अखिल नेपाल महिला संघको केन्द्रीय सदस्य समेत रहेकी पवित्रा निरौला खरेल हालैको प्रतिनिधिसभा सदस्यको निर्वाचनमा झापा क्षेत्र नम्बर २ बाट प्रत्यक्षतर्फ निर्वाचित सांसद हुन्। विद्यार्थी आन्दोलनबाट राजनीतिमा आएकी उनी ०७० सालको संविधानसभा निर्वाचनमा पनि झापा २ बाटै उम्मेदवार बने पनि पराजित भएकी थिइन्। यस पटक भने उनले नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार उद्धव थापालाई पराजित गरेकी छिन्।
पछिल्लो जित र आगामी योजनाबारे खरेलसँग नेपाल लाइभका किशोर दहालले गरेको कुराकानी:
के कारणले चुनाव जितेँ जस्तो लाग्छ?
झापाको क्षेत्र नम्बर २ वामपन्थीहरुको गढ हो। पहिलादेखि नै धेरै सहिदले सहादत प्राप्त गरेका छन्। यो नेकपा एमालेको बलियो पंक्ति भएको ठाउँ पनि हो। ०२८ सालदेखिको संघर्षमा सक्रिय सहभागी हुने जनताको बसोबास भएको ठाउँ पनि हो, झापा। राज्यको पुनर्संरचनापछि पनि यो ठाउँ हाम्रो लागि अनुकूल भएको छ। त्यस्तै, लामो समयसम्म कांग्रेसले सरकारको नेतृत्व गरे पनि जनताको अवस्थामा परिवर्तन ल्याउन नसकेको र विकास तथा समृद्धिको पक्षमा खास काम गर्न नसकेको कारण पनि जनताले परिवर्तन खोजिरहेका थिए। जनताले नयाँपन खोजिरहेको अवस्था र विकासको चाहनाले पनि मलाई विजयी गरायो। अर्कोतर्फ, आधा धर्ती ढाक्ने महिलाको संख्या पनि यहाँ उच्च छ। पुरुषहरु वैदेशिक रोजगारीमा गएका कारण यहाँ महिलाको संख्या बढी भएको हो। उनीहरुले महिलालाई नै आफ्नो प्रतिनिधि बनाउन चाहे। पुरुषहरुले पनि अत्यन्तै इज्जत र सम्मानका साथ मत दिए। जनतामा परिवर्तन र समृद्धि हुनुपर्ने माग भएको र मैले त्यसमा भूमिका खेल्न सक्छु भन्ने विश्वास गरेका कारण पनि विजयी भएँ।
तपाईंले विगतमा झापामा खेलेका भूमिकाले पनि सफलता दिलायो होला नि?
त्यो पनि कारण हो। म ०३५/३६ सालदेखि राजनीतिक गतिविधिमा भाग लिइरहेको मान्छे हुँ। विद्यार्थी कालदेखि नै राजनीति गरेकी हुँ। लामो समयदेखि मैले महिला संगठनको केन्द्रीय सदस्य बनेर काम गरेँ। पार्टीका अन्य जिम्मेवार पदमा रहेर काम गरेँ। जिल्ला कमिटीको सचिव भएर काम गरेँ। राष्ट्रिय परिषद् सदस्य बनेर काम गरेँ। त्यस्तै, प्रदेश १ को प्रदेश कमिटी सदस्य रहेर पनि काम गरेको छु। त्यसैले यहाँका जनतासँग मेरो परिचय स्थापित भएको छ। पाँच वर्षसम्म जिल्ला विकासमा जनप्रतिनिधि भएर काम गरेँ। त्यसले पनि जनताले मलाई रुचाउनुभएको छ। यहाँका सामाजिक कामहरुमा पनि मैले सक्रिय भएर काम गरेकी छु।
महिला उम्मेदवार भएर चुनावी प्रतिस्पर्धामा उत्रिँदा पुरुष उम्मेदवारको तुलनामा केके कठिनाइ बेहोर्नुपर्दोरहेछ?
मुख्यत: आर्थिक रुपमा सबल छैनन्। त्यस्तै, महिलाहरु सामाजिक रुपमा पनि स्थापित हुन गाह्रो छ। सामाजिक परिचय पाउन महिलालाई निकै गाह्रो छ। मैले लामो समयदेखि यहाँ काम गरेको हुनाले धेरै हदसम्म सामाजिक परिचय पाएकी छु। तर, सबै उम्मेदवारहरुको अवस्था उस्तै छैन। विकास-निर्माणका कामहरु कहाँ के र कसरी गर्ने, आम मानिसका तत्कालीन र दीर्घकालीन समस्या के हुन् भन्ने मलाई जानकारी छ। यस्ता जानकारीले नै महिलालाई सामाजिक रुपमा स्थापित गर्दै लैजान्छ। यस्तो भएन भने महिलालाई चुनावमा प्रतिस्पर्धा गर्न र जित निकाल्न कठिन छ। त्यसैले आर्थिक रुपमा बलियो हुनुपर्ने, सामाजिक रुपमा चिनिएको हुनुपर्ने, राजनीतिक रुपमा अब्बल हुनुपर्ने हुन्छ। राजनीतिक दलहरुले महिलालाई नेतृत्व दिन र उनीहरुको क्षमता स्थापित गराउन भूमिका खेल्नुपर्ने हो, तर ती प्रयास गरेको पाइँदैन। त्यसैले पनि महिलालाई चुनाव जित्न कठिन छ। ०७० सालमा उम्मेदवार भएर म थोरै मतले पराजित भएँ, तर यसपटक भने मलाई त्यति धेरै कठिनाइ भएन। आर्थिक रुपमा चुनाव खर्चिलो भएकाले त्यतातिर भने केही कठिनाइ बेहोर्नुपर्यो। अर्को कठिनाइ भनेको पुरुष उम्मेदवारहरुले महिला उम्मेदवारप्रति गर्ने प्रचारबाजीले पनि पारेको थियो। महिलाले के नै गर्न सक्छे र भनेर उनीहरुले प्रचार गरिदिए। यस्ता प्रचारबाजी चिर्न जनताले नै सहयोग गरेकाले सहयोग पनि भयो।
महिलालाई चुनावका लागि आर्थिक जोहो गर्न पनि कठिनाइ हुने बताउनुभयो। तपाईंले चाहिँ आर्थिक स्रोतको खोजी र परिचालन कसरी गर्नुभयो?
हामीले खर्चलाई निकै कटौती गर्यौं । यस पटक टोपी, टिसर्ट जस्ता सामग्रीमा खर्च गरेनौं। त्यसले धेरै खर्च कम गरायो। मलाई व्यक्तिगत रुपमा चुनावी खर्चका लागि केही आफन्तहरु, शुभचिन्तकहरुले सहयोग गर्नुभयो। उहाँहरुकै साथ-सहयोगले आर्थिक समस्या समाधान भयो।
प्रत्यक्षतर्फ निकै कम महिलाहरुले मात्रै चुनाव जित्नुभयो। १ सय ६५ जनामा ६ जना महिलाले मात्रै चुनाव जित्नु भनेको निकै कम हो। यसको कारणलाई तपाईले कसरी व्याख्या गर्नुहुन्छ?
सामाजिक संरचना नै खराब छ। लामो समयदेखि सामन्ती सोच बोकेको समाज छ हाम्रो। त्यसले महिलालाई पछाडि धकेलिरहेको छ। महिलाहरुलाई जित्न गाह्रो हुन्छ भन्ने सामाजिक मान्यताले नै महिलाको जितमा असर पारिरहेको छ। आम मानिसमा त्यो मनोभावनाले काम गरेको छ। त्यसले महिलाको मत कम गराउँछ। फेरि हाम्रा धेरै महिला राजनीतिकर्मीमा चुनावमा प्रतिस्पर्धा गर्न सकिन्न कि, जित्न सकिन्न कि भन्ने भावना छ। त्यसले पनि उनीहरुमध्ये कतिपय प्रतिस्पर्धामा खरो उत्रिन सक्दैनन्। तर, सबैभन्दा मुख्य कमजोरी भनेको पार्टीले उम्मेदवारी नदिनु हो। यदि उनीहरुले महिलालाई अवसर दिने हो भने उनीहरु अगाडि बढ्न सक्छन्। अवसर नै नपाएपछि कसरी जित निकाल्नु, कसरी क्षमता देखाउनु? त्यसैले पार्टीले अवसर नदिनु नै महिलाको जित कम हुनुको कारण हो।
तपाईंका भावी योजनाहरु के-के छन्?
विशेषगरी झापा क्षेत्र नम्बर २ जुन मेरो निर्वाचन क्षेत्र पनि हो, यसको विकासको लागि केही योजना बनाएको छु। मेरो प्रतिबद्धतापत्रमा भएका योजनाहरु मैले पाँच वर्षभित्रमा पूरा गर्नेछु। त्यसमा विकास र पूर्वाधारका योजनाहरु छन्। बेरोजगारहरुलाई रोजगारी दिलाउने योजना छ। यस क्षेत्रमा पर्यटनको विकास गर्ने योजना छ। अन्य धेरै प्याकेज प्रोग्रामहरु छन्। राज्यको हरेक क्षेत्रमा महिलाको सहभागिता हुनुपर्छ र ५० प्रतिशत महिलाको सहभागिता सुनिश्चित हुनुपर्छ भन्ने मेरो माग रहिआएको छ। त्यसका लागि म संघर्ष गर्नेछु। महिलाहरुलाई आर्थिक रुपमा सबल बनाउने, सामाजिक रुपमा स्थापित गराउने र राजनीतिक रुपमा अब्बल बनाएर लैजाने योजनाका साथ काम गर्न सक्नुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1749384056.png)
