काठमाडौँ- नेपालको सार्वजनिक ऋण २४ खर्ब ३३ अर्ब रुपैयाँ नाघेको छ। गत आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ को असार मसान्तसम्ममा ऋण २४ खर्ब ३३ अर्ब २३ करोड ९४ लाख रुपैयाँ पुगेको सार्वजनिक ऋण व्यवस्थापन कार्यालयले जनाएको छ।
सो ऋणलाई नेपालको कूल जनसंख्या अनुसार प्रतिव्यक्तिका दरले भाग लगाउने हो भने एक नेपालीको भागमा ८३ हजार ४३१ रुपैयाँ हुन आउँछ। आर्थिक वर्ष २०७९/०८० सम्म प्रतिव्यक्ति ऋण ७८ हजार ८४० रुपैयाँ रहेको थियो। एक वर्षको अवधिमा प्रतिव्यक्ति ऋण भार नै ४ हजार ५९१ रुपैयाँ थपिएको छ।
कूल सार्वजनिक ऋणमध्ये १२ खर्ब ५२ अर्ब ३३ करोड ७६ लाख रुपैयाँ बाह्य (विदेशी) ऋण लिएको छ भने ११ खर्ब ८० अर्ब ९० करोड ९४ लाख रुपैयाँ आन्तरिक ऋण लिएको सरकारी तथ्यांकमा उल्लेख छ।
१ वर्षमै थपियो साढे ३ खर्ब ऋण, एक महिनामै लिइयो ३२ अर्ब
एक वर्षमा सरकारले साढे ३ खर्ब ऋण लिएको छ। २०८०/०८१ मा सरकारले ४ खर्ब ५२ अर्ब ऋण परिचालन गर्ने लक्ष्य राखेको थियो। तर ३ खर्ब ५८ अर्ब २ करोड ९५ लाख रुपैयाँ प्राप्ति भएको कार्यालयले जनाएको छ। यो कूल सार्वजनिक ऋण लक्ष्यका ७९ प्रतिशत हो। आन्तरिक ऋण प्राप्ति ९७.६८ प्रतिशत र बाह्य ऋण प्राप्ति लक्ष्यको ५८.१० प्रतिशत रहेको छ।
कूल सार्वजनिक ऋणमध्ये वर्षभरिमा १ खर्ब २३ अर्ब ६० करोड ८१ लाख रपैयाँ बाह्य ऋण प्राप्ति गरेको छ भने २ खर्ब ३४ अर्ब ४२ करोड १४ लाख रुपैयाँ आन्तरिक ऋण लिएको छ। यस्तै २०८०/०८१ को असार महिनामा मात्रै सरकारले ३२ अर्ब ८९ करोड ५८ रुपैयाँ ऋण लिएको छ।
ऋण लिएर ऋणको सावाँ-ब्याज भुक्तानी
सरकारले ऋण लिएर सार्वजनिक ऋणको सावाँ-ब्याज भुक्तानी गर्ने गरेको कार्यालयको तथ्यांकले देखाउँछ। साढे ३ खर्ब ऋण लिएको सरकारले गत आर्थिक वर्षमा सार्वजनिक ऋणको सावाँ र ब्याज भुक्तानीका ३ खर्ब ५ अर्ब ३७ करोड रुपैयाँ खर्च गरेको छ। यो वार्षिक लक्ष्यको आधारमा ९२.५४ प्रतिशत हो। गत वर्षका लागि सरकारले ३ खर्ब ३० अर्ब ७१ रुपैयाँ सार्वजनिक ऋणको सावाँब्याज भुक्तानी गर्न लक्ष्य राखेको थियो।
२ खर्ब ५५ अर्ब ३९ करोड रुपैयाँ आन्तरिक ऋणको सावाँ-ब्याज भुक्तानीमा खर्च भएको छ। जसमध्ये आन्तरिक ऋणको सावाँ भुक्तानीमा १ खर्ब ८२ अर्ब ६२ करोड ३३ लाख रुपैयाँ खर्च गरेको छ भने ब्याज भुक्तानीमा ७२ अर्ब ७६ करोड ७८ लाख रुपैयाँ खर्च गरेको छ।
यस्तै बाह्य ऋणको सावाँ-ब्याज भुक्तानीमा ४९ अर्ब ९८ करोड रुपैयाँ खर्च भएको छ। जसमध्ये बाह्य ऋणको सावाँ भुक्तानीमा ४० अर्ब ७२ करोड ४१ लाख रुपैयाँ खर्च भएको छभने ब्याज भुक्तानीमा ९ अर्ब २६ करोड ३९ लाख रुपैयाँ खर्च भएको कार्यालयको तथ्यांकमा उल्लेख छ।
कुल गार्हस्थ उत्पादनको ४२ प्रतिशत सार्वजनिक ऋण
नेपालको सार्वजनिक ऋण कुल गार्हस्थ उत्पादनको आधारमा ४२ प्रतिशत रहेको कार्यालयको तथ्यांक छ। गत आर्थिक वर्षको सार्वजनिक ऋण जीडीपीको ४२.६५ प्रतिशत हो। यसमा पनि आन्तरिक ऋणको हिस्सा जीडीपीको २०.७० प्रतिशत र वाह्य ऋणको हिस्सा २१.९५ प्रतिशत देखिन्छ।
कूल गार्हस्थ उत्पादनमा सार्वजनिक ऋणको अनुपात पछिल्लो १० वर्षमा तलमाथि हुँदै आएको छ। आव २०७०/०७१ मा जीडीपीको २८.५१ प्रतिशत रहेकोमा आव २०७५/०७६ मा ३०.२५ प्रतिशत पुगेको थियो। आर्थिक वर्ष २०७९/०८० मा जीडीपीको ४२.७ प्रतिशत सार्वजनिक ऋण रहेको थियो।
१० वर्षमा सार्वजनिक ऋण ह्वात्तै बढेको तथ्यांकले देखाएको छ। २०७२ सालमा गएको भूकम्पको पुनर्निर्माणमा ठूलो स्रोत ऋण रहेको र कोभिड महामारी र संघीयता कार्यान्वयनमा खर्चमा समेत ऋणको भर पर्दा सार्वजनिक ऋण बढेको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1749367495.jpg)
