किन बढिरहेको छ चिनीको मूल्य?

अर्थ समाचार

नेपाल लाइभ सोमबार, असोज १, २०८० १६:१५

काठमाडौं – ‘साहुजी एक केजी चिनी दिनोस् न’ एक ग्राहकले चिनी माग्दै भने।
व्यापारीले चिनी जोख्न थाले। ‘चिनीको पैसा कति हो?’ पर्स खोल्दै ग्राहकले सोधे।
‘१४० रुपैयाँ हो,’ व्यापारीले जवाफ दिए।
‘१४० रे, अस्ति भर्खर १२० रुपैयाँमा लगेको हो त?’ ती ग्राहकले झस्किँदै भने।
‘मैले बढाएको होइन। होलसेलबाटै महँगिएको छ। भारतमै चिनी सटेज हुन लागेको छ रे, उतैबाट मूल्य बढेर आएको भन्छन्,’ ती व्यापारीले भने।
‘कस्तो महँगी अब त चिनी किनेर खानै नसक्ने भइसकेछ,’ ती ग्राहकले भने। त्यसपछि १४० रुपैयाँ तिरेर चिनी बोक्दै आफ्नो बाटो लागे।

यो कुलेश्वरको एक किराना तथा खाद्यस्टोरका व्यापारी र ग्राहकबीच शनिबार साँझमा भएको संवाद हो। बिहीबारदेखि नेपाली बजारमा चिनीको मूल्य अत्यधिक महँगो भएको छ। गत भदौको पहिलो सातामा खुद्रा व्यापार संघले चिनीको थोक मूल्य प्रतिकिलो १०५ रुपैयाँ तोकेको थियो। होलसेल बजारमा पनि चिनी प्रतिकिलो १०५ रुपैयाँमा पाउँथ्यो। तर बजारमा १२० रुपैयाँ रहेको पाइएको थियो।

भदौको अन्तिम सातातिर खुद्रा व्यापार संघमा चिनीको मूल्य प्रतिकिलो ९० रुपैयाँ तोकेको थियो। तर होलसेल बजारमा चिनीको मूल्य ११७ रुपैयाँ रहेको थियो।

अहिले होलसेलमै प्रतिकिलो १० रुपैयाँले बढाइएको नेपाल खुद्रा व्यापार संघले जानकारी दिएको छ। चिनीका होलसेल बिक्रेताहरूले सिन्डिकेट कायम गरी प्रतिकिलो १० रुपैयाँ बढाएपछि खुद्रा मूल्य पनि सोहीअनुसार बढेको पाइएको छ।

केही दिनअघिसम्म प्रतिकिलो १ सय २० रुपैयाँ रहेको चिनीको बजार मूल्य अहिले १ सय ३० रुपैयाँ पुगेको संघको भनाइ छ। खुद्रा बजारमा अहिले चिनीको मूल्य प्रति किलो १३० रुपैयाँदेखि १४० रुपैयाँसम्म रहेको पाइएको छ।

गत भदौ २७ गतेसम्म चिनीको होलसेल मूल्य प्रतिकिलो १ सय १७ रुपैयाँ रहेको त्यसयता होलसेलरहरूले १२७ रुपैयाँ पुर्‍याएको संघका एक कर्मचारी बताउँछन्। होलसेल मूल्य बढेर आएपछि चिनीको खुद्रा मूल्य १४० रुपैयाँसम्म पुगेको ती कर्मचारीको भनाइ छ।

होलसेल व्यापारीको मनपरीका कारण चिनी बिक्री गर्नै नसक्ने अवस्था भएको उनको छ। बजारमा सिन्डकेट कायम गराएर चिनीको अभावसमेत भएको ती कर्मचारी बताउँछन्। नेपालमा उत्पादित चिनीको मौज्दात सकिएको र अन्तर्राष्ट्रिय माग तथा आपूर्तिमा तालमेल नमिल्दा मूल्य बढेको हुनसक्ने नेपाल चिनी उत्पादक संघका अध्यक्ष शशिकान्त अग्रवालले बताए। सरकारले भन्सार छुट दिएको चिनी ल्याएर मूल्य नियन्त्रण गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ।

‘नेपाली उत्पादन सकिएको सिजन छ। भारतमासमेत यो वर्ष चिनी उत्पादनमा कमी आउने सम्भावना रहेको समाचार आइरहेको छ। यस्तो अवस्थामा चिनीको मूल्य बढाउने प्रयास हुनु स्वभाविकै हो। सरकारले २० हजार टन चिनी ल्याउने भनेको छ, त्यो र थप परिमाणको चिनी ल्याएर सरकारले मूल्य नियन्त्रणका लागि तत्कालै कदम चाल्नु भने जरुरी छ,’ अग्रवालले भने।

नेपालमा खपत हुने चिनीमध्ये ७५ प्रतिशत उद्योगहरुले र उपभोक्ताले २५ प्रतिशत खपत गर्दै आएको अग्रवालको भनाइ छ। अहिले सरकारले चाडपर्वलाई लक्षित गरेर चिनीको अभाव हुन नदिन ५० प्रतिशत भन्सार छुटमा २० हजार मेट्रिक टन चिनी आयात गर्ने निर्णय गरेको छ।

खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी र साल्ट ट्रेडिङलाई उक्त परिमाणमा चिनी आयात गर्न अनुमति दिएको अर्थ मन्त्रालयले जनाएको छ। हाल चिनीमा ३० प्रतिशत भन्सार लाग्दै आएको छ। सरकारको अनुमतिपछि २ कम्पनीले १५ प्रतिशत मात्रै भन्सार तिरेर चिनी आयात गर्न पाउनेछन्।

भारतमा चिनीको मूल्य ६ वर्षयताकै उच्च
भारतको महाराष्ट्र राज्यमा यसवर्ष खडेरीका कारण उखु उत्पादनमा कमी आउने भएकाले भारतमा चिनीको मूल्य ६ वर्षयताकै उच्च भएको भारतीय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन्।

उक्त समाचार आइसकेपछि नेपालमा चिनीको मूल्य बढेको खुद्रा व्यापारीहरुको भनाइ छ। महाराष्ट्रमा भारतको कूल चिनी उत्पादनको एक तिहाइ उत्पादन हुन्छ। भारतमा चिनी उत्पादन घट्ने भएपछि उसले निर्यात बन्द गर्ने हो कि भन्ने आकलनसमेत गर्न थालिएको भारतीय मिडियाहरूले उल्लेख गरेका छन्।

यही मौका छोपेर नेपालका होलसेल व्यापारीले बजारमा चिनीको कार्टेलिङ र गैरकानुनी मौज्दात कायम गरेको साना खुद्रा व्यापारीहरु बताउँछन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society.http://nepallive.com

लेखकबाट थप

उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्रको बैठक बस्दै

अफगानिस्तानमा बैंक बाहिर आत्मघाती बम विस्फोट, पाँच जनाको मृत्यु

संसद्‌मा गर्जिए ज्ञानेन्द्र शाही, भने– यो देशमा अब दुईथरी संविधान बनाउनुहोस्