ठेकेदारको बेवास्ताले राजविराज मालपोतको बेहाल, ५ लाखभन्दा बढी मिसिल नष्ट हुने अवस्था

नेपाल लाइभ

नेपाल लाइभ सोमबार, वैशाख १७, २०७५ ०३:३३

राजविराज– ठेकेदारको लापरबाहीका कारण जिल्ला मालपोत कार्यालय सप्तरीको तामेली भण्डारण भवन निर्माणको काम अलपत्र परेको छ। सुरु भएको ३ वर्ष बितिसक्दा समेत निर्माण अझै सकिएको छैन।

मालपोत कार्यालयकै तेस्रो तलामा निर्माणाधीन ११ कोठे तामेली भण्डार निर्माणको ठेक्का गहिल सन्स कम्पनी लिमिटेड राजविराजले लिएको छ। २८ लाख ८८ हजार ७ सय ७० रुपैयाँमा ठेक्का लागेको भवन निर्माणका लागि २०७१ असोज २० मा सम्झौता भयो। २०७२ भदौ १९ मा सक्नुपर्ने काम अझै अधुरो छ।

काम सम्पन्न गर्न कार्यालयका तर्फवाट पटक–पटक म्याद थप गर्दा समेत निर्माण कम्पनीले बेवास्ता गरेको जिल्ला मालपोत कार्यालयका प्रमुख दधिराज गुरागाईंले बताए। सहरी विकास तथा भवन निर्माण विभाग डिभिजन कार्यालयले गरेको मूल्यांकन अनुसार २०७३ फागनु ५ सम्म ७० दशमलव ८१ प्रतिशत मात्रै काम सम्पन्न भएको छ।

बाँकी काम सम्पन्न गर्न ठेकेदार कम्पनीले दुई पटक गरी २०७२ फागुन २० सम्मको थप म्याद पाएको थियो, तर थपिएको समयमा पनि निर्माणको काम भएको छैन। ‘काम रोकिएको विषयमा कार्यालयका तर्फबाट धेरै पटक चासो गरियो,’ गुरागाईंले भने, ‘तर, ठेकेदारले कुनै चासो देखाएन।’

यसैबीच, भवन अधुरै राखेर २०७३ जेठ २७ गते ठेकेदारले फाइनल बिल भर्पाइ पेश गरी भुक्तानी माग गरेको छ। कार्यालयका अनुसार सम्झौतामा कबोल गरेको भन्दा ५ लाख कमको बिल भर्पाइ पेश गरिएको छ। ‘पटक–पटक रकम निकासा भएको देखिन्छ, तर कति रकम भुक्तानि भएको हो यकिन तथ्यांक छैन,’ गुरागाईंले भने, ‘त्यसैले अन्तिम भुक्तानि चाहिँ भएको छैन।’

अर्कोतर्फ निर्माण सम्पन्न नहुँदै भवनको टिनको छाना चुहिन र भित्ताहरु भत्किन थालेका छन्। ‘काम एकदमै गुणस्तरहीन भएको छ,’ उनले भने, ‘यही अवस्थामा भवन जिम्मा लिए काम लाग्नेवाला छैन।’ निर्माण कार्य गुणस्तरहीन भएको विषयमा २०७३ मै भूमि सुधार तथा व्यवस्थापन विभागले पनि अनुगमन गरेको थियो। भवन गुणस्तरहीन र तामेली भण्डारणका लागि उपयुक्त नभएको अनुगमन प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।

तामेलीको बेहाल

भण्डार कक्ष अधुरो र गुणस्तरहीन भएपछि मालपोत कार्यालयको तामेली अलपत्र परेको छ। हाल तामेली भण्डारण गरिएको भवन पानि चुहिने र जीर्ण अवस्थामा रहेको तथा उक्त भवन पनि जिल्ला अदालतको स्वामित्वमा गएकाले मिसिल संरक्षणमा समस्या आएको छ।

भूमि सुधार तथा व्यवस्थापन विभागको २०६७ जेठ ३१ को निर्णय अनुसार हाल तामेली भण्डारण गरिएको भवनसहितको २ कठ्ठा १ धुर जग्गा जिल्ला अदालतलाई हस्तान्तरण गरिएको छ। सर्त अनुसार जिल्ला अदालतले तामेली भण्डार निर्माणका लागि ४० लाख रुपैयाँ उपलब्ध गराएको छ। सोही रकमबाट मालपोत कार्यालयको तेस्रो तलामा तामेली भण्डार निर्माणको ठेक्का लगाई काम भइरहेको गुरागाईंले बताए।

अदालतले भवन खाली गर्न ताकेदा गर्न थालेको र वर्षा लाग्नु अगावै वैकल्पिक व्यवस्था नगरे पानी चुहिएर मिसिलहरु नष्ट हुन सक्ने खतरा छ। नयाँ भण्डार तयार नभएको र पुरानो भवन पनि भण्डारणका लागि उपयुक्त नभएकाले तामेली संरक्षणको चुनौती बढेको कार्यालयले जनाएको छ। तामेलीमा २००४ सालदेखिका करिब ५ लाखभन्दा बढी मिसिल छन्। तर, भवनमा पानी चुहिएर १० प्रतिशतभन्दा बढी लिखत च्यातिएको र सडेर नष्ट भएको तामेलीको जिम्मेवारी सम्हालेका कार्यालय सहायक सोमन यादवले जनाए।

राजविराज ४ का मौलेश्वर सिंह २०२८ सालको मिसिल खोज्न लगातार तामेली भवनमा आउने गरेका छन्। तर, नियमित खोजी गर्दा पनि मिसिल नभेटेको उनले गुनासो गरे। यसैगरी, वोदेवरसाइन नगरपालिका ८, मानराजाका वालेश्वर धामी यादव २०४२ सालको मिसिल खोज्न नियमित तामेलीमा धाउने गरेका छन्। उनी भन्छन्, ‘सुरुमा बुबाले खोज्दै हुनुहुन्थ्यो। वहाँको निधनपछि २–३ वर्षदेखि म खोज्दैछु, भेटेको छैन।’ कार्यालय सहायक यादवले भने पानीका कारण मिसिलहरु सडेर नष्ट भएको हुनसक्ने बताए।

स्थानीयहरु भने लाखौं सर्वसाधारणको सम्पत्तिका रुपमा रहेको तामेली र लिखत संरक्षणका लागि तत्काल पहल गर्नुपर्ने बताउँछन्। सरकारी तथ्यांक र प्रमाणहरु नष्ट भए जनताले दुःख पाउने भएकाले कुनै बहाना नगरी त्यसको संरक्षमा सम्बन्धित निकाय जिम्मेवार भएर लाग्नुपर्ने उनीहरुको माग छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com

लेखकबाट थप

म्यानचेस्टर युनाइटेडलाई हराउँदै टोटनहमले जित्यो युरोपा लिगको उपाधि

विभिन्न चार वटा समितिका बैठक बस्दै

आजको मौसमः देशभर आंशिक बदली, केहि भू–भागमा चट्याङ्गसहित हल्ला वर्षाको सम्भावना