अलविदा कौशिक : दिल्लीप्रति अथाह प्रेम थियो, त्यहीँ बिसाए अन्तिम श्वास

विचार-विश्लेषण

नितिन श्रीवास्तव बिहीबार, फागुन २५, २०७९ १६:१३

मुम्बई– बलिउड चलचित्र निर्देशक तथा अभिनेता सतीश कौशिकको ६६ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ।

सतीश कौशिकका भतिजा निशान कौशिका अनुसार सतीश होली मनाउन गुरुग्राममा साथीको घर गएका थिए। त्यहाँ उनको हृदयघात भएको थियो। यसपछि उनलाई फोर्टिस अस्पताल लगियो। त्यहीँ उनले अन्तिम श्वास लिए।

सतीश कौशिकको लापरवाही
सन् २००५ को कुरा हो। दुई वर्षअघि सतिशले निर्देशकको रूपमा हिट फिल्म ‘तेरे नाम’ बनाएका थिए। उनको नयाँ फिल्म ‘वादा’ बक्स अफिसमा रिलिज हुन लागेको थियो।

त्यतिबेला हामी ‘स्टार न्युज’ च्यानलको सबैभन्दा जुनियर रिपोर्टर थियौं र पोस्टिङ केही महिना मुम्बईमा थियो। हामीसँग बिहानको सम्पादकीय बैठकमा कुनै स्टोरी आइडिया थिएन। असाइनमेन्ट डेस्कले मलाई एउटा काम सुम्पिदिएको थियो। त्यो काम साँझसम्म पूरा गर्नुपर्ने थियो।

त्यो दिनको काम सतीश कौशिकको अन्तर्वार्ता लिने थियो। राजीव मसन्द बलिउड कभरेज टोलीका प्रमुख थिए र उनले एक घण्टामा हाम्रो लागि यो अन्तर्वार्ता तय गरे।

मुम्बईको जुहु क्षेत्रमा सतीश कौशिकलाई भेट्नुपर्योा र ‘मिस्टर इन्डिया’को ‘क्यालेन्डर’ भेट्दा मनमा अनौठो खुसी थियो।

दिउँसो करिब एक बजे कार्यालयमा प्रवेश गरेपछि रिसेप्सनमा पर्खँदै गर्दा चर्नी रोडको चर्चित ‘तिवारी स्वीट्स’का दुईवटा ठूला खाम बोकेका एकजना व्यक्तिलाई देखेँ।

पाँच मिनेटपछि भित्र पुगेपछि सतीश कौशिकले माथि हेरे र भने, ‘छोरा, पहिले केही खाऊ, त्यसपछि आरामसँग कुरा गरौंला।’

सेतो गिलासका दुई-तीन प्लेटमा खास्ता र कचोरी टेबलमा राखिएको थियो। सतिश सुक्खा आलुको तरकारी खाँदै थिए।

उनले हामीलाई पनि खुवाए र कुराकानी आफैंले सुरु गरे, ‘साथी, हामी पञ्जाब-दिल्लीमा बस्यौं। अहिले मुम्बईमा हामी त्यही ठाउँको खाना खोज्छौं। जब हामी किरोडिमल कलेज दिल्लीम पढ्थ्यौं तब हरेक हप्ता करोबागवाला ‘रोशन दी कुल्फी’को पसलमा जान्थ्यौं। त्यहाँ चना-भटुरा खान्थ्यौं। कस्तो स्वादिलो हुन्थ्यो।’

उनको अफिसमा वैष्णोदेवीको तस्बिर राखिएको थियो, त्यसको पछाडि ‘तेरे नाम’को पोस्टर थियो र ‘जाने भी दो यारों’ को लागि जितेको ट्रफी पनि थियो।

उनले भने, ‘जब मैले जाने भी दो यारोका लागि संवादहरू लेखेको थिएँ, मलाई थाहा थिएन कि यसले यस्तो क्लासिक स्टेटस पाउनेछ। हामीले एनएसडी वा एफटीआईआईमा सिकेको यस्तै काम गरिरहेका थियौं।’

मैले उनलाई भनेको थिएँ, ‘सर, क्यालेन्डर र अमरीश पुरीको मोगाम्बोमा तपाईंको क्यारेक्टर गजबको थियो भनेर मैले छ-सात पटक मिस्टर इन्डियामा देखेको छु।’

सतीश कौशिक हाँस्न थाले र भने, ‘यार, म सलीम-जावेद साहबले लेखेको जस्तो अभिनय गर्न खोज्दै थिएँ, म मुम्बई फिल्म उद्योगमा कमेडियन बन्न आएको थिएँ।’

‘किनकि मलाई महमूद साहब र जोनी वाकर साहब एकदमै मन पर्थ्यो। मेरो मनमा कतै विश्वास थियो कि म पनि मानिसहरूलाई हँसाउन सक्छु। पछि निर्देशक भएँ । मेरो पहिलो प्रेम कमेडी हो यार।’

यो सलिम-जावेदको सँगैको अन्तिम काम थियो उनको। त्यसपछि मात्रै दुईबीच दरार सुरु भएको बताइएको छ।

सतीश कौशिकको एउटा विशेष कुरा थियो, उनी दिल्लीमा बिताएका धेरै वर्ष बारम्बार सम्झिन्थे। मैले पनि दिल्लीबाट पढेको थाहा पाएपछि उनले सोधे, ‘खानपिनमा शोख छ? मैले भने, ‘छ।’

त्यसपछि उनले सोधे, ‘अब मलाई दिल्लीको पाँचवटा मनपर्ने रेस्टुरेन्ट बताऊ।’

मैले गन्नुअघि उनी आफैंले भने, ‘ठीक छ, मेरो कुरा सुन। नेशनल स्कूल अफ ड्रामाका दिनहरूमा हामी पुरानो दिल्लीबाट वा पहाडगञ्जका होटलहरूबाट प्याक गरेर खाना ल्याउँथ्यौं। क्या गज्जब बनाउँथे यार। आज पनि मौका पाए दिल्लीमा लुकेर अर्डर गरेर खान्छु यार, मेरो तौल त्यसैले बढेको हो चाहिँ नभन फेरि।’

यसो भन्दै सतीश कौशिक चर्को स्वरमा हाँसे।

यो अनौठो संयोग हुनुपर्छ, १८ वर्षअघिको त्यो भेटपछि तीन पटक भेट भयो उनीसँग। त्यो दिल्ली एयरपोर्टमा मात्रै भयो। गत वर्ष मैले असमको फ्लाइट लिनु थियो। कौशिकहरू लाउन्जको कुनामा बसेर आफ्ना प्रशंसकहरूसँग सेल्फी खिचाउँदै थिए।

दश मिनेट पर्खिएपछि मैले मेरो अन्तर्वार्ता सम्झाएँ।

सतीश कौशिकले भने, ‘अरे त्यो मान्छे छाड्नुहोस्। म तेरे नाम-२ बनाउने सोचमा छु। दिल्लीमा पनि सुटिङ भयो भने झनै रमाइलो हुनेछ।’ दिल्लीप्रति उनको माया असीमित थियो। सतीश कौशिकले पनि यही दिल्लीमा अन्तिम सास फेरे।

बलिउडमा शोक
सतीश कौशिकसँग एनएसडीमा अध्ययन गरेका आफ्ना साथी अनुपम खेरले निधनमा शोक व्यक्त गर्दै ट्वीट गरेका छन्, ‘मृत्यु यो संसारको अन्तिम सत्य हो, तर म जीवित रहँदा मेरो सबैभन्दा मिल्ने साथी सतीश कौशिकको बारेमा यो लेख्नेछु। सपना पनि देखेको थियो। ४५ वर्षको मित्रतामा यस्तो अचानक पूर्णविराम! तिमी बिनाको जीवन कहिल्यै उस्तै हुँदैन, ओम शान्ति!’

प्रसिद्ध फिल्म निर्माता मधुर भण्डारकरले शोक व्यक्त गर्दै लेखेका छन्, ‘अभिनेता तथा निर्देशक सतीश कौशिक जीको निधनले म स्तब्ध छु। कौशिक एक ऊर्जावान व्यक्ति थिए। उनलाई उनका लाखौं फ्यान र फिल्म उद्योगले मिस गर्नेछन्। मेरो तर्फबाट विनम्र श्रद्धाञ्जली।’

सतीश कौशिक दुई दिनअघि चर्चित गीतकार जावेद अख्तरको घरमा होली खेलिरहेको देखिएका थिए। उनले होली खेल्दै गरेको तस्विर सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गरेका थिए।

यी तस्विरहरूमा उनी जावेद अख्तर, ऋचा चड्ढा, महिमा चौधरी र अली फजलसँग देखिएका छन्। सतीश कौशिकको जन्म १३ अप्रिल १९५६ मा भएको थियो। कौशिक एक अभिनेता, निर्माता, हास्य कलाकार र पटकथा लेखक थिए।

उनले किरोरी मल कलेजबाट स्नातक गरे र पछि नेशनल स्कूल अफ ड्रामामा अध्ययन गरे। कौशिकले राम लखन, साजन चले ससुराल, जाने भी दो यारों र मिस्टर इन्डिया जस्ता चर्चित फिल्ममा अभिनय गरेका छन्।

बीबीसी हिन्दीबाट अनुवाद