँग वार्ता सुरु सोमबार, जेठ १९, २०८२
स्कटल्यान्डविरुद्ध भुर्तेलको अर्धशतक सोमबार, जेठ १९, २०८२
सबै हेर्नुहोस
अन्तर्वार्ता
महाशिवरात्रिमा भगवान पशुपतिनाथको सहजै दर्शनको व्यवस्था गरिएको छ - डा. मिलनकुमार थापा नेपाल लाइभ
जलवायु परिवर्तनले जुम्लामा समेत डेंगु देखिन थालिसकेको छ : मेयर राजुसिंह कठायत  नेपाल लाइभ
नेपाल र जिम्बाब्वेको अध्ययनले जलवायु परिवर्तनको असरबाट स्वास्थ्य प्रणालीलाई जोगाउने उपायहरू पत्ता लगाउनेछ : डा जोआना रेभन नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
विचारसबै
अवुधावीमा मनाइयो गणतन्त्र दिवस नेपाल लाइभ
नेपालको आर्थिक समृद्धिको आधार बन्न सक्छ ‘धार्मिक पर्यटन’ राजेश कुमार शाह
स्मार्टफोनको दुष्प्रभाव : विद्यार्थीहरू किन जोखिममा छन् ? नेपाल लाइभ
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर नेपाल लाइभ
सबै हेर्नुहोस
ब्लग
बैंकिङ्ग व्यवसायलाई उद्यमशीलताको भर मंगलबार, वैशाख २, २०८२
हितेन्द्र र कुलमानको रिट हेर्न नमिल्नेमा आइतबार, चैत १७, २०८१
चौरासी वर्षका क्यान्सरविजेताको जीवन वृत्तान्त ‘कालसँग कुस्ती’ सार्वजनिक आइतबार, फागुन १८, २०८१
सबै हेर्नुहोस
लोकप्रिय
यसै साता मनसुन नेपाल भित्रिने मंगलबार, जेठ १३, २०८२
आजको राजावादी प्रदर्शन सकियो, ३ जना नियन्त्रणमा बिहीबार, जेठ १५, २०८२
कर्मचारीको तलब बढेन, महँगी भत्ता ५ हजार बढ्यो बिहीबार, जेठ १५, २०८२
राजावादीको दीप प्रज्वलनमा वाइसिएलको नाराबाजी, प्रहरीले गर्‍यो हस्तक्षेप सोमबार, जेठ १९, २०८२
चार जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी फेरिए, कुन जिल्लामा को? आइतबार, जेठ १८, २०८२
सबै हेर्नुहोस
Nepal Live
Nepal Live

सम्पर्क ठेगाना

Nepal Live Publication Pvt. Ltd.,
Anamnagar, Kathmandu, Nepal

DEPARTMENT OF INFORMATION
AND BROADCASTING
Regd Number :

1568/ 076-077
अध्यक्ष : अनिल न्यौपाने

टेलिफोन

News Section: +977-1-5705056
Account : +977-1-5705056
Sales & Marketing: 9841877998 (विज्ञापनका लागि मात्र)
Telephone Number: 01-5907131

ईमेल

[email protected]
[email protected]

मेनु

  • गृहपृष्ठ
  • मुख्य समाचार
  • बिजनेस लाइभ
  • ईन्टरटेनमेन्ट लाइभ
  • स्पोर्टस लाइभ
  • महाधिवेशन विशेष
  • अभिलेख
  • कोरोना अपडेट
  • स्थानीय निर्वाचन
  • प्रतिनिधि सभाकाे निर्वाचन
  • युनिकोड
Nepal Live

सूचना विभाग दर्ता नं.

१५६९/०७६-७७

ईमेल

[email protected]
© 2025 Nepal Live. All rights reserved. Site by: SoftNEP
सर्च गर्नुहोस्