काठमाडौं– हिन्दु तथा बौद्ध धर्मावलम्बी पवित्र धार्मिकस्थल कैलाश मानसरोवरको यात्रालाई स्वर्गसँग जोडेर हेर्छन्।
हिन्दु धर्मावलम्बीहरुमा कैलाशको दर्शन गरेपछि स्वर्ग गइन्छ भन्ने जनविश्वास छ। हिन्दु र बौद्धसहित जैन र बोन धर्मका अनुयायी पनि कैलाश पर्वतको यात्रा तथा दर्शनका लागि पुग्छन्।
हिन्दुहरुको पवित्र ग्रन्थ रामायणमा गरिएको बयानअनुसार मानसरोवरमा स्नान गर्ने र कैलाशको परिक्रमा गर्ने व्यक्ति सिधै ब्रह्मलोकमा पुग्न सक्छ भन्ने आमविश्वास छ।
मानसरोवरको पानीलाई स्पर्श मात्रै गर्न सके मोक्ष प्राप्ति हुन्छ भन्ने मान्यता पनि छ। यही मान्यताका कारण जिन्दगीमा एक पटक कैलाश–मानसरोवरको दर्शन गर्नु आवश्यक छ भन्ने हिन्दु मान्यता रहेको छ।
कैलाश पर्वतको यात्रामा जाने सबैले पूरै पर्वत परिक्रमा (स्थानीय तिब्बती भाषामा कोरा) गर्न सक्दैनन्। समुद्री सतहदेखि ५ हजार मिटर माथिको उचाइमा यात्रा गर्नु आफैंमा सकसपूर्ण हुन्छ। त्यसमाथि ३ दिनभन्दा बढी समय लाग्ने पर्वत परिक्रमा गर्न जो–सुकैले आँट देखाउन सक्दैनन्।
म्यादीका ६० वर्षीय यम बहादुर केसीले भने ३ दिनमा कैलाश पर्वतको परिक्रमा पुरा गरेका छन्। उनले खाली खुट्टा नै पर्वतको परिक्रमा (कोरा) गरेका हुन्।
पथप्रदर्शक टीएन भट्टका अनुसार पछिल्लो समय यसरी कसैले पनि कोरा गरेका छैनन्। ‘उहाँ (केसी)ले ३ दिन लगाएर खाली खुट्टा पूरै पर्वत परिक्रमा गर्नुभयो। उहाँले गरे जसरी विगत पछिल्ला वर्षमा कसैले पनि कोरा पुरा नगरेको रहेछ। केसीले कोरा पूरा गरेकामा यहाँका व्यवसायी र स्थानीयले उत्साह व्यक्त गर्नुभएको छ,’ भट्टले नेपाल लाइभसँग भने।
भट्टका अनुसार केसीले गरेको कोरालाई असम्भव नै मानिन्छ। ‘उहाँले धेरै असहज मानिने ठाउँबाट पुरै पर्वतको परिक्रमा गर्नुभएको छ। जसका लागि सबैले हिम्मत जुटाउँदैनन् भनेर यहाँका स्थानीय पर्यटन व्यवसायीले पनि भनेका छन्। उहाँको यात्रालाई अभूतपूर्व भनेर प्रशंसा भइरहेको छ।’
भट्टका अनुसार कैलाश कोरा गर्न सामान्यतया ३ दिन लाग्छ। यस अवधिमा यात्रुले ५२ किलोमिटरको यात्रा गर्छन्।
भट्टका अनुसार कैलाश पर्वतको परिक्रमा गर्न भनेर केही ठाउँमा गाडी तथा घोडा चढेर पनि यात्रा गर्छन्। तर कैलाश पर्वतको मूख्य बाहिरी कोरा भने ५ हजार मिटरको उचाइ पार गरेपछि मात्रै सुरु हुन्छ। केसीले ५ हजार मिटर माथिको उचाइमा पर्वत परिक्रमा गरेका हुन्।
केसीले कोरा गरेको विषय चिनियाँ पर्यटकमाझ पनि चर्चित बनेको छ। त्यहाँ टिकटक लगायतका सञ्जालहरुमा केसीले कोरा गरेका भिडियोहरु भाइरल भइरहेका छन्।
कसरी गर्ने यात्रा?
कैलाश यात्रा गर्न काठमाडौंबाट सिधै हवाई जहाजमार्फत् तिब्बतको ल्हासा पुग्ने पनि हुन्छन्। केही रुसुवाको केरुङ नाका हुँदै पनि यात्रामा जान्छन्। काठमाडौंबाट सडकमार्ग भएर जाने यात्रुहरुका लागि रसुवा नाका सहज हुन्छ।
रसुवाको केरुङ नाका पार गरेर चीनको सागा हुँदै सडकमार्गबाट मानसरोवर ताल पुग्न सकिन्छ। यस्तै, हुम्लाको सिमिकोट हुँदै जाने रुट पनि बढी प्रचलनमा छ। सिमिकोटबाट हिल्सासम्म हेलिकोप्टरमा पुग्न सकिन्छ। हिल्सा नाका पार गरेर सडकमार्ग हुँदै मानसरोवर ताल पुगिन्छ।
मानसरोवर तालसम्मको यात्रा मात्रै तय गरेकाहरु त्यहाँ स्नान गरेर फर्किन्छन्। कैलाश पर्वतको दर्शन गर्न भने त्यहाँबाट पनि उचाइ चढ्नुपर्छ।
मानसरोवर तालबाट करिब २० मिनेटको बस यात्रापछि कैलाशको बेसक्याम्प मानिने दार्चेन पुग्न सकिन्छ। दार्चेनपछि यमद्वार पुगिन्छ। हिँड्न नसक्ने बिरामी तथा वृद्धवृद्धाहरु यमद्वारबाटै कैलाशको दर्शन गरेर फर्कन्छन्।
दार्चेनबाट ७ किमि यात्रा गरेर भ्याली अफ गड अर्थात् तारबुच्चे पुग्न सकिन्छ। तारबुच्चेबाट ६/७ किलोमिटर यात्रा गरेपछि डेरापुक पुग्न सकिन्छ। अधिकांश भक्तजनहरु डेरापुकमा बास बस्छन्। डेरापुक समुद्री सतहबाट करिब ४ हजार ९०० मिटरको उचाइमा पर्छ।
डेरापुकबाट करिब २२ किलोमिटरको यात्रापछि जजुलपुक पुग्न सकिन्छ। जुजुलपुक अर्थात् डोल्मा ला पाससम्मको यात्रालाई निकै कठिन मानिन्छ। यो यात्राको क्रममा पवित्र गौरीकुण्ड (ताल)को पनि दृश्यावलोकन गर्न पाइन्छ।
डोल्मा ला पासबाट करिब ३/४ घण्टा हिँडेपछि सागा पुगिन्छ। तीर्थयात्रीले सागा पुगेर आफ्नो कोरा टुंग्याउँछन्।
तस्बिर तथा भिडियो: टीएन भट्ट
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
