काठमाडौं- नेपाल वायुसेवा निगम (नेपाल एयरलाइन्स) का कार्यकारी अध्यक्ष मदन खरेलले आफ्नो पद जोगाउन परीक्षण उडानका रुपमा नयाँ 'खेल' सुरु गरेका छन्।

५ महिनादेखि रिक्त रहेको संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयको जिम्मेवारी सम्हाल्न योगेश भट्टराई आएलगत्तै आफ्नो पद जोगाउन खरेल नयाँ खेलमा लागेको उडान क्षेत्रमा चर्चा सुरु भएको छ। भट्टराईले पर्यटन मन्त्रीको जिम्मेवारी सम्हालेलगत्तै खरेल पुनः आन्तरिकतर्फ दुर्गमका विमानस्थलमा परीक्षण उडान गर्दै निगम कार्यसम्पादनमा सक्रिय छ भन्ने देखाउने खेलमा लागेका हुन्।

निगमसँग आन्तरिक उडानका लागि भएका विमान पूर्ण रुपमा सञ्चालन गर्न नसकेका खरेलले फेरि परीक्षण उडानका नाममा खर्च गर्न थालेका हुन्। आन्तरिक उडानमा ९ वटा विमान रहे पनि निगमले लामो समयदेखि दैनिक ७/८ वटा मात्रै उडान भर्न सकेको छ।

यसअघि गत भदौमा पनि निगमको कार्यकारी अध्यक्ष भएर आएलगत्तै पनि खरेलले आन्तरिक उडानलाई प्रभावकारी बनाउने भन्दै दुर्गमका केही विमानस्थलमा परीक्षण उडान गराएका थिए। तर, परीक्षण उडान गरे पनि खरेलले विमान नियमित रुपमा उडाउन आवश्यक व्यवस्थापन र वातावरण मिलाउन चासो नै दिएनन्। सफल रुपमा परीक्षण उडान भएका कुनै पनि स्थानमा नियमित रुपमा उडान नहुनुले उनले सोतर्फ पहल नगरेको प्रतीत हुन्छ।

निगमको ६१औं वार्षिकोत्सव समारोहमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले भएका विमान नै ग्राउन्डेड भएको अवस्थामा निगमलाई थप रकम दिन नसक्ने बताएसँगै खरेलले सरकारसँग रकम लिन र आफ्नो पद जोगाउनका लागि परीक्षण उडान गर्न थालेका हुन्। (सम्बन्धित समाचार : नेवानिप्रति प्रधानमन्त्रीको प्रश्न- यथास्थितिमा रकम दिन सक्दैनौं, विमान उडाउन ल्याएकाे कि लडाएर राख्न?)

खरेलले 'नेपाल भ्रमण वर्ष २०२०'लाई लक्षित गर्दै आन्तरिक उडानतर्फ केही दुर्गम विमानस्थलमा परीक्षण उडान सुरु गरेको बताएका छन्।

सरकारद्वारा घोषित भ्रमण वर्षलाई लिएर पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि ‍महत्वपूर्ण अवसर भएकोले निगमले रचनात्मक एवम् सिर्जनात्मक भूमिका खेल्नुपर्ने बताउँदै उनले परीक्षण उडान सुरु गरको आइतबार एक विज्ञप्तिमार्फत जनाएका छन्। निगमको वाई–१२ विमानमार्फत शनिबार रुकुमको चौरझारी र ताप्लेजुङमा परीक्षण उडान सुरु गरिएको विज्ञप्तिमा जनाइएको छ।

परीक्षण उडान सुरु गरिएको ताप्लेजुङ मन्त्री भट्टराईको गृहजिल्ला हो। खरेलले मन्त्री भट्टराईलाई रिझाउनकै लागि उनकै गृहजिल्लाबाट परीक्षण उडान सुरु गरेका हुन्।

वाई-१२ विमानबाटै आइतबार रुकुम र भोजपुरमा सफल रुपमा परीक्षण उडान गरिएको छ। यी दुवै स्थानमा सोमबार पनि परीक्षण उडानलाई निरन्तरता दिइने निगमले जनाएको छ। यस्तै मंगलबार र बुधबार बाजुरा र तुम्लिङ्गटारमा परीक्षण उडान हुनेछ।

यसरी हुने परीक्षण उडानमा निगमका आइपी पाइलट आङनुरी शेर्पा र पाइल तालिममै रहेका फिजियोनाथ नेपाली चालक टोलीमा छन्। प्रत्येक परीक्षण उडानमा १ हजार ५ सय अमेरिकी डलरदेखि २ हजार डलरसम्म खर्च हुन्छ।

यसअघि २०७५ असोजमा पनि खरेलले लुक्ला, फाप्लु, सिमिकोट, रारा, डोल्पा लगायतका गन्तव्यमा वाई–१२ विमानमार्फत परीक्षण उडान गराएका थिए। तर, ती गन्तव्यमा पछि नियमित उडान गर्न नसेकको निगमले फेरि नयाँ विमानस्थलमा परीक्षण उडान सुरु गरेको हो।

साउन १९ गते आइतबार मात्रै निगमको वाई–१२ विमानले काठमाडौं–दाङ–नेपालगञ्ज–साँफेबगर–दाङ–काठमाडौं उडान गरेको थियो। यति लामो उडान अछामको साँफेबगरमा परीक्षणका लागि नै तय गरिएको हो।

निगमसँग आन्तरिकतर्फ हाल रहेका ९ वटा विमान पूर्ण क्षमतामा सञ्चालन गर्ने हो भने दैनिक काठमाडौं–लुक्ला–काठमाडौं जस्तै ४१ वटा उडान गराउन सकिन्छ। तर, एयरलाइन्सले दैनिक सरदरमा ७/८ वटा मात्रै उडान गर्दै आएको छ।

निगमसँग भएका ९ वटा विमानमा अहिले एउटा वाई–१२, एउटा एमए–६० र दुई वटा मात्रै ट्विनअटरले सेवा दिइरहेका छन्। ४ वटा वाई-१२ मध्ये ३ वटा उडानका लागि योग्य हुँदाहुँदै पनि पछिल्लो २ वर्षदेखि पाइलट अभावकै कारण पूर्ण रुपमा प्रयोगमा आउन सकेका छैनन्। एउटा वाई–१२ विमान ग्राउन्डेड भएको २ वर्षभन्दा बढी समय भइसकेको छ। ग्राउन्डेड भएको वाई–१२ विमान मर्मतमा कुनै चासो नदिएका खरेलले फेरि परीक्षण उडान कार्यलाई अघि बढाएका छन्।

यदि निगमका ४ वटै वाई–१२ विमान पूर्ण क्षमतामा सञ्चालनमा आउने हो भने दैनिक २० वटासम्म उडान सेवा दिनसक्छन्। तर, अहिले वाई–२ मार्फत दैनिक १ वा कहिलेकाहीँ २ वटासम्म मात्रै उडान हुन सकेको छ।

४ वटै वाई–१२ विमान उडानका लागि बढीमा १० र कम्तीमा ८ जना पाइलट आवश्यक पर्छन्। तर, निगमसँग अहिले तालिमका रहेका दुई जनासहित ५ जना मात्रै पाइलट छन्। त्यसमा पनि आइपी पाइलटको रुपमा केबी लिम्बुको पाइलट लाइसेन्स भए पनि परीक्षण उडान सुरु हुन सकेको छैन। फिजियोनाथ नेपालीले मात्रै उडान सुरु गरेका छन्। वरिष्ठ पाइलट सञ्जय बादे पनि लामो समयदेखि अस्वस्थ भएकै कारण उडान सेवामा फर्किन सकेका छैनन्।

यसैगरी निगमसँग रहेका २ वटा एमए-६० विमानमध्ये एउटाले मात्रै उडान गर्न सकेको छ। यसले अहिले दैनिक २ वटा मात्रै उडान गरिरहेको छ। एउटा एमए-६० विमान ग्राउन्डेड भएको पनि साढे १ वर्षभन्दा बढी समय भइसकेको छ। उक्त विमान मर्मतमा पनि खरेलले चासो दिएका छैनन्।

दुई वटै एमए-६० 'फुल फेज'मा सञ्चालन गर्ने हो भने यसले दैनिक ६ वटा उडान गर्न सक्छ। तर, यसका लागि ६ जना पाइलट चाहिने भए पनि निगमसँग अहिले ४ जना मात्रै पाइलट छन्।

यसैगरी निगमसँग रहेको ३ वटा ट्विनअटरमध्ये पनि एउटा ग्राउन्डेड छ। उडानयोग्य रहेको टिवनअटर पनि फुल फेजमा सञ्चालन हुन सकेको छैन। ३ वटै ट्विनअटर फुलफेजमा सञ्चालन गर्ने हो भने दैनिक १५ वटा उडान गर्न सक्छ। यसका लागि ७ जना पाइलट आवश्यक पर्छ। तर, निगमसँग हाल ४ जना मात्रै पाइलट छन्।

निगमले भएका विमान मर्मत गरी सञ्चालनयोग्य बनाउनुको सट्टा फेरि परीक्षण उडानको नाममा आर्थिक बोझ थप्ने काम भएको हो। त्यसमा पनि निगमसँग विमान उडाउन पर्याप्त पाइलट नै छैनन्। 

आवश्यक पाइलट व्यवस्थापनको सट्टा खरेलले आन्तरिक उडान गरिरहेका पाइलटलाई नै ए-३२० तथा ए-३३० का लागि पाइलट तथा को–पाइलटको तालिममा पठाउँदै आफैं पाइलट अभाव गराउने काम गरिरहेका छन्।