काठमाडौं– १० वैशाखमा हुने उपनिर्वाचनका लागि बारा–२ मा सोमबार सम्पन्न उम्मेदवारी मनोनयनमा डेढ दर्जन जति उम्मेदवारी परेको छ। तर, बाराको उपनिर्वाचन जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादव भर्सेस जनमत पार्टीका अध्यक्ष सीके राउतको रुपमा परिणत हुने देखिन्छ। जसका पछाडि केही वर्तमान र केही विगतका कारण छन्।
सत्तारूढ गठबन्धनका प्रमुख दलहरूको समर्थनमा जसपा अध्यक्ष यादव आफैं उममेदवार बनेका छन् भने जनमत पार्टीका अध्यक्ष राउत आफ्नो पार्टीका उम्म्मेदवार शिवचन्द्र कुशवाहको प्रमुख प्रचारकको रुपमा देखिएका छन्। यादव र कुशवाहसँगै राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको तर्फबाट रमेश खरेल, नेकपा एमालेबाट पुरुषोत्तम पौडेल लगायतले उम्मेदवारी दिए पनि बारा–२ को उपनिर्वाचनको मुख्य प्रतिस्पर्धी जसपा र जनमत पार्टी देखिएका छन्।
जसपा अध्यक्ष यादव ४ मंसिरको निर्वाचनमा जनमत पार्टीकै अध्यक्ष राउतसँग सप्तरी–२ मा पराजित भएका थिए। त्यही भएर जनमत पार्टीले बारा–२ मा पनि आफ्नो उम्मेदवार कुशवाहभन्दा बढी पार्टी अध्यक्ष राउतलाई प्रचारप्रसारको केन्द्रमा राखेको देखिन्छ।
राउत र यादव दुवै पछिल्लो केही वर्षयता मधेशमा एक अर्काविरुद्ध ‘काउन्टर’ राजनीति पनि गर्दै आएका छन्। त्यही भएर होला जसपा र जनमत दुवै दलले एकअर्काप्रति कडा प्रहारमा समेत उत्रिएका छन्। जसपा अध्यक्ष यादवका सहयोगीहरू राउतविरुद्ध पछिल्लो समय सामाजिक सञ्जालमा समेत खनिएका देखिन्छन् भने राउतका समर्थकहरू पनि यादवविरुद्ध कडा प्रहार गरिरहेका छन्।
जसपाले ४ मंसिरमा आफ्नो पार्टीले जितेको यो क्षेत्र भएकाले उपनिर्वाचनमा पनि जित्नेमा ढुक्क देखिन्छ। जनमत पार्टी भने मंसिरको निर्वाचनमा जसपाका तात्कालीन नेता रामसहाय यादवसँग जम्मा चार सय मतले पराजित भएका शिवचन्द्र कुशवाहलाई अगाडि सारेर आक्रमक रणनितीमा देखिन्छ। जनमत पार्टीले जसपा अध्यक्ष यादवलाई बाहरिया उम्मेदवारको रुपमा प्रचार गर्दै सरकारमै जानका लागि उपनिर्वाचनमा आएको आरोप समेत लगाएको छ।
उम्मेदवारी दर्तापछि सोमबार जसपा अध्यक्ष यादवले आफ्ना समर्थकहरूलाई सम्बोधन गर्दै आफ्नो जित भइसकेको र यसको औपचारिकता दिन मात्र बाँकी रहेको घोषणा गरे। जनमत पार्टीका अध्यक्ष राउतले भने मधेशी जनताको असली पार्टी आफू भएको भन्दै आफ्नो उम्मेदवारले जित्ने दाबी गरे।
पछिल्लो केही दिनयता बारामै बस्न थालेका राउतले यादवको उम्मेदवारी नै जनमतको अपमान समेत भएको दाबी गरेका छन्। यसरी एकअर्काविरुद्ध उम्मेदवारी दर्ता नहुँदै आक्रामक बन्न पुगेका जसपा र जनमत जसरी पनि बारा–२ को उपनिर्वाचनको नतिजा आफ्नो पक्षमा ल्याउने रणनीतिमा देखिन्छन्। जसपाले सत्तारुढ गठबन्धनको नेपाली कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी र लोसपाको मत आफ्नो पक्षमा पारेर सहज जित निकाल्ने दाउमा छ भने जनमत ४ मंसिरजस्तै बिनाकुनै गठबन्धन मधेशमा आफ्नो वर्चस्व कायम गर्ने होडमा छ।
गत निर्वाचनमा जसपा अध्यक्ष यादव एमालेको समर्थनमा उम्मेदवार बनेका थिए भने जनमत पार्टीका अध्यक्ष राउत एक्लै उम्मेदवार बनका थिए। त्यहीबेला लोसपा, कांग्रेससहितको छुट्टै एउटा गठबन्धन थियो। जनमत पार्टीले गएको मंसिरकै सूत्र अपनाउँदै जसपालाई पुन: बारामा पराजित गर्ने सोंच बनाएको छ।
यी दुई पार्टीको बारा उपनिर्वाचनमा देखिएको वर्चस्वको लडाइँले अन्य उम्मेदवारहरू चुनावी प्रचार–प्रसार समेत त्यहाँ ओझेलमा पर्ने देखिन्छ। राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीबाट पूर्वडीआईजी रमेश खरेलले समेत सोमबार बारा पुगेर आफ्नो उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन्। पर्साका प्रहरी प्रमुख रहँदा चर्चामा आएका खरेल नेताहरूको बानी व्यहोराका कडा आलोचक छन्। उनको त्यो छवि बारामा कति प्रभावी बन्छ भन्ने हेर्न बाँकी नै छ। खरेल पनि गएको ४ मंसिको निर्वाचनमा काठमाडौं क्षेत्र नम्बर एकमा उम्मेदवार बनेका थिए। उनी कांग्रेस नेता प्रकाशमान सिंहसँग पराजित भएका थिए। खरेलसँगै बारा–२ मा एमालेबाट पूर्वमन्त्री समेत रहेका पुरुषोत्तम पौडेलले उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन्।
यस्तो छ अंकगणित?
मंसिर ४ को निर्वाचनमा जसपा बारा–२ मा प्रत्यक्ष र समानुपातिक दुवैतर्फ पहिलो दल बनेको थियो। त्यतिबेला प्रत्यक्ष सिटमा जसपा र एमालेबीचमा तालमेल भएको थियो भने जनमत एक्लै चुनावी मैदानमा थियो।
जनमत पार्टीका उम्मेदवारले प्रत्यक्षतर्फ २७ सय २५ मत मात्रै ल्याएको देखिए पनि समानुपातिकमा जनमतले ८ हजार ८ सय ४६ मत ल्याउँदै चौंथो दल त्यहाँको देखिन्छ। त्यही भएर जनमतले प्रत्यक्षतर्फ ४ मंसिरको निर्वाचनमा जसपाका रामसहायप्रसाद यादवसँग चार सय मतले मात्रै पराजित शिवचन्द्र कुशवाहलाई उम्मेदवार बनाएको देखिन्छ। कुशवाहले ल्याएको मत उनको पार्टीभन्दा पनि व्यक्तिगत प्रभावले ल्याएको देखिन्छ। किनकि कुशवाहलाई उम्मेदवार बनाएको उनको त्यतिबेलाको दल माओवादीले समानुपातिकमा जम्मा ३ हजार २ सय ६५ मत ल्याएको थियो। जबकी कुशवाहले प्रत्यक्षतर्फ १३ हजार ४ सय ६८ मत ल्याएका थिए।
जसपाका यादवले १३, ८२२, स्वतन्त्र उम्मेदवार रामकिशोर यादवले ११,०४३ र जनमतका राजेश साहले २, ७२५ मत ल्याएका थिए। समानुपातिकतर्फ ४ मंसिरको निर्वाचनमा जसपाले १३ हजार २४२, नेपाली कांग्रेसले ११ हजार १७९, एमालेले ९ हजार १९३ र जनमत पार्टीले ८ हजार ८४६ मत ल्याएको देखिन्छ। ४ मंसिरको निर्वाचनमा बारा–२ मा स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूको समेत राम्रो प्रभाव देखिएको थियो।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।