काठमाडौं- नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघको ५४औं साधारणसभा बिहीबारबाट काठमाडौंमा सुरु भएको छ। महासंघको ५४औं साधारणसभा मंसिर १३ गतेसम्म जारी रहनेछ।
कोभिडका कारण चैतमा हुने पर्ने साधारणसभा ७ महिनापछि सुरु भएको हो। महासंघको साधारणसभा पहिलो पटक अनलाइनमार्फत उद्घाटन भएको छ। साधारणसभाको उद्घाटन गरेका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलगायत सम्मेलनमा उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री लेखराज भट्ट, पूर्वअध्यक्षहरुको समेत सहभागिता थियो।
प्रधानमन्त्री ओलीले महासंघको साधारणसभाको उद्घाटन गर्दै सरकार र निजी क्षेत्रको सहकार्यमा अघि बढ्ने बताएका छन्। प्रधानमन्त्री ओलीले सरकार मनको गरीब नभएकाले साझा एजेन्डामा अघि बढ्न तयार रहेकोसमेत प्रतिबद्धता जनाएका छन्।
‘सरकार र निजी क्षेत्रको संयुक्त प्रयासबाट मात्रै अहिलेको समस्यासँग लड्न सकिन्छ,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भने, ‘कोभिड-१९ बाट उत्पन्न असहज परिस्थितीमा आर्थिक गतिविधि चलायमान बनाउन उद्योगी/व्यवसायीको महत्वपूर्ण भूमिका रहन्छ। यसका लागि केन्द्रीय सरकार, प्रदेश सरकार र स्थानीय सरकारसँग महासंघका विभिन्न संरचनामा रहेका संस्थाबीच सहकार्य गर्दै अघि बढ्नुपर्छ।’
राष्ट्रिय पुँजी, राष्ट्रिय उद्योग र राष्ट्रिय पुँजिपतिलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्नेमा जोड दिएका उनले केही कमजोरी भएका कारण नै वैदेशिक लगानी खोज्नु परिरहेको बताएका थिए। धेरै नाफा कमाउनका लागि बाहिर लगानी गर्ने प्रवृत्तिको अन्त्य गर्नसमेत प्रधानमन्त्री ओलीले उद्योगी/व्यवसायीलाई आग्रह गरेका थिए।प्रधानमन्त्री ओलीले सरकार मनको गरिब नभएकाले कोरोना महामारीका कारण समस्या परेका उद्योगी/व्यवसायीहरुलाई आफ्नो गच्छेअनुसार सहयोग गर्ने बताए।
‘नेपाल सरकार मनको गरिब होइन, दिने इच्छा नगर्ने होइन। तर सरकारको आर्थिक क्षमता यहाँहरुले हेर्नु भएको छ,’ उनले भने, ‘गच्छेअनुसार बाँच्ने हो, सरकारले गच्छेअनुसार अथवा त्यसभन्दा एक कदम अगाडि रहेर यहाँहरुलाई सहयोग गर्नेछ। तर फेरि पनि यो सीमित हुनेछ। यसमा साझा प्रयासबाट हामी अगाडि बढ्न सक्छौँ।’

कोरोना महामारीका कारण निजी क्षेत्र तथा समग्र राष्ट्रलाई परेको असरलाई समाधान गर्न सबै मिलेर अग्रसर हुनुपर्ने उनको जोड थियो।
‘हामी साझा समस्या झेलिरहेका छौँ। यसको समाधान पनि सँगै मिलेर गर्नुपर्छ। सबैको संयुक्त प्रयासमा हामी समस्यासँग जुध्न सक्छौँ,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भने। उनले लामो समय अगाडिदेखि नै मानव जातिले कहिले महामारी, कहिले रोग, कहिले भूकम्प, त कहिले पहिरोजस्ता अनेकौँ कुराहरु सहँदै आएकाले कोभिड महामारीको समेत सामना गर्दै ग्लोबल फ्रेन्डसिप कन्सेप्टका साथ अगाडि बढ्नुपर्ने उल्लेख गरे।
निजी क्षेत्रले पनि सरकारसँगै हातेमालो गरिरहेको बताउँदै उनले उद्यमशील युवाहरुको उत्सुकता, तत्परता तथा अग्रसरताको प्रशंसा गरे। तर उद्यमीहरुले देशको पुँजी बाहिर लगानी गर्ने प्रवृत्ति रहेका कारण यसप्रति प्रधानमन्त्री ओलीले दुःख व्यक्त गरे।
‘हाम्रै उद्यमी व्यवसायीहरुले यहाँको पुँजी बाहिर लगेर लगानी गर्ने प्रवृत्ति राम्रो होइन। हाम्रामा लगानीका अवसर सकिएका होइनन्। हाम्रोमा श्रम बजार सस्तो छ। त्यसले गर्दा पनि अन्यत्र भन्दा मुनाफामा जान सक्छौँ। त्यसैले यहीँ लगानी गर्नुस्,’ प्रधानमन्त्री ओलीको भनाइ थियो। देशमा उत्पादन नभएका कारण नेपाली उपभोक्ता मात्रै बनिरहनु दुःखद भएको उनले बताए। यसपक्षमा सरकार सल्लाह गरेर अगाडि बढ्ने र उद्योग, व्यापार, सेवा, पर्यटन लगायत सबै क्षेत्रलाई साथ सहयोग दिन सरकार तयार रहेको प्रतिबद्धता उनले जनाए।
000
साधारणसभालाई सम्बोधन गर्दै अध्यक्ष राणाले कोरोना भाइरसका कारण नेपालको अर्थतन्त्र खुम्चिएकोमा महासंघ चिन्तित रहेको बताइन्। ‘सरकार र निजी क्षेत्र मिलेर मात्रै कोरोनाले तहसनहस पारेको अर्थतन्त्रलाई सही दिशामा लैजान सकिन्छ,’ अध्यक्ष राणाले भनिन्, ‘कोभिड–१९ का कारण निजी क्षेत्र र सरकारलाई ठूलो आर्थिक क्षति व्यहोर्नुपरेको छ। महामारीको समयमा पनि व्यवसायीले बैंकको सावाब्याज भुक्तानी, तलब भुक्तानी, सरकारलाई बिजुलीको बिल र कर तिर्नुपर्ने अवस्था छ। जसले गर्दा निजी क्षेत्र समस्यामा परेका छन्। अर्थतन्त्रलाई सही दिशामा लैजान सरकार र निजी क्षेत्रले साझेदारी गर्नुपर्छ।’

कोभिड–१९ पछि आर्थिक पुनरुउत्थानका लागि बजेट घोषणा र मौद्रिक नीतिमार्फत् ल्याएको नीति पनि सकारात्म रहेको राणाको भनाइ थियो। ‘नेपालले कृषि, पर्यटन र ऊर्जा क्षेत्रमा लगानी गरेर निजी क्षेत्र र सरकार संयुक्त रूपमा अघि बढ्नै पर्छ,’ उनले भनिन्, ‘कोभिड–१९ ले आर्थिक वृद्धि खुम्चिने तथ्यांक सार्वजनिक भइसकेको छ। आइएलओका अनुसार १६ देखि ३० लाख नेपाली कामविहीन हुने आँकलन गरेको छ। वैदेशिक रोजगारीका लागि गएका नेपाली फर्कने क्रम सुरु भएको छ। पर्यटन व्यवसाय धराशायी बनेको छ। जुन, पुरानै अवस्थामा फर्कन ५ वर्ष लाग्ने देखिएको छ।’
मिलिनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन (एमसीसी) परियोजनालाई राष्ट्रिय सहमतिसहित छिटो पारित गर्नुपर्नेमा जोड दिँदै अध्यक्ष राणाले त्यसका लागि महासंघ सहयोग गर्न तयार रहेको र कोरोनापछि विश्व अर्थतन्त्र डिजिटलतर्फ धकेलिएकाले यसबाट नेपालमा प्रविधि उद्योगको विकास हुने राणाको तर्क छ। साथै उनिले अर्थतन्त्रलाई कसरी उठाउने भन्ने विषयमा सरकार र निजी क्षेत्रले सोच्नुपर्ने अवस्था आएको बताइन्।
000
साधारणसभालाई सम्बोधन गर्दै महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष शेखर गोल्छाले नेपाल उद्योग वाणिज्य महांसंघ अग्रजहरुको अथक मेहनत, सरकारको विश्वास र समग्र निजी क्षेत्रको भरोसाका कारण आज यहाँसम्म आइपुगेको बताएका थिए।
‘महासंघ निजी क्षेको हक हित र समुन्नत मुलुक निर्माणका लागि सक्रिय रहँदै आएको छ। अहिले संक्रमणकाबीच विषम परिस्थितिमा व्यापार व्यवसाय संचालन गरिरहेका उद्यमी व्यवसायीको स्वास्थ्य सुरक्षा र अन्य राहतका लागि निजी क्षेत्रका संघीय प्रतिनिधिमूलक संस्था महासंघको थप प्रभावकारी र ससक्त भूमिका माग भएको छ,’ उनले भने, ‘हामी अहिलेसम्म कहिल्यै भोग्नुनपरेको आर्थिक, सामाजिक र स्वास्थ्य समस्यासंग जुधिरहेका छौँ। दुई लाख भन्दा बढीलाई कोरोना भाइरस संक्रमण भइसकेको छ भने १३ सय बढिले ज्यान गुमाइसकेका छन्। गत वर्ष मात्र नभई चालु आर्थिक वर्षमा पनि अर्थतन्त्रको विस्तार एक प्रतिशतभन्दा कम दरले मात्र हुनसक्ने आकलन आइरहेका छन्। कोभिड-१९ को कहर, त्यसलाई नियन्त्रण गर्न लगाइने बन्दाबन्दीले हाम्रो जीवनको लय फेरिएको छ। स्वास्थ्य जटिलता बढेको छ। आय आर्जनका अवसर घटेका छन्। उद्यम व्यवसाय नराम्ररी प्रभावित भएका छन्।’
गोल्छाले अर्थतन्त्रमा करिब २३ प्रतिशत योगदान दिने र झन्डै २० लाखलाई रोजगारी दिइरहेका साना तथा मझौला उद्यमी अहिले निक्कै आक्रान्त भएको बताएका छन्।
‘दुई चार हजार रुपैयाँ दिएर उनीले श्रमिकलाई गुजारा चलाउन सहयोग गरेका छन्। तर, समय लम्बिदै जाँदा त्यो पनि कठिन हुँदैछ। साना तथा मझौला उद्योग, व्यवसाय, पर्यटन, यातायात, रियल स्टेटजस्ता क्षेत्रको उत्पादन ऋणात्मक हुन गएको अवस्था छ। सरकारले उद्यमी व्यवसायी एवं कृषकलाई लक्षित गरि घोषणा गरेका धेरै कार्यक्रम कार्यान्वयन हुन सकेको छैनन्। मौद्रिक नीतिमा व्यवसाय निरन्तरताका लागि दिने भनिएको कर्जाको कार्यविधि चार महिनापछि बल्ल आएको छ। अब यस अनुसार छिटो छरितो रुपमा कर्जा पाउने व्यवस्था होस् भनेर म सम्बन्धित निकायको ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छु।’
महामारीका बीच कृषिको महत्वका बारेमा चर्चा भएपनि समस्या यथावत छन्। स्थानीय तहमा भण्डारको व्यवस्था गर्ने बजेटमा उल्लेख भएपनि कार्यान्वयन हुन नसकेको उनको तर्क छ। त्यसैले प्रभावको मुल्यांकन गरी क्षेत्रगत रुपमा आर्थिक राहतको प्याकेज ल्याउनु आवश्यक भएको बताउँदै गोल्छाले उद्योग व्यवसाय अझै पनि पूर्ण रुपमा संचालन हुन सकेका प्रधानमन्त्री समक्ष जानकारी गराएका थिए।
‘अहिले विभिन्न मुलुकमा कोभिड-१९ विरुद्धको खोपको अन्तिम परीक्षण भइरहेको छ। खोप समयमा ल्याउन अहिलेदेखि नै तदारुकता देखाउनु आवश्यक छ। यसमा निजी क्षेत्रको कुनै भूमिका आवश्यक पर्ने देखिएमा हामी सरकारसँग सहकार्य गर्न तत्पर छौँ,' उनले भने।
लकडाउनको अवधिमा ४ प्रतिशत उद्योग व्यवसायमात्र पूर्ण क्षमतामा संचालनमा रहेको, ३५ प्रतिशत उद्योगहरु आंशिक रुपमा संचालनमा रहेका र करिब ६१ प्रतिशत उद्योग पूर्ण रुपमा बन्द रहेको अध्ययन देखाएको छ। बन्दाबन्दी पछि सामान्य अवस्थामा फर्कन कतिपय उद्योगलाई धेरै समय लाग्ने अवस्था देखिएको गोल्छाको तर्क छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।